Sed de sublimioribus potestatibus figurandi est, quod ducantur et congregentur radii per varias figurationes et reflexiones, in omni distantia qua volumus, quatenus comburatur quicquid sit obiectum; nam hoc testantur perspicua comburentia ante et retro, sicut auctores certi docent in suis libris. Et maius omnium figurationum et rerum figuratarum est, ut coelestia describerentur, secundum suas longitudines et latitudines in figura corporali, qua moventur motu diurno, et haec valerent regnum unum homini sapienti. Haec igitur sufficiant pro exemplo figurationum, quamvis infinita alia miranda proponi possent in medium.
Но [одной] из наиболее возвышенных возможностей формирования [зеркал] является способность с помощью различных форм [зеркал] и отражений [лучей] собирать и концентрировать лучи на любом расстоянии, на каком захотим, до тех пор, пока не воспламенится все то, на что они направлены. И это подтверждают прозрачные [линзы], воспламеняющие то, что находится перед ними и позади них, как учат в своих книгах достойные доверия авторитеты. Но наибольшим из всех вещей, которых можно достичь с помощью формирования [зеркал] является описание небесных [тел] сообразно их широте и долготе, [так, чтобы можно было воспроизвести] их траекторию, т. е. фигуру, которую они образуют, двигаясь суточным обращением. И таковое для мудреца обладает ценностью целого королевства. Итак, этого достаточно для примеров о формировании [зеркал], хотя среди них можно привести и другие бесчисленные достойные удивления вещи.
Capitulum VI. De experimentis mirabilibus.
Глава VI. Об удивительных опытах.
His vero sunt quaedam annexa super figurationibus, nam in omni distantia quam volumus, possumus artificialiter componere ignem comburentem scilicet ex sale petrae et aliis. Item ex oleo petroleo rubra et aliis. Item ex malta, et naptha, et consimilibus; secundum quod Plinius in II libro dicit civitatem quandam se defendisse ab exercitu Romano; nam malta proiecta militem armatum combussit. His vicinus est ignis Graecus, et multa comburentia. Praeterea possunt fieri luminaria perpetua et balnea ardentia sine fine. Nam multa cognovimus quae non consumuntur in flamma; ut pelles salamandrae, et thale, et huiusmodi; quae adiuncto aliquo inflammantur et lucent, sed non comburuntur, immo purificantur.
Помимо формирования [зеркал] с этим связано и кое-что еще, ибо на любом расстоянии, на каком захотим, мы можем создать рукотворный воспламеняющий огонь, образованный из селитры и прочего. А также из нефти и прочего. А также из мальты, нафты [177]
и т. п. В соответствии с этим Плиний рассказывает во II книгеPraeter vero haec sunt alia stupenda naturae. Nam soni velut tonitrua possunt fieri et coruscationes in aere, immo maiori horrore quam illa quae fiunt per naturam. Nam modica materia adaptata, scilicet ad quantitatem unius pollicis, sonum facit horribilem et соruscationem ostendit vehementem. Et hoc fit multis modis; quibus omnis civitas et exercitus destruatur, ad modum artificii Gedeonis, qui lagunculis fractis, et lampadibus, igne exsiliente cum fragore inaestimabili, infinitum Midianitarum destruxit exercitum cum trecentis hominibus. Mira sunt haec, si quis sciret uti ad plenum, in debita quantitate et materia.
Помимо этого имеются и другие поразительные [дела] природы. Можно создать в воздухе звуки, подобные раскатам грома, и вспышки, подобные молниям, и даже более устрашающие, чем те, которые возникают естественным путем. Ибо небольшое количество — не более пальца — соответствующего вещества производит устрашающий звук и яркую вспышку. И это может иметь место многими способами, посредством коих может быть разрушен любой город и уничтожено любая армия, [например], тем способом, который применил Гедеон: [он использовал] кувшины и светильники, [наполненные определенной смесью], и когда они разбивались, возникал огонь, сопровождаемый невообразимым грохотом, и так он с тремя сотнями людей уничтожил неисчислимое войско мадиамское [179]
. И все это удивительно, если кто-нибудь знает как использовать таковое во всей полноте, в должном количестве и составе.