Новая зямля (на белорусском языке)

Сама Яхiмiха бяздзетна.

Алесь пад гэты шум вiтання

Разгледзеў клумак ўвесь дазвання

I шэпча Костусю на вуха:

- Там, брат, гарэлка-весялуха,

I каравай, i сыр, як плаха.

Калi б не ведаць таго страху,

Ось бы дзе можна пажывiцца!

Але чакайце: даляжыцца,

I каравая закаштую,

Цябе таксама пачастую!

I хлопцы толькi пасмяялiсь

Ды вон за дзверы паiмчалiсь.

Яхiмаў воз ужо прыбралi,

Каня на лейцы навязалi

Ў кустах альховых каля дуба,

Дзе пагуляць было так люба.

Яшчэ счакаўшы з паўгадзiны,

Язэп прыехаў з Каралiны.

Жыхар заможны i выдатны,

Ва ўсiм прыкладны, акуратны

I ў гаспадарцы, i ў банкеце,

Ў паноў быў нават на прымеце,

Такi уважны i шляхетны,

Далёка ў воласцi прыметны.

Хоць не шляхецкага ён роду,

Але падтрымлiваў iх моду,

А гаспадыняй меў дваранку,

Вельмi панадную шляхцянку,

З прыгожым тварам, з тонкiм станам,

Жыў у фальварку Язэп панам

I гаспадарку вёў умела.

Само сабою зразумела,

Яго спаткалi тут пачэсна

Гаспадары з гасцьмi сумесна.

А там Кандрат каня сцябае.

"Гэ, смерць турэцкая!" - гукае.

Як толькi згледзелi Кандрата,

Загаманiла зараз хата...

- Ну, вот i бортнiк наш iмчыцца,

Усiх насмешыць, раскрычыцца:

"Ноль! смерць турэцкая! мякiна!"

Кандрат жартлiвы быў мужчына

I каля пчолак хадзiў смела,

Бо надта добра ведаў дзела

(Прынамсi, гэтак тут казалi,

Калi Кандрата разбiралi).

Прыехаў з маткаю старою,

Якую зваў часцей савою.

Худы, высокi, сухарлявы,

Для ўсiх жаданы i цiкавы,

Вайшоў Кандрат i павiтаўся

I пра здароўе распытаўся.

Дарота, Пальчыха старая,

Таксама хлебам дом вiтае

Такi ўжо звычай беларускi,

У клумку выпiўка, закускi.

Калi ўсе госцi пазбiралiсь,

Антось з Кандратам пажагналiсь,

Ўзялi i ночвы, i куродым.

- Ну, памажы, святы Мiкодым...

Куды ты лезеш? ось, дурная!

Кандрат з пчалою размаўляе,

А пчолка, нiбы ў павуцiне,

Ў яго заблуталась шчацiне.

Злавiў пчалу i адкiдае,

Даўжнiк павольненька вымае.

- Ах вы, гультайкi! плястры голы,

Хоць вы даўно старыя пчолы...

Дай дыму iм! дай, дай iм дыму!..

Га, трохi ёсць! давайце выму,

Кандрат дзялянкi падразае,

I крэхча, бедны, i пацее,

Пчала ад дыму бы п'янее,

Ў галовы далей запаўзае.

- Насiлi, бедныя, збiралi,

А мы ў мiнуту ўсё забралi,

Тут пчолкам шчыра спагадаюць

Ды новы вулей падглядаюць,

Пакуль усiх не перабралi

I ночвы мёду не надралi.

Гудуць пакрыўджаныя пчолкi,

Бы плачуць, бедныя саколкi,

Што праца iх неспадзявана

Людскою хцiвасцю забрана.

Прынеслi ночвы мёду ў хату.

На долю выпала Кандрату

Дзялiць мёд гэты мiж кумамi,

Жанкi iдуць сюды з збанамi.

Тут смех i жарты, таўканiна

Найцiкавейшая часiна!

I стол тым часам накрываюць,

Гасцей шумлiвых запрашаюць,

Садзяцца госцi, ды не зразу,

За стол не лезуць для паказу,

Бо так шляхетнасць вымагае.

