Et secundum Aristotelem et Averroem, decimo Metaphysicae
, vir eremita qui non est pars civitatis, sed sibi soli vacat, non est bonus neque malus. Et Tullius in libro De officiis verba Platonis recitans dicit: "Praeclare scriptum esse a Platone quod nobis solis nati non sumus. Ortus nostri partim patria vindicat, partim amici". […] Quoniam ipse Tullius quinto Academicorum libro dicit "Nihil est tam illustre, quam communicatio utilitatum. Innatum est enim homini ut habeat quiddam civile et populare, quod Graeci "politicon" vocant". […] Quapropter oportet quod secunda pars principalis philosophiae moralis sit de legibus communibus, ut assignatum est; et tertia erit de vita et honestate quam quilibet debet sectari. Et hoc est verum secundum ordinem dignitatis naturae, et simpliciter loquendo, licet Aristoteles hunc modum non teneat in libris suis: quia procedit secundum viam inquisitionis, et ideo ab eis quae notiora sunt nobis non naturae. Sed quoniam iam sumus certificati per eum et alios quid requirat potestas huius scientiae, ideo possumus partes eius collocare secundum ordinem quem naturae dignitas exposcit.И, согласно Аристотелю и Аверроэсу в X книге Метафизики
, отшельник, который не является частью общества, но предоставлен сам себе, ни добр, ни зол. И Туллий в книге Об обязанностях приводит слова Платона, говоря: «Прекрасно пишет Платон, что нам по природе не предназначено быть одним. Уже в самом начале своей жизни мы частично связаны с родиной, а частично — с друзьями». […] И сам Туллий в V книге Академик говорит: «Ничто не является более прекрасным, нежели разделение полезного [с другими]. В самом деле, человек от рождения наделен общественным и гражданским чувством, которое греки называют гражданским (politicon)». […] Поэтому надлежит, чтобы вторая основная часть моральной философии трактовала, как предписано, об общих законах, а третья должна быть посвящена жизни [каждого человека] и красоте [добродетелей], которым должен следовать любой. И это истинно сообразно порядку достоинства природы и безусловно, хотя Аристотель и не придерживается такого способа [изложения моральной философии] в своих книгах, поскольку идет путем исследования, и соответственно, [начинает] с того, что наиболее очевидно для нас, а не с того, что [более очевидно] по природе. Но так как мы уже со всей достоверностью доказали (основываясь на [сочинениях] Аристотеля и других), что того требует специфика данной науки, то мы можем сочетать ее части в соответствии с порядком, которого требует достоинство природы.Et hi philosophi mira locuti sunt circa virtutes et vitia; ut omnis Christianus confundi possit, quando infideles homines tam sublimia virtutes habuisse coneipimus, et nos turpiter a virtutum gloria cadere videmur. Caeterum multum animari debemus ut ad virtutis culmen aspiremus, et exemplis nobilibus excitati nobiliores fructus virtutum producamus, quoniam maius iuvamen in vita habemus quam isti philosophi, et sine comparatione maiora auxilia per Dei gratiam reeipere comprobamur. Et primo in universali recitabo quaedam circa virtutes et vitia; secundo ad particularia declinabo.
И здесь философы говорят [много] удивительного о добродетелях и пороках, так что любой христианин может постыдиться когда мы понимаем, что неверные обладали столь тонкими [познаниями] в добродетелях, а мы представляемся постыдно отпадающими от славы добродетелей. Кроме того, [слова философов] могут весьма вдохновить нас к тому, чтобы мы возжелали высшей степени добродетели, и, воодушевленные благородными примерами, взрастили более благородные плоды добродетелей, ибо в нашей жизни мы имеем большую поддержку, нежели оные философы, и несравнимо большую помощь [в обретении добродетелей] мы получаем через благодать Божию. И прежде всего я приведу некоторые [высказывания] относительно добродетели и пороков в общем, а затем перейду к частностям.
Capitulum II.
Глава II
Ostendit autem Aristoteles in primo Ethicorum
quod virtus est duplex: una est secundum ipsum in parte animae sensitiva, in quantum obedit rationi, vel in ratione dominante super partes animae sensitivae, et sic regulante eas ut eius obediant imperio. Et huiusmodi virtus moralis vocatur, et consuetudinalis, qua homines consuescunt mores honestos. Et docet secundo Ethicorum quod sunt duodecim, et de eis tractat in quarto, et vocat eas medietates, quia quaelibet earum est medium inter duo vitia contraria ad invicem. Nam unum extremum deficit a Iargitate, et de prodigalitate quae superabundar. Nam Iargus dat solum quae dare debet, avarus nihil dat vel parum; prodigus omnia effundit. Et sic de vitiis circumstantibus alias medietates. […]