Бурятские народные сказки. Бытовые

ни болобо. бгэ амган хоёп J I дороо шдээ. Гришка хубсаайн IH ПМаад ЯШ лоороон эрэ эмэ хоёр: "ХулуугааS ябашо°- И§ШШ

Саашаа утархай пара cob 1Яя Ы* ^ < хыш", — гэжэ. СР<* В "Изыйим хулуу.

Изыеэ паар мориндо уулгаад МШ хын. Гришка харгы дээр боймолдоодBill Hi

— Ээ, Гришка хээ, — гэлдээя ШШI Ерхэдэн Гриппе Ш^ЩШ^Ш 1

бежаадлаа", — гэлдээд ошоод харанаi Тэп,1#"ШШ ка гурбан паар мориндо уугаад, изыен ГРИШ"

Тиижэ ншэн хбн неэтэй, НКШИН ложо, изы абаад, баяжаад арляшоо. ЭЗаргатай' хУбсаатай Щ

76. МУУ БААНСИ

Убээтэй ядуу хун байна. Ган гэхэ нохой

бээ, газар гэшхэхэ адуу бээ. рёо

е наан соо хэеэ барижа, модо щабшажа ажал хэдэг байгаа пан. Хаа хаана айл тииргэндэ байсан дайдымайе хэнз. Модошо дархан болоо пан. Ехэ бэрхэ модошо дархан гэжэ хаа хаана дуулдана, тайшаа убэгэн муу Баансийи hypraa-ран дуулажа, татуулажа асараа пан. Муу Баансн ержэ, тайшаа бэгэн урана:

— Яахай намай татуулааш?

Тайшаа бэгэн хэлнэ: Шж пяохан гэ-

— Шамай ехэ бэрхэ урагта гарапан модошо дархан

жэ дуулаа ам, — гэбэ. хойно- "Гоёор

ТЙ" Муу Баанс, тайшааЩ|НИ байсан барихам", — гэнэ. тэрэ ШВШЙ барина, модоо халба. Тэрэ Муу Баанси байсанииьЩНИв! ехэ гоёор заажа байба. Нэгэ хоер плраииi д шж болно ехэ байсан бодхоожо байба. ШШ" ожо ерэхэм", — гэжэ тэрэ айн дэр Муу ЩщШш^ЯЯ хэлнэ. тайшаа бэгэн урана. Тайшаа убэгэн

— Харижа ерыштаа^З^НшШ ""Т" Хт1"

Муу Баанси айл тээшэ ЦШШ тайшаа бэгэ" Даа. Нэгэ долоо хоноги доторсоо зугаа Щ

Две хдэмшэде тэхэржэ Щ Щ "уга соогоо хаагаад. т бии байна. Баян хн гунтаии к Баанси хабхар?лажа идехэм гэжэ шахажа байна ВД баряаД тайш он хойно тэрэ нуга сооси МШ Ш нуга соогоо унГжа. бэгэнд хтэлжэ ябана. байна. айн Щ

Дан, гунтай хэриин бээ болшоощ

хуяууша лдэхэм гэжэ баян хун хойнооон ябалдана. р сайхын урайхана Муу Баансиие хусэжэ ерэнэ. Муу Баанси ухэрнин хутэлед ябажа ябана.

— Зяй, ухэриим яахай хулуубаш, яба, тайшаа бэгэидэ эаахам.

Саб сагаан болоон хойно тайшаа бэгэндэ ерэнэд. Ерээд, баян хун морёо, хэрээ уяад, тайшаа бэгэндэ ороно. Муу Баанси ухэриин дасин хулуугаад, харгуй газарта абаашаад, убээтэй ядуу хдтэ хэриин алаад хуу хубаажа гэшхэнэ. Баян хун тайшаа хундэ ороод байжа байна. Тайшаа убэгэн пурана:

— Хаанааа ябааш, хэрэгтэй ябайш? Баян хн хэлэбэ:

— Муу Баанси гунан ухэриим хулуугаал, — гэбэ. — Хойно-оон улдэжэ ерэжэ эндэ баряалби.

Тайшаа бэгэн пураба: т$ш

— хэртанай хаанаб?