Iдзе тут спрэчка немалая,

Калi пачнуць тут адмаўляцца:

- Сядай, Язэп! - Няхай садзяцца,

А я прыткнуся потым з краю.

- Ах, вось дзiўны!.. - Ну, ну, сядаю!

- Пан Фабiян, i ты, Кандраце,

Яхiм, i Ян, i Юрка, - браце!

Ну, проша ж, проша! - Пасадзiлi,

Такiм жа чынам упрасiлi

Жанок прысесцi тут на ўслоне.

Антось у ход пусцiў далонi

I коркi спрытна выбiвае

Так, што здзiўленне выклiкае.

Крынiцы бурнага натхнення,

Мiнут вясёлых, ажыўлення,

Стаяць, як бiскупы, бутэлi,

I ласа ўсе на iх глядзелi.

Ляжыць гарамi ў iх падножжы

Закуска, гэта мiласць божа:

Тут сыр, як першы снег, бялюткi,

Каўбас прыемнейшыя скруткi,

Што толькi ёсць у Беларусi.

Мой мiлы Янка, мой Купала!

Ў агульны вiр нас доля ўгнала.

Чаму ж, чаму часiнай тою

Мы не спаткалiся з табою,

Каб стол сялянскага банкету

Развесялiў душу паэту?

Мiхал тут чарку налiвае.

- Ну, да каго ж мне пiць? - пытае,

Гасцей абводзячы вачыма.

- Пускай з канца, пачнi з Яхiма.

- Ну, кум Яхiм, стары дружака!

Няхай мiне нас гора ўсяка;

Дай, Божа, добрую прыгоду,

Каб больш налета было мёду;

Каб мы пiлi, яшчэ прасiлi,

Каб на галовах захадзiлi,

Дык будзь здароў! - Ну, дай жа, Божа.

- За ваша, госцейкi, здароўе!

I пасля гэтага прыслоўя

Мiхал куляе чарку гожа;

Глынуў i губы абцiрае,

Яхiму чарку налiвае.

I з рук у рукi ходзiць чарка,

Шаломiць голавы iм шпарка,

I госцi штораз весялеюць,

I больш iх твары чырванеюць,

А голас крэпне i дужае,

I смех гаворку аздабляе.

Для ўсiх ласкава i пачцiва,

Як бы пад ветрам тая нiва,

Гасцей частуе гаспадыня

I на ўсiх чыста вокам кiне,

То сыр, то масла iм падносiць

I закусiць так шчыра просiць:

- Ну закусеце ж, калi ласка!

Вось проша сыру, проша мяска

Цi кумпячка або каўбаскi,

Ну, пiрага хоць закаштуйце!

Бярэце масла, не шкадуйце!

Бутэлька выпiта; другая,

Як бачыш, месца заступае,

А госцi вокрыкам здзiўлення

Яе вiтаюць тут з'яўленне.

Жанкi таксама балявалi

I ад мужчын не адставалi,

Але ад iх адмежавалiсь

Сваёй гарэлкай частавалiсь.

Гарэлка ж iх тым адразнялась,

Што ў бутлi слодыч дадавалась.

I вось зiрнуць было цiкава,

Як у жанок вялася бава

I колькi мiлых было сварак,

Як адмаўлялiся ад чарак!

- Ну, проша ж, панi Юзафова!

- Ой, не, не, кумка, даю слова!

Зусiм я п'яна, бойся Бога!

- Ну выпi ж, кумачка, нiчога!

Кума на просьбу паддаецца,

За чарку тройчы ўжо бярэцца

I толькi-толькi прыгубляе

I чарку зноў не дапiвае

I руку цягне да бутэлькi.

- Не дам, кума! не дам, Анэлька!

(Бо ўжо так звычай вымагае:

Хто чарку п'е, той налiвае.)

Ну, выпi ж чысценька-чысцютка!

- Ой, я ж п'янею вельмi хутка!

Язэп мой лысы, унь, сярдуе!

Куму Анэлька тут цалуе

I адмаўленне тым канчае,