Пярсцёнак Лёвеншольдаў (на белорусском языке)

Аднойчы летам, у нядзелю, дзяўчына Спак была ў царкве. Дамоў яна вярталася самым кароткiм шляхам - па сцяжынцы, якая iшла наўскасяк цераз агароджу пастарскай сядзiбы. Сёй-той з прыхаджан, выйшаўшы з царквы, таксама пайшоў па гэтай жа сцяжынцы, а аканомка, спяшаючыся ў маёнтак, абагнала жанчыну, якая iшла значна павольней, чым яна. Хутка дзяўчына Спак падышла да пералаза, па якiм цяжка было перабрацца цераз агароджу, i, як заўсёды паслужлiвая, яна падумала пра больш павольную падарожнiцу i спынiлася, каб дапамагчы ёй. Працягнуўшы жанчыне руку, аканомка заўважыла, што тая зусiм не такая старая, як падалося здалёку. Скура ў яе была на рэдкасць гладкая i белая, таму дзяўчына Спак вырашыла - магчыма ёй не больш за пяцьдзесят. Хоць з выгляду яна была ўсяго толькi простай сялянкай, але трымалася з гонарам, быццам ёй давялося перажыць нешта такое, што ўзвышала яе над уласным саслоўем.

Пасля таго як аканомка дапамагала жанчыне перабрацца цераз агароджу, яны пайшлi побач па вузкай сцяжыне.

- Вы, паненка, вiдаць, тая самая, што кiруе гаспