De alio vero genere sunt multa miracula; quas licet non multam habeant utilitatem habent tamen spectaculum sapientiae ineffabile; et possunt applicari ad probationem omnium occultorum, quibus vulgus inexpertum contradicit; et sunt similia attractioni ferri per adamantem. Nam quis crederet huiusmodi attractionem fieri nisi videret? Et multa miracula naturae sunt in hac ferri attractione, quae non sciuntur a vulgo, sicut experientia docet sollicitum. Sed plura sunt haec et maiora. Nam similiter est per lapidem auri attractio, et argenti, et omnium metallorum. Item lapis cadens currit ad acervum, et plantae adinvicem, et partes animalium divisae localiter, motu naturali concurrunt. Et postquam huiusmodi perspexi, nihil mihi est difficile ad credendum, quando bene considero, nec in divinis, sicut nec in humanis.
Но многие удивительные вещи относятся к иному роду; они хотя и не имеют большой пользы, но, тем не менее, демонстрируют невыразимое чудо мудрости, и могут употребляться для доказательства всего тайного, которое не искушенная в опыте толпа отрицает. Таковое сходно с притяжением магнитом железа: ибо кто поверил бы, что такое притяжение возможно, если бы не увидел его? И многие чудеса природы, неизвестные толпе, заключены в этом притяжении, как учит опыт того, кто интересуется [таковыми явлениями]. Такового много, но есть и более значительные [вещи]. Ибо равным образом [некий] камень притягивает золото, серебро и все металлы. Также, брошенный камень отклоняется в сторону кучи [камней], деревья тянутся друг к другу, а части животного, отделенные друг от друга по месту, объединяются в естественном движении. И после того, как я сам видел таковое, мне не трудно поверить [чему-либо], относится ли оно к Божественному или человеческому, если я рассмотрю это должным образом.
Sed maiora his sunt; nam tota potestas mathematicae non potest nisi in instrumentum sphaericum iuxta artificium Ptolomaei scilicet
Но имеется и то, что больше этого, ибо все возможности математики ограничиваются сферическим инструментом [180]
, описанным Птолемеем вEt licet non quantum ad miraculum, tamen quantum ad utilitatem publicam et privatam, maiora possunt fieri; scilicet ut auri copia et argenti deducatur in medium, quantum placet homini, et non solum secundum naturae possibilitatem, sed secundum artis complementum. […]
И может быть создано [много] значительного, относящегося, правда, не столько к чудесам [природы], сколько важного для общественной и частной пользы. А именно, можно сделать так, чтобы в обращение поступило несметное количество серебра и золота, столько, сколько нужно человеку, и [это имело бы место] не только в соответствии с возможностями природы, но и сообразно дополняющему [природу] искусству. […]
Sed praecedentibus maius est, quod tamen anima rationalis cogi non poterit, eo quod libertate gaudeat arbitrii; potest tamen efficaciter disponi, et excitari, et induci, ut gratis velit suos mores mutare, et affectiones, et voluntates, secundum arbitrium alterius; et non solum singularis persona, sed totus exercitus, et civitas, et totus populus regionis. Et huiusmodi exempla docet Aristoteles in libro