Исландские королевские саги о Восточной Европе

í Hólmgarði var svá mikil friðhelgi, at þat váru lgg, at drepa skyldi hvem, er mann drap ódœmðan. Þeystisk allr lýðr eptir sið þeira ok lQgum ok leitaði eptir sveininum, hvar hann var kominn. Þá var sagt, at hann var í garði dróttningar ok þar herr manns alvápnaðr. Var þá sagt konungi. Gekk hann þá til með sínu liði ok vildi eigi, at þeir berðisk. Kom hann þá griðum á ok því næst sættum. Dœmði konungr bœtr, en dróttning helt upp gjgldum. Síðan var Óláfr með dróttningu, ok var hon allkær til hans.

Þat váru lQg í Garðaríki, at þar skyldu ekki vera konungbomir menn nema at ko-nungs ráði. Þá segir Sigurðr dróttningu, hverrar ættar Óláfr var ok fyrir hverja sǫk hann var þar kominn, at hann mátti elcki vera heima í sínu landi fyrir ófriði, bað hana þetta rœða við konung. Hon gerði svá, bað konung hjálpa við konungssyni þessum, svá harðliga sem hann var leikinn, ok kómu svá fortglur hennar, at ko-nungr játti henni þessu, tók þá Óláf í sitt vald ok helt hann vegliga, svá sem konungssyni byrjaði at vera haldinn.

18 Óláfr var níu vetra, er hann kom í Garðaríki, en dvalðisk þar með Valdamar konungi aðra níu vetr. Óláfr var allra manna fríðastr ok mestr, sterkastr ok um fram alia menn at íþróttum, þá er frá er sagt af Norðmgnnum. (Bls. 231–232)

XXI. kapítuli

6 Óláfr Tryggvason var þessar hríðir allar í Garðaríki ok hafði þar it mesta yfirlát af Valdimar konungi ok kærleik af dróttningu. Valdimarr konungr setti hann hǫfðingja yfir herlið þat, er hann sendi til at verja land sitt. Átti Óláfr þar ngkkurar orrostur ok varð herstjórnin vel í hendi. Helt hann þá sjálfr sveit mikla hermanna með sínum kostnaði, þeim er konungr veitti honum. Óláfr var grr maðr við sína menn. Varð hann af því vinsæll. En varð þat, sem optliga kann verða, þar er útlen-dir menn hefjask til ríkis eða til svá mikillar frægðar, at þat verði um fram innlenz-ka menn, at margir gfunduðu þat, hversu lcærr hann var konungi ok eigi síðr dróttningu. Mæltu menn þat fyrir konungi, at hann skyldi varask at gera Óláf eigi of stóran – «fyrir því at slíki maðr er þér hættastr, ef hann vill sik til þess ljá at gera yðr mein eða yðru ríki, er svá er búinn at atgorvi ok vinsæld. Vitum vér ok eigi, hvat þau dmttning tala jafnan.»

Þat var siðr mikill inna riku konunga, at dmttning skyldi eiga hálfa hirðina ok halda með sínum kostnaði ok hafa þar til skatta ok skyldir, svá sem þyrfti. Var þar ok svá með Valdimar konungi, at dmttning hafði eigi minni hirð en konungr, ok keppðusk þau mjǫk um ágætismenn. Vildi hvárt tveggja til sin hafa.

Nú gerðisk svá, at konungr festi trúnað á slíkar rœður, sem mælt var fyrir honum, ok gerðisk hann ngkkut far ok styggr til Óláfs. En er Óláfr fann þat, þá segir hann dmttningu ok þat með, at hann fýstisk at fara í Norðrlgnd, ok segir, at frændr hans hafa þar fyrr riki haft ok honum þykkir likast, at þar myni þroski hans mestr verða. Dmttning biðr hann vel fara, segir, at hann myni þar ggfugr þykkja, sem hann væri.

8 Síðan býr Óláfr ferð sína ok gekk á skip ok helt svá út í hafít í Eystrasalt. En er hann sigldi austan, þá kom hann við Borgundarhólm ok veitti þar upprás ok her-jaði, en landsmenn sóttu ofan ok heldu orrostu við hann, ok fekk Óláfr sigr ok her-fang mikit. (Bls. 251–252)

XXII. kapítuli

9 Óláfr lá við Borgundarhólm ok fengu þar veðr hvasst ok storm sjávar, ok megu þeir þar eigi við festask ok sigla þaðan suðr undir Vinðland ok fá þar hgfn góða, fara þar allt með friði ok dvglðusk þar um hríð. Búrizláfr hét konungr í Vinðlandi. Hans dœtr váru þær Geira, Gunnhildr ok Ástriðr. Geira konungsdóttir hafði þar vald ok ríki, sem þeir Óláfr kómu at landi. […] Gerðisk harm þar þá forráðamaðr þess ríkis með henni. Hallfroðr vandræðaskáld getr þess í drápu þeiri, er harm orti um Óláf konung:

Hilmir lét at holmi
hræskóð roðin blóði
– hvat of dylði þess hǫlðar? —
hǫrð ok austr í Gǫrðum.

(Bls. 252–253)

XXXI. kapítuli

12 Óláfr Tryggvason, þá er harm lá í Syllingum, spurði harm, at þar í eyjunni var spámaðr ngkkurr, sá er sagði fyrir óorðna hluti, ok þótti mgrgum mgnnum þat mjǫk eptir ganga. Gerðisk Óláfi forvitni á at reyna spádóm manns þess. Harm sendi þann af mgnnum sínum, er fríðastr var ok mestr, ok bjó harm sem vegligast ok bað harm segja, at harm væri konungr, því at Óláfr var þá frægr orðinn af því um gll lgnd, at harm var fríðari ok ggfugligri ok meiri en allir menn aðrir. En síðan er harm fór ór Garðaríki, hafði harm eigi meira af nafni sínu en kallaði sik Óla ok kvazk vera gerzkr. […] (Bls. 266–267)

XLIII. kapítuli