Фашызму цыркуль не даваў спачыну...
Мы ратаваліся не словам боскім,
Ты блаславіў любімую Айчыну
Святловым, Шчыпачовым і Твардоўскім.
Я — Лібертам, Міцкевіча баладай
Ці палымянай Норвіда страфой.
Грымела пераможна кананада,
Як Пушкіна чыталі мы з табой.
Світанак рос над намі вечным цудам,
Нікога ён на свеце не міне.
Ну, як цябе, Алёша, я забуду?
Ты ж дружбаю пашырыў сэрца мне.
Аршаншчына, чакаю я адказу,
Дзе спіць мой сябар, пад якой сасной?
Яго пачую і пазнаю зразу,
Бо ў кожны час навекі ён са мной.
МАЁ ПАКАЛЕННЕ
Былі напачатку бель і сны,
Сны немаўленчай абстракцыі,
Пакуль не збудзілі мяне званы
I водар рускай акацыі.
Царкоўкі, чароды кабет і вазоў,
I словы, як покліч бою,
Як голас спрадвечных айчынных азоў:
«Polska z tobą» — Польшча з табою!
Пасля — барабанны пошчак ног,
Рэкруцкі спеў з грукам,
Ступіла вайна на самы парог
Гвалтоўным сталёвым друкам...
З высокіх паверхаў праз вокны на брук
У зябкай ранішняй сіні
Кветкі ляцелі з дзявочых рук
Да песні: «О мой размарыне...»
Драбінай раслі за гадамі гады,
Поўдзень выходзіў з дасвецця,
Дужэў, даспяваў лес малады,
Будзілася сэрца ў паэце.
Да трапяткіх вуснаў дзяўчат
Падносіў я полымя ружы,
Хмар навальнічных п’янлівы чад
Вецер гайдаў дужы.
Нарэшце я незабыўнай вясной
Зірнуў пранізліва ў вочы адной...
I зноўку белы малочны сон
Па-над калыскай дачушкі —
Вайна дратавала жытнёвы загон,
Бухалі ў далечы пушкі...
Забраўшы і песню і сэрца маё,
Восень ірдзела іржава,
Друз прыглушыў агню вастрыё —
Упартая змоўкла Варшава.
Граў потым вецер песню журбы
На трэснутых струнах руінаў,
Пакуль апошні выстрал пальбы
На вуснах вайны не застынуў...
Вяртаюся, любая, з дальніх мясцін,
З поля аціхлага бою,
Ты, помніш, пісала, ускліквае сын:
Польшча са мной —
Польшча з табою!
ЛІСТ
Ты ўяўляеш: Прастора,
а гэта плошча, вымераная метрамі,
ты гаворыш: Дзень,
а гэта адрэзак часу ў абручах турбот
і штодзённасці гарбяках,
астаецца Ноч — маленькая станцыя
з забыццём — стойкай буфетнай,
да якой прытуліцца можна,
аж пакуль не абудзіць нас гупат
і свіст цягніка,
значыць, свет існуе па-за гэтым палонам
(і імчыцца туды, адкуль рэха і тое
не можа вярнуцца,
як жыцце пасля трапнага стрэлу).
Затрымаўся цягнік паміж часам і мной,
а ні грукат не вырве мяне з анямення,
ні свіст,
толькі ліст ад Цябе,
з забыцця мяне верне Твой ліст,
па дарогах чужыны блукае ён, кружыць,
і ў далонях халодных самшэлай вялюгай
маўчыць...
У Прастору цягну свае рукі — дзве рэйкі
напружання,
можа, выхапяць, вызваляць рукі
світанак з начы?
I тады да Цябе я вярнуся ў люлянку,
пад калыскай схілілася ты і спяваеш...
Вайна? Стрэлы — паштоўка маўчання —
сляза.
БУМЕРАНГ I РЭХА
Бліжэй і бліжэй — да цябе і да зор —
Чужою краінай іду растаптанай —
Усемагутны, смешны гіпнатызёр...
Магу аддзяліць ад сутоння світанак.
Паслухаю моўчу, зірну ў далячынь —
Ні крылаў, ні зорак, хоць выкалі вока.
Ступнямі ўгрызаюся ў цемру начы,
Крычу: да кахання зусім недалёка.
А што там наўзбоч, карацей ці даўжэй...
Тычка, ці крыж, ці гісторыі веха...
Вось паварот: бумеранг і рэха
Бліжэй і бліжэй —
I хопіць кахання данесці — люблю!
Прасторы і часу ўзарваць ціхамірнасць.
I выйграю я, я ўсе карты паб’ю
Сэрцам сваім, быццам тузам казырным.
Упарты, шчаслівы і смешны, нягож.
Схіляйце галовы ніжэй!
З абдымкаў я вырваны сілай, а ўсё ж —
Бліжэй і бліжэй —
Шчасце якое? Святло, а не змрок.
Хто там заходзіцца смехам?
Вочы твае ў яго, вуснаў апёк,
А для цябе — бумеранг і рэха.
КАЛЫХАНКА[1]
Мацеку
Калыхаліся моры далёкія,
калыхаліся пушчы вялікія,
нахіляліся вольхі надрэчныя,
нахіляліся сны паніклыя.
Калыхаліся хмары на небе,
калыхаліся слёзы пад вейкамі
(так далёка ты, сынку, недзе,
без цябе мне так сумна, маленькі мой).
Калыхаліся нівы і травы
(я не бачыў цябе, мой сыночак).
Калыхаліся ў возеры зоркі
(ты не знайся з тугою, хлопчык).
ГАРАДЫ СА СНУ
Дзіўныя гарады з’яўляюцца ноччу, як здані,
нараджаюцца ў сне і знікаюць яны на світанні.
Я іду скрозь пустэчу, месяц над імі — аховай,
словы снам аддаю, а сны ўсе аддадзены словам.
Са сну гарады у жэсце усе гіпнатычным,
у бледна-зялёнай спазме спакой іх трагічны,
дзіўныя гарады застылі лавінай нямою,
бязлюдныя і пустыя, звоняць яны цішынёю.
Добра мне, гарады над небам бясконцым,
я, нібы лунацік, што выгнаны з сонца —
сярод вуліц слухаю ўласныя крокі,
чутно у месячным бляску рэха з зялёнага змроку.
Люба мне слухаць крокі — адзіныя, першыя,
нібы з рэхам рыфмуюцца бясслоўныя вершы
сярод тых камяніц, што ў маўчанні вякуюць,
галерэяў, скляпенняў, дзе месяц начуе.
Добра быць адзінокім, забыць, што ёсць словы і гукі,
жыць сярод вас, гарады, пераблытаўшы суткі:
свядомасць, і ява, і неба — пагоду прарочаць —
гэта ўсё адбіваецца ў сажалцы ноччу.
Са сну гарады,— сярод вашых дамоў забываю
мелодыю часу, што гадзіннік жывым абвяшчае,
як добра, калі забываеш і час і поры
і крочыш і ў снах і у словах без зморы.
Дзіўныя гарады, вы сустрэлі мяне за ста снамі,
зноў убачыў вас ноччу і зноў паяднаўся я
я з вамі —
агароджы, і плошчы, і вуліцы — ўсё тут вядома,
нібы тут маладосць я правёў і вярнуўся дадому.
Дзіўныя гарады прада мной паўстаюць, нібы здані,
нараджаюцца ў сне і знікаюць яны па світанні.
Зноў іду скрозь пустэчу, месяц над імі — аховай,