Новая зямля (на белорусском языке)

Што гэту чарку асушае.

I вось жанчыны не стрывалi

I песню-кпiну заспявалi,

Каб пасмяяцца з нежанатых:

З Антося, Яськi i Кандрата.

"Сядзiць дома, як пужала,

Не з кiм слова мовiць;

Ой, жанiся ж: часу мала,

Старасць цябе зловiць!

Пастарэеш, небарака,

Дзеўкi ўсе зракуцца,

А ты будзеш, як сабака,

Туляцца i гнуцца,

I падлiзваць будзеш мiсы,

Не свае - чужыя!..

Дык жанiся, Кандрат лысы,

Жанецесь, дурныя!"

- Ну, зацягнулi ўжо, завылi!

Адно б вы толькi i жанiлi!

У, турэцкiя вы сваццi!

Як вас няма, то й цiха ў хаце!

Кандрат вачыма тут блiскае,

А Яська, брат яго, спявае:

"Я - адзiн; сцежкi мне

Адчынены ўсюды.

А як жэнiшся, тады

Не хадзi нiкуды.

Я - адзiн, я - казак,

I на лiха жонка?

Яна звяжа цябе,

Чортава галёнка!

Бог мужчыну стварыў,

Потым памылiўся;

Драў чупрыну Адам,

Што з Евай жанiўся".

- Вось так вы iх! вось малайчыны!

I аж не ўрымстуюць мужчыны.

- Ну, выпiць, выпiць, хлопцы, трэба!

Яхiм! пускай, брат, да Язэпа!

- Не, брат Мiхась, дальбог, не буду!

- Пi!.. не люблю цябе, маруду!

Яхiм дайшоў да пункту тога,

Дзе ён у сведкi клiкаў Бога,

Што больш не вып'е ўжо нiчога.

Але Яхiмаў звычай зналi,

Дружней мужчыны насядалi,

I наш Яхiм хоць i бажыўся,

Але й з бажбою пiць злажыўся.

А далей ён такiм жа чынам

Рабiў замiнкi тут мужчынам,

Але пiў чарку ў чарку з iмi

I вось ён лыпае вачымi

I рукi зараз разнiмае,

Старую песню зачынае:

"Ой, ляцеў авадзень,

А насустрач мушка.

Прыхiлiся, кума:

Пашапчу на вушка!"

На хату Ганна выступае,

У ладкi плешча, падпявае:

"Заiграйце, музыкi,

Каб я паскакала;

Купiў бацька чаравiкi,

Каб я патаптала!"

Мужчыны выклiк той прымаюць

I Фабiяна выпiхаюць.

У скокi зараз жа пусцiўся

Наш Фабiян i закруцiўся.

"Падзiвiся, Гапка,

Як трасецца шапка!"

А замест шапкi валасамi

Трасе, як вецер каласамi,

I размiнае свае косцi.

I разышлiся нашы госцi.

Тут грэбень Пальчык Ян хапае,

Сюды паперку далучае

Ды так жа грае спрытна, здольна,

Што ногi скачуць мiмавольна.

"Без музыкi, без дуды

Ходзяць ногi не туды;

Грай жа, дудка мая!

Куды дудка, туды я!"

Сам гаспадар з кумой Анэлькай,

Руку прыгнуўшы над камзэлькай,

На панскi лад мяце-вальцуе,

Ўсiх далiкатнасцю касуе.

Таксама Юзаф з Каралiны

Не трацiць добрае часiны

I з гаспадыняй так кружыўся,

Аж покi потам лоб не змыўся.

Андроцкi кiнуў i бажыцца,

Сядзiць, не можа варушыцца;

Адзiн з iм Юрка яшчэ бае;

Яхiм жа тоненька спявае:

"Пi гарэлку, мой суседзе,

Покi п'ецца!

Конь дадому сам заедзе,

Не саб'ецца".

- Скакаць хачу! Хто мне паграе?

Музыку! - Пальчык Ян гукае.

I, не чакаючы адказу,

У танцы рынуўся адразу.

Прысеў наш Яська, закруцiўся!