— Эндэ газаа уяатай.

— Ябаад харайи, — гэжэ тайшаа бэгэн хараба. Хараан-гайн ганса мориниин уяатай, ухэриин убээ байба. Тайшаа убэгэн тэрэ баян хйи хараана, хашана: Л^И

— Ши намайе туршайш, хэри бариан хойно хэр шинии хаана ошохым? Худалаар хэлээш, — гэнэ.

Тиихэдэн тэрэ баян хн тайшаа бэгэндэ хараалгаад: "Худалаар хэлээн ёродоо трмэдэ орохош, — гэнэ. — Улаан бур-гааан ураг шинии бэшэ, тайгын бургааан танил шинии бэшэ, нюргайш шуа гарсара сосёо аа болихолши худалаар хэлэхэеэ". Баян хун морёо унаад, хэр бээеэр гэр тээшээ бусана. Бусапан хойнонь Муу Баанси тайшаа бэгэндэ ороно. Тайшаа убэгэн урана:

— Зяа, хэр зугаалжа ерэбэш?

— Баа бээ, долоон хоног соо зугаалбаб.

— Тэрэ баян хуни гунан хэри яахай хулуугааш? Тиихэдэ муу Баанси хэлнэ:

— Тайшаа убэгэн, булагай уа худхаа бээ хада, булан-хайр гарха бэйма. Муу Баансиин хулуугаа убээ хада, хулу-ушан хаанаайм, — гэнэ. Тиижэ тайшаа бэгэн Муу" Баансида тороод, тажаганса неэгээд, Муу Баансиин толгойе эльбээд: "Энэ байсангаа дуупыштаа", — гээд эльгэбэ.

Муу Баанси тэрэ байсангаа ехэ гоёор барижа дууаад байхадан, хатуу арсияа гэжэ, тарган мяхаа идюулэжэ хуб-салуулажа, мунгэ угэжэ: "Тиижэ унаан гараан нютагтаа гаража амарыштаа", — гэнэ.

Тиижэ Муу. Баанси хубсалажа, мнгэтэй болжо, тайшаа убэгэйе торгожо, мн болсо хэллэн дурдуулан байнал.

77. ЯЛА

Эртэ урда сагта нэгэтэ Яла гэжэ хун тээрмэдэ ошоо. Тээрмэдээ ня хуреэд талхаяа буулгаад, нэгэ мангадта хонохоёо ошоо Тэрэ квао тира дань, гэрээнь тойроод олон амитад байба Эдэ амитад хулгайшад байжа, амбаарайнь уудые домкраадаар уЬгээд, орхо хуугээ олжо ядажа байгаа. Тэрэ хунэй ойрын ошохо-донь: "Ши энээ уруу оро, биде олзонпоонь хубаалдахабдн", — гэнэ. Яла олон амитадаа айхадаа саглаасяа гд, амбаар соо оробо. Орходонь, амбаар дуурэн мяха, топо, гульмэ ха-нада улгээтэй байба. Байан юумыень хуу ообордожо др-гэжэ байхадань, газаа байгаашад юумыень гаргаад, домкраа-даа табижархёод, гуйлдэжэ арилшаба.

Тэрэ хун улээ амбаар соо харанхыда. Амбаар соогуурна УРУУ дэ ябжа ябжа эсээд, доошоо уушаба. Тамхяа татажа байтарни, спичкын гал глмэдэнь аашоо. Амбаарынь хуу дурэжэ захалаа. дэнэй холоод дуржэ унашахаа байба. тэрэ амаанда Яла гуйжэ ой уруу ошобо. Хунууд шууяа гарган гуйлдэжэ ерээд, унтаргаахаяа забданад. Яла ШШЩЙ шугы, соогуур, харгыгаар. Гэнтэ харан, гэхэдэнь. ^0РГ0Й хрэтэр галУ дурэжэ байгаа. Тэдэнэй ойро ошобо. Ошходонь нхи хулгайшадиинь байба. рынг мориео танишаоа

— Мориимни угэгты, ябхамни. "LrtAU ихэбди, — гэжэ

— Бу мэндэ, бидэ шамда энэ олзооон ухзоди.