Пярсцёнак Лёвеншольдаў (на белорусском языке)

Амаль невыносна было стаяць так далёка, не ведаючы, што выпала на касцях. Суддзя з ленсманам нахiлiлiся над барабанам, каб паглядзець, засядацелi i ўсе асобы знатнага саслоўя, якiя прысутнiчалi пры гэтым, падышлi блiжэй i таксама пачалi глядзець, якi вынiк. Здавалася, усе збянтэжылiся, некаторыя кiвалi Iвару Iварсану, сёй-той пацiскаў яму руку, а натоўп так нiчога i не ведаў. Па радах прабег гнеўны шум.

Тады суддзя зрабiў знак ленсману, i той падняўся на ганак судовай палаты, дзе яго лепш бачылi i чулi:

- Iвар Iварсан выкiнуў на абедзвюх касцях па шасцёрцы, больш ачкоў набраць нельга!

Людзi зразумелi, што Iвар Iварсан прызнаны невiнаватым, i ўзрадавалiся. А многiя пачалi крычаць:

- Будзь здароў, Iвар Iварсан!

Але тут здарылася такое, што вельмi здзiвiла ўсiх. Паўль Элiясан радасна закрычаў i, сарваўшы з галавы сваю вязаную шапачку з кутасiкам, падкiнуў яе ў паветра. Гэта адбылося так нечакана, што стражнiкi не паспелi перашкодзiць яму. Усе толькi ахнулi. Праўда, Iвар Iварсан быў Паўлю Элiясану ўсё роўна што бацька, але цяпер, калi справа iшла аб ягоным жыццi, няўжо ён i сапраўды радаваўся таму, што iншага прызналi невiнаватым?

Хутка быў усталяваны парадак: начальства адышло направа, арыштанты са стражнiкамi - налева, iншыя гледачы адсунулiся блiжэй да судовай палаты, так што барабан зноў застаўся пасярэдзiне, нiчым не заслонены, i ён вiдзён з усiх бакоў. Цяпер настала чарга Эрыка Iварсана перанесцi смяротнае выпрабаванне. Але, узяўшы ў рукi кубак з касцямi, ён паспрабаваў выпрастаць сагнутую спiну i сказаў:

- Дзякуй Богу, што брат мой Iвар апраўданы, бо хоць у гэтай справе я таксама невiнаваты, ён заўсёды быў лепшы за мяне. I малю Госпада нашага Iсуса Хрыста, каб ён даў мне выкiнуць найменей ачкоў, каб дачка мая магла павянчацца з тым, каго яна кахае, i жыць з iм шчаслiва да канца дзён сваiх.

З Эрыкам Iварсанам здарылася тое, што часта бывае са старымi: уся яго былая моц, здавалася, пайшла ў голас. Яго словы пачулi ўсе i ўскалыхнулi народ. Ужо вельмi ж непадобна было на Эрыка Iварсана прызнаць, што хтосьцi больш варты за яго, ды яшчэ жадаць сабе смерцi дзеля чужога шчасця. Ва ўсiм натоўпе не знайшлося б цяпер нiводнага чалавека, хто па-ранейшаму лiчыў бы яго разбойнiкам i злодзеем. Са слязамi на вачах малiлiся людзi Богу, каб Эрык выкiнуў пабольш ачкоў.

Ён i не патурбаваўся патрэсцi ў кубку косцi, а толькi, падняўшы кубак уверх i апусцiўшы яго ўнiз, выкiнуў косцi на барабанную шкуру. Вочы яго былi надта старыя, каб убачыць ачкi на кубiках, i ён, нават не зiрнуўшы на iх, стаяў, утаропiўшыся ў прастору.

Але суддзя i iншыя паспяшалiся да барабана. I ўсе прачыталi на iхнiх тварах тое ж здзiўленне, што i ў мiнулы раз.

А натоўп, якi стаяў перад салдацкiм частаколам, быццам зразумеў усё, што адбылося, яшчэ задоўга да таго, як ленсман аб'явiў вынiк справы. Нейкая жанчына ўсклiкнула:

- Няхай уратуе цябе Гасподзь, Эрык Iварсан!

I ўслед пачуўся шматгалосы крык:

- Дзякуй i хвала Госпаду за тое, што ён дапамог табе, Эрык Iварсан!

Вязаная шапачка Паўля Элiясана ўзляцела ў паветра, як i першы раз, i ўсе зноў ахнулi. Няўжо ён не думае, чым гэта пагражае яму самому?

Эрык Iварсан стаяў маўклiвы i абыякавы, твар ягоны нiколькi не пасвятлеў. Думалi - магчыма, ён чакае, калi ленсман аб'явiць вынiк, але нават калi гэта i адбылося i Эрык даведаўся, што ён таксама, як i ягоны брат, выкiнуў на абедзвюх касцях па шасцёрцы, то застаўся абыякавы. Ён хацеў быў дабрацца да свайго ранейшага месца, але так знясiлеў, што судоваму прыставу давялося падхапiць яго, а то б не ўтрымацца яму на нагах.

Настала чарга Паўлю Элiясану падысцi да барабана, каб паспрабаваць шчасця, i ўсе позiркi накiравалiся да яго. Яшчэ задоўга да выпрабавання ўсе палiчылi, што ён, вiдаць, i ёсць сапраўдны злачынец; цяпер ён быў, можна сказаць, прыгавораны. Больш жа ачкоў, чым браты Iварсаны, выкiнуць было немагчыма.

Такi вынiк нiкога б раней не засмуцiў, але тут усе ўбачылi, што Марыт Эрыксдотэр цiшком перабралася да Паўля Элiясана.

Ён не трымаў яе ў сваiх абдымках, нi пацалунку, нi пяшчоты не было памiж iмi. Яна толькi стаяла побач, моцна-моцна прыцiснуўшыся да яго, а ён абняў яе стан рукой. Нiхто не мог бы з дакладнасцю сказаць, цi доўга яны так прастаялi, бо ўвагу ўсiх захапiла гульня ў косцi.

Як бы там нi было, яны стаялi побач, злучаныя неспазнаным лёсам насуперак варце i грознаму начальству, насуперак тысячам гледачоў, насуперак жахлiвай гульнi са смерцю, у якую былi ўцягнуты.

Iх звяло разам каханне, але каханне больш узвышанае, чым зямное. Яны маглi б стаяць так летнiм ранкам каля лаза ў плятнi, праскакаўшы ўсю ноч напралёт i ўпершыню прызнаўшыся адно аднаму ў тым, што хочуць стаць мужам i жонкай. Яны маглi б стаяць так пасля першага прычасця, адчуваючы, што ўсе грахi зняты з душы. Яны маглi б стаяць так, калi б абоiм давялося перанесцi жах смерцi, i перайсцi ў той свет, i сустрэцца зноў, i зразумець, што яны на векi вечныя належаць адно аднаму.