Ды як пайшоў, ды як пусцiўся!

Адкуль i дзе i што бярэцца

З дарогi ўсё змяце, здаецца.

"Там-там! тара-рам!

Там-та-цiта, цi-та-там!

Хадзi, хата, хадзi, печ!

Не шкадуй жа сваiх плеч!

Я найму дудара,

Дударыка-камара.

Грай, дударыку, грай,

А ты, муха, выцiнай!

Грай на скрыпцы, сляпень,

На басэтлi, авадзень!

Чмель, у бубен бубнi!

Шэршань, песню утнi!

Я хачу паскакаць,

Ўсiх на баль пасклiкаць.

Разгарнiся ж, душа!

Сцеражыся Тамаша!

Бо тады толькi пан,

Калi добра я п'ян;

Тады весел i рад,

I сам чорт мне не брат!..

Там-там, тара-рам!

Там-та-цiта, цiта-там!

Лысы чорт бег з балота:

Надаела адзiнота.

I хiцёр, а змылiўся,

Ажанiўся - i ўтапiўся.

А не будзь, чорце, слабы

I не рэмсцiся да бабы:

Баба доўгi волас мае,

Каго хочаш ашукае

I Язэпа, i Мiхала,

А мяне не ашукала!

Хiба толькi розум страчу,

То й я тое лiха ўбачу.

Але не, не да чакання!

Не пацерплю ашукання!"

Тут госцi з месца паўставалi,

У ладкi бiлi, падпявалi.

- Бадай ён скiс! ото прыўдаўся!

А Пальчык пыху набiраўся

I ўсё нагамi вырабляе,

Як бы сам чорт яго шугае;

I плечы скачуць, рукi ходзяць

I ў абурэнне ўсiх прыводзяць.

Тым часам стала i змяркацца.

- Панове! час, ой, час збiрацца!

- А пасядзеце, пагуляйце,

Павесялецесь, паспявайце.

- Ну, песню, песню! пачынайце!

"Ой, пара вячэраць, няма ж бацькi дома.

Цi яму дарожка гэта незнаёма?

Цi ён памылiўся, цi конiчак збiўся?

Цi сярод дарогi ён адзiн спынiўся?

Блудная дарога, ды конь яе знае,

Толькi ж конiк волi сам прыйсцi не мае.

Ой, хто ж па дарозе каня паганяе,

Каня паганяе, сам песню спявае?

А то сусед едзе з гасцiнцам вялiкiм

Вязе сыну боты, дочцы чаравiкi.

А нашага бацькi ўсё няма - гуляе

I пра сваю хату, пра дзяцей не дбае.

Пара спаць лажыцца, няма бацькi дома,

I дарога бiта i добра знаёма.

Вось i поўнач скора, а ўсё няма таты!..

Ой, пара нам, госцi, ой, пара дахаты!"

I нейкi жаль няяснай страты

Ад гэтай песнi патыхае.

На свеце ўсё канец свой мае,

I ты, мiнуцiна змяркання,

Спяеш нам песню расставання.

I госцi свой банкет канчаюць,

Адны другiм дабра жадаюць,

А ў час апошнi развiтання

Стаялi цмокi цалавання.

- Ну, выбачайце ж, не крыўдуйце!

Калi што кепска, то даруйце!

XIV. ДАРЭКТАР

Зварот пары, знiканне лета...

То - водгулле душы паэта,

То - смутны вобраз развiтання,

То - струн дрыгучых замiранне,

Натхненнай песнi жаль сардэчны,

Жыцця i смерцi - сымбаль вечны!

I люб i смуцен час прыгоды,

Калi душа ўсяе прыроды

З тваёю злучыцца душою

Ў адным суладдзi i настроi!

I ты маўчыш, маўчаць i далi,

Як бы ў адной агульнай хвалi,

Ў адной асветленай часiне

Жыццё злучыла свае плынi

I бег свой вечны прыпынiла,

I неба твар свой адчынiла.

На залаты парог паўдзення

Скрозь бела-руннае адзенне

У багне неба ясна-сiняй

Ступае сонца, як багiня,

I стрэлы-косы раскiдае,