Другі варыянт

Бацька ўбачыў Васіля, калі той падыходзіў да варот. Пара была падвечар, сонца ўжо зачапілася за вільчык хлява, адкінуўшы яшчэ светлы і душны цень на двор з адгароджанымі градкамі гуркоў, куды ўбілася курыца. Бацька выганяў яе, цаляючы цераз плот глыжамі. Курыца, як сляпая, насілася з аднаго кутка ў другі, плішчылася ў кожную шчыліну, але колікі ў плоце сядзелі густа і моцна, а сухія глыжы лупілі па лісці гуркоўніка ўсё бліжэй і бліжэй, наганяючы страх, і бедная курыца страціла ўсякую надзею выбрацца з гэтых праклятых град і толькі адчайна ўскрыквала, калі ля яе ўзрываліся, сеючы пылам, камякі зямлі. Нарэшце, яна і зусім ушчамілася ў шчыліну, рванулася выбавіцца — яшчэ болей засела, і тады ўжо аціхла, разявіўшы дзюбу. Якраз у гэты раз бацька ўладзіў ёй вялізным глыжом у хвост і разам з глыжом вынес за плот. Адкуль і спрыт у яе знайшоўся матануць па баразне ў бульбу... Тады бацька атрапаў рукі аб штаны і павярнуўся да сына, пільна ўглядаючыся ў яго. Той, не спяшаючыся, адчыніў варотцы, ступіў на двор, узяў варотцы на зашчапку, паставіў чамадан на лавачку ля гародчыка.

— Нешта ж рана,— сказаў, падышоўшы, бацька.

— Прыйшла пара, дык і прыехаў.

Бацька тузануў яго за рукаў:

— Заваліў?

— Заваліў, ну і што?

— Нічога, сынок. Маладзец.— Бацька хацеў гаварыць спакойна і не змог, сарваўся на крык.— Дзесяць годзікаў у с... трубілі — кніжкі, сміжкі, адзявалі, кармілі, а ён цяпер — «заваліў, ну і што?».. Яму «ну і што»!

— Не крычыце, не баюся,— Васіль рвануў руку і пайшоў у хату. Бацька зайшоў за ім.

— Надта смелы стаў. Ці не зарана? Яшчэ ўсё носіш бацькава — і на плячах, і на нагах, і ў галаве...

— Не, у галаве то не бацькава, можаш не радавацца...

— Яно і бачна... Казаў жа, прасіў: едзь да Шуры... Там то паступіў бы, ён — не ты, памог бы... Дык не, свайго захацелася... Цяпер радуйся — наеўся!..

— Наеўся не наеўся, плакаць не буду... Дзе мама? — Васіль зайшоў на кухню, зірнуў за комін.

— Дзе ж ёй быць — на полі. Сынку трэба грошыкі, дык хто ж шлунне ірваць мусіць? Бацька з маткай... А ён хай раскатае...

— Не ный, надаела! Тут і без твайго ныцця хапае! Дужа я нараскатваў тваіх грошай,— закрычаў раптам Васіль з-за кухоннай перагародкі.

Бацька змоўчаў, сеў на лаўку. Васіль дастаў са шкафчыка гладыш з кіслым малаком і прыпаў да яго, не зважаючы, што малако цякло па барадзе і капала на падлогу. Напіўся, выцер губы далонню, выйшаў з-за перагародкі, стомлена апусціўся на лаўку, утаропіўшы вочы ў акно. Яно выходзіла ў гародчык з кветкамі, цёмны ад перадвячэрняга ценю, і вачам добра было глядзець туды.

Маўчалі. Васілю цяжка было нават рот разявіць, а бацьку хоць і карцела, але цярпёў, пакуль было цярпенне. Потым загаварыў — ціхім, з жаласліваю нотаю, голасам:

— Ну што ж, праваліўся, дык праваліўся. Мусіць, не нашаму цяляці ваўка з’есці. Сёння ўжо не трэба, насячы хаця дроў, а заўтра ранічкай пабяжыш з касой у Стаськоў Рог, кусты паабкошваеш. Трава там добрая, густая, капы са дзве, а то і тры адаб’еш. За раніцу не паспееш — надвячоркам дакосіш... Толькі абкасі кругом, каб хто не ўпёрся.

— Не пайду я туляцца па кустах,— панура адказаў Васіль, не паварочваючы галавы.

— Чаму гэта не пойдзеш? I што гэта за зык на цябе сёння ўссеў, што-та з табой робіцца? — зноў пачаў злавацца бацька.

Васіль адарваў вочы ад акна, зірнуў на яго, зморшчыўся:

— Ніхто не зыкуе, тата. Я кажу, што ў кусты не палезу — ні ранічкай, ні надвячоркам. Падзеляць, тады палезу, а так, як воўк, крадком — не. Хочаш — сам ідзі, а я не хачу. Пайду стагаваць ці шчэ што рабіць, работы хопіць...

— Ну, сынок, ты мяне парадаваў сёння. Пацешыў... Я табе гэта прыпомню,— бацька ўстаў з лаўкі, выйшаў за дзверы, але не зачыніў іх, прасунуў галаву назад, доўга ўзіраўся Васілю ў вочы, быццам бачыў першы раз.— У-у-у, гадзіна! Выгадаваў на сваю галаву...— прастагнаў адтуль і ляснуў дзвярыма так, аж зазвінелі шыбы. I звінелі яны доўга, надакучліва доўга, Васілю падалося, што гэта звініць не шкло, а муха ўпёрлася недзе ў павуціну...

Як і ў той раз, поезд у Мінск прыйшоў у восем гадзін. Па тым жа падземным пераходзе — тут нічога не змянілася за год, хіба толькі адвалілася колькі абліцовачных плітак, ды ў двух месцах на столі рудзелі пацёкі — прабілася вада,— Васіль выйшаў на прывакзальную плошчу. Павярнуў налева, да прыземістага будынка з касамі паяздоў дальняга следавання. Людзей ля кас было мала, і ён управіўся скора. Ехаць дык ехаць, да Шуры дык да Шуры... У яго яшчэ заставалася дзве вольныя гадзіны, але да Валодзі ён рашыў не паказвацца: так будзе лепей. Укінуў чамадан у аўтаматычную багажную, а сам пайшоў у горад.

Дзень меўся быць ясны, сонечны. Зусім нядаўна па вуліцах прайшлі палівальныя машыны, і асфальт курыўся, яркай зеленню блішчэлі лісты прысад. Горад быццам пабыў у лазні і цяпер сушыўся, падставіўшы сонцу мокры твар. Людзей на вуліцах было шмат, людзі спяшаліся, толькі ў гэтай паспешцы не было вакзальнай суматохі. Васілю неяк шкада стала, што самому яму не трэба нікуды спяшацца. У яго нават ёсць лішнія пара гадзін, і ён не ведае, што з імі рабіць.