Бiльярд а палове дзесятай (на белорусском языке)

- Калi я даведаўся, што абацтва ўзарванае, дык спачатку вельмi засмуцiўся, але калi я пасля паехаў туды i ўбачыў руiны, а таксама абураных манахаў, што хацелi стварыць камiсiю, каб знайсцi вiнаватага, - я параiў iм не рабiць гэтага; я не прагнуў помсты за знiшчаныя пабудовы i баяўся, што яны знойдуць вiнаватага, а ён будзе прасiць у мяне прабачэння; слова "sorry" ўсё яшчэ стаяла ў мяне ўвушшу, гэта было жахлiва; i, зрэшты, кожны будынак можна адбудаваць нанова. Я здолеў, Роберт, - здолеў перажыць гэта. Ты не паверыш мне, але я нiколi не адчуваў вялiкай цягi да будынкаў, якiя я спраектаваў i будаўнiцтвам якiх кiраваў; яны падабалiся мне на паперы, я працаваў над iмi, можна сказаць, з захапленнем, але ж я нiколi не быў мастаком, разумееш, i ведаў, што я не мастак; у мяне былi яшчэ даўнiя планы, калi мне даручылi адбудоўваць абацтва; для твайго хлопчыка гэта выдатная магчымасць папрактыкавацца, навучыцца каардынаваць працу i крыху ўтаймаваць сваю нецярплiвасць... цi не пара нам выходзiць на пасадку?

- У нас яшчэ чатыры хвiлiны, бацька. Але на перон ужо можна выходзiць.

Роберт падняўся з месца, кiўнуў гаспадару карчмы, палез у кiшэнь па кашалёк, але карчмар выйшаў з-за прылаўка, прамiнуўшы Роберта, падышоў да старога Фэмеля i сказаў:

- Hе, не, пане радца; я нiчога ад Вас не вазьму, бо вы былi маiмi гасцямi - на добрую памяць па маёй мацi.

Знадворку было яшчэ цёпла; над Додрынгенам ужо вiднелiся белыя шматкi паравознага дыму.

- Цi ёсць у цябе бiлеты? - спытаўся бацька.

- Ёсць, - адказаў Роберт, выглядаючы насустрач цягнiку, што спускаўся з пагорка з-за Додрынгена, нiбы вынырнуўшы проста з ярка-блакiтных нябёсаў; цягнiк быў чорны, стары i выклiкаў пачуццё ўзрушанасцi; начальнiк станцыi выйшаў са службовага пакоя з суботна-нядзельнай усмешкаю на твары.

- Сюды, тата, сюды! - крыкнула Рут; мiльганулi яе зялёная шапачка, яе зграбныя рукi, ружовы пух яе швэдара; яна працягнула рукi да дзядулi, дапамагла яму падняцца па прыступках вагона, абняла яго, потым асцярожна правяла да адчыненых дзвярэй купэ, пацягнула яго ўгору i пацалавала ў шчаку.

- Я страшэнна рада, - сказала яна, - сапраўды, страшэнна рада, што ўбачу абацтва i буду сёння на вечарыне разам з вамi.

Начальнiк станцыi дзьмухнуў у свiсток i паказаў рукою цягнiку, што можна адпраўляцца.

7

Калi яны падышлi да акенца, Нэтлiнгер выцягнуў цыгару з рота i кiўком галавы падбадзёрыў Шрэлу; акенца адчынiлася знутры, наглядчык з аркушам паперы ў руцэ высунуў галаву i спытаў:

- Вы - арыштант Шрэла?

- Я, - адказаў Шрэла.

Наглядчык голасна называў прадметы, выцягваючы iх адзiн за адным з кардоннай скрынкi, i клаў перад Шрэлам.

- Кiшэнны гадзiннiк, нiкеляваны, без ланцужка.

- Кашалёк, чорны, скураны; унутры пяць брытанскiх шылiнгаў, трыццаць бельгiйскiх франкаў, дзесяць нямецкiх марак i восемдзесят пфенiгаў.

- Гальштук зялёнага колеру.

- Самапiска, без маркi, шэрага колеру.

- Дзве насоўкi - белыя.

- Плашч-макiнтош, непрамакальны.

- Капялюш чорнага колеру.

- Брытва бяспечная маркi "Жылет".

- Шэсць цыгарэт маркi "Бельга".

- Кашуля, сподняя бялiзна, мыла i зубная шчотка былi пры Вас, так? Калi ласка, распiшыцеся вось тут, засведчыце, што ўсе Вашыя асабiстыя рэчы Вам вернуты.

Шрэла апрануў плашч, пазапiхваў у кiшэнi атрыманыя толькi што рэчы, падпiсаў спiс, на якiм стаяла дата: "6 верасня 1958 г., 15 гадзiн 30 хвiлiн".

- Усё ў парадку, - сказаў наглядчык i зачынiў акенца.

Нэтлiнгер iзноў засунуў цыгару ў рот, дакрануўся да Шрэлавага пляча.

- Хадзем, - сказаў ён, - вось сюдой, альбо ты зноў хочаш за краты? Можа, усё-такi завяжы гальштук.

Шрэла сунуў у рот цыгарэту, паправiў акуляры, падняў каўнерык кашулi i надзеў гальштук; ён здрыгануўся, калi Нэтлiнгер раптам паднёс яму да носа запальнiчку.

- Гэтак вось, - сказаў Нэтлiнгер, - гэтак вось бывае з усiмi вязнямi: хай ён будзе высокi цi маларослы, вiнаваты цi невiнаваты, бедны цi багаты, палiтычны цi крымiнальнiк - усе найперш хочуць выкурыць цыгарэту.

Шрэла зрабiў глыбокую зацяжку; завязаўшы гальштук, а пасля - апусцiўшы каўнерык, ён паглядаў праз верх акуляраў на Нэтлiнгера.

- Ты ў гэтых пытаннях дужа дасведчаны, праўда?

- А ты што - не? - спытаў Нэтлiнгер у адказ. - Хадзем; ад развiтання з начальнiкам, на жаль, я цябе вызвалiць не магу.

Шрэла насунуў капялюш, выцягнуў з рота цыгарэту i пайшоў за Нэтлiнгерам, якi адчынiў дзверы на двор; начальнiк турмы стаяў каля акенца, перад якiм стаяла доўгая чарга: людзi стаялi па дазволы на нядзельныя спатканнi; гэта быў высокi мужчына, не занадта модна, але салiдна апрануты; калi ён наблiжаўся да Нэтлiнгера i Шрэлы, яго рухi былi падкрэслена цывiльнымi.

- Спадзяюся, - сказаў ён Нэтлiнгеру, - што ўсё было даведзена да ладу так, што ты застаўся задаволены - хутка i як мае быць.

- Дзякуй, - адказаў Нэтлiнгер, - усё сапраўды было зроблена хутка.