Jahongir

— Nima balo, Shtirner, bugun chap yoningiz bilan turganmisiz? — yana gapga aralashdi Otto Zauyer. — Hazillaringizning tagi zil bo‘lib ketyapti.

— Shunaqami? — dedi Shtirner beixtiyor va boshini xam qilib, indamay qoldi. Bir zumda yuziga keksalik ifodasi indi. Peshonasiga chuqur ajin tortildi. U go‘yo qandaydir qiyin muammoni hal qilayotganday og‘ir o‘yga botdi. Falk bir oyog‘ini uning tizzasiga qo‘yib, yuziga qattiq tikilib turardi.

Eshkaklar Shtirnerning qo‘lida harakatsiz qotgan, undan tomayotgan suv tomchilari shafaq yallig‘ida qonga o‘xshab ko‘rinardi.

Elza Glyuk Shtirnerning nogoh sulg‘inlashib qolgan chehrasini ko‘rib, bir seskanib ketdi va xuddi ko‘mak so‘raganday

Zauyerga qaradi.

Kutilmaganda Shtirner eshkaklarni qo‘yib yuborib, xaxolab kula boshladi.

— Menga qarang, Elza xonim, birdaniga yer yuzidagi eng qudratli odamga aylanib qolsam nima deysiz? Bir og‘iz so‘zimga, bittagina ishoramga hamma xuddi Falkday so‘zsiz itoat etsa, a?… Falk! Opke! — buyruq qildi Shtirner suvga xipchinni uloqtirib. Falk shu zahotiyoq qayiqdan o‘zini suvga otdi. — Mana shunaqa! Butun yer yuziga hukmdor bo‘lganimdami?

— Bilasizmi, Shtirner, — dedi Elza, — yuzingizdan yesh ko‘rinasizu, lekin yuz tuzilishingiz xuddi almisoqdan qolganday tuyuladi odamga. Bunaqa basharalar oila albomlaridagi suratlarda ko‘proq uchraydi. Ularni ko‘rsatib, odatda: «Mana bu bobomning yoshligi» deb qo‘yishadi. Siz ham o‘sha «bobomning yoshligioga o‘xshab ketasiz. Yo‘q, sizdan mutlaqo Napoleon chiqmaydi. Chiqsa ham birja doirasidagi mitti Napoleon chiqadi, xolos.

— Hali shunaqami? U holda men sizni toju taxtdan, saroidan, oltin faytonu gavhar marjonlardan, jamiki mahramu cho‘rilaringizdan mahrum etaman. Muruvvatimdan benasib bo‘lasiz. Shuni bilingki, men sizni mutlaqo sevmayman. Azbaroyi iltifotingizga muyassar bo‘lmoq uchun o‘rta asr ritsarlariga o‘xshab o‘zimni yuz baloga urmoqchi ham emasman. Mutlaqo! Siz men uchun faqat yutuqlarimning bir o‘lchoviginasiz. Gapning po‘skallasi shu!

— Nachora! Endi balki eshkaklarga zo‘r berarsiz? Uiga qaitish kerlk.

Shtirnsr qayiqqa shalabbo bo‘lib ketgan Falkni tortib oldi. Kuchuk bir silkingan edi, hammaga suv sachradi. Glyuk bilan Fit qichqirib yuborishdi.

— Ko‘ylaklaringiz rasvo bo‘ldi, — deb kesatdi Shtirner eshkaklarni qo‘liga olarkan.

Qayiq oqim bo‘ylab tez suzib ketdi. Oftob o‘rmon ortiga berkindi. Daryoning yuqori tomoni tilladay yarqirar, qayiq atroflariga esa ko‘kimtir ko‘lanka tushgan edi. Zax hidi dimoqqa urilardi. Emma yelkasiga jun ro‘molini tashlab oldi.

Hamma sukutda edi. Daryo sokin oqardi. Ahyon-ahyon mayda baliqchalar oynaday suv sathidan otilib chiqardi-da, tangalarini bir yarqiratib, yana sho‘ng‘ib ketardi.

— Men sizni bu qadar shuhratparast deb o‘ylamagan edim, — dedi Zauyer jimlikni buzib. — Shunchalik ekan, ilmiy martabani tashlab, Gotlibning bizga o‘xshagan odmi xizmatchilari safiga o‘tishga sizni nima majbur qildi? Akar yanglishmasam, siz miyani o‘rganish bo‘yicha anchagina ishlar qilgansiz, hatto muvaffaqiyatli tajribalar o‘tkazganingiz haqida gazetalarda bir qancha maqolalar o‘qiganman… Siz shug‘ullangan fanning nomi nima edi? Refleksologiyami?

— Bu fanning nimaligiga mening ham unchalik aqlim yetmaydi, — dedi Elza.

— Muhtaram janoblar va muhtarama xonimlar! — deb gap boshladi Shtirner xuddi oliy martabali kishilarga leksiya o‘qiyotganday. — Refleksologiya, bu — insonning va umuman, har qanday tirik mavjudotning tashqi muhit ta’siriga aks javobini o‘rganadigan, shuningdek, umuman, tirik mavjudot bilan tashqi muhit o‘rtasidagi barcha munosabatlarni o‘z ichiga olgan fandir. Tushunarlimi?

— Sirayam tushunmadim! — dedi Elza.