Найденный Я. Киршманом в Любеке ок. 1625 г. пергамен, с которого выполнено издание 1684 г., утерян. Издание, осуществленное в 1880 г. Г. Стормом, основано на издании 1684 г. (К) и трех рукописях XVII в. (А, В, S), представляющих собою списки с тоже не сохранившихся копий исходного пергамена, сделанных Киршманом в процессе подготовки своего издания[592]
.В рассказе о коварных замыслах ярла Хакона против Олава Трюггвасона упоминаются Русь и русский князь Владимир Святославич, на воспитании у которого некоторое время находился О лав. В приводимых далее фрагментах рассказывается о битве Олава Харальдссона против ярла Свейна у Несьяра и последующем бегстве Свейна на Русь; о бегстве самого Олава с сыном Магнусом на Русь к князю Ярославу Мудрому и его жене Ингигерд; о возвращении Олава Харальдссона в Норвегию из Руси, где он провел некоторое время при дворе князя Ярослава Мудрого и где он оставил у князя Ярослава и его жены Ингигерд своего сына Магнуса; о посольстве знатных норвежцев на Русь после смерти Олава за его сыном Магнусом; упоминается о пребывании конунга Харальда Сигурдарсона на Руси.
Издания
Theodrici monachi Historia de antiquitate regum Norwagiensium // Monumenta his-torica Norvegiæ. Latinske kildeskrifter til Norges historie i middelalderen / G. Storm. Kristiania, 1880. P. 1–68
(repr. – Oslo, 1973).Theodoricus Monachus. Historia de antiquitate regum Norwagiensium. An Account of the Ancient History of the Norwegian Kings / Tr. and annotated by D. and I. McDougall, with an introduction by P. Foote. L., 1998 (Viking Society for Northern Research. Text Series. Vol. XI).
Перевод
Theodoricus Monachus. Historia de antiquitate regum Norwagiensium. An Account of the Ancient History of the Norwegian Kings / Tr. and annotated by D. and I. McDougall, with an introduction by P. Foote. L., 1998 (Viking Society for Northern Research. Text Series. Vol. XI).
Важнейшая литература
Skard 1935; Lehrmann 1937; Johnsen 1939; Hanssen 1945; Hanssen 1949b; Ellehoj 1965;
Bjarni Guðnason 1977; Andersson 1979; Ulset 1983; Andersson 1985; Bagge 1989;
Lange 1989; Cormack 1993; Mortensen 1993; Foote 1998; Mortensen 2000b; Бусыгин
2001а; Karlsen, Vatsend 2003; Mortensen 2006; Bagge 2006; Bagge 2011.
Текст
Публикуется по изданию: Theodrici monachi Historia de antiquitate regum Norwagiensium // MHN / G. Storm. Kristiania, 1880. P. 1–68.
Cap. VII. De doLosa ejusdem factione contra OLavum filium Tryggva
Anno vicesimo nono deinde regni sui comperit quod Olavus filius Tryggva esset in Anglia, adolescens bonæ indolis, qui reversus a Rusciæ partibus, ubi nutritus et adjutus a Waldemaro rege fuerat, cum piraticam exerceret in Daciam, egressus de navibus interceptus est ab hostibus, ne ad easdem redire posset. Compulsus igitur hac necessitate divinum invocare auxilium, vovit se christianum fore, si de instanti eriperetur periculo. […] (P.13)
Cap. XV. De reditu beati Olavi de Anglia in Norwagiam
[…] Adveniente vernali tempore profecti sunt ambo in Wic ibique exercitu comparato properant contra Sueinonem. Ille vero impiger occurrit eis consertoque navali proelio in loco, qui dicitur Nesiar, cum Sueino vinceretur, detrectans fugam disposuit cum suis occumbere, nisi prohibitus esset et invito illo retracta foret navis ejus a quodam suo principe et genero, qui sororem ejus in matrimonio duxerat Berghliot nomine, Einar thambaskelme viro strenuissimo. Hic consuluit ei fugam et quodammodo compulit, ut in Rusciam pergeret, ubi et diem obiit. (P. 28)
Cap. XVI. De fuga beati Olavi in Rusciam
[…] Postea rex, comperto Kanutum regem adesse cum innumerabili exercitu (nam mille ducentarum navium fertur classis ejus fuisse), cernensque se imparem congressioni, relictis navibus abiit ad generum suum Olavum regem Svethiæ. Inde profectus est1
in Rusciam2 ad Iaritzlavum3 regem, qui duxerat Ingigerthi, quam ipse ut paulo ante dixi desponsaverat et habere nequiverat. Moratus est ibi anno uno honorifice et officiosissime a rege Jaritzlavo4 susceptus, cujus etiam tutelæ commisit filium suum Magnum, puerum quinque annorum, quem ex concubina susceperat. […]1. В издании Г. Сторма – ошибочно ist.
2. AKS – Russiam.
3. ABK – Wirtzlauum, S – Wirchlaum.
4. ABK – Wirtzlauo, S – Wicklao.
Cap. XVIII. Ouod beatus Olavus repatriaverit et de corporum humanorum diminution
Kanutus ergo rex Angliae ut cognovit interitum Haconar nepotis sui, ilico misit Sueinonem filium suum ad gubernandum regnum Norwagiae simulque resistendum Olavo, si in patriam redire disponeret. […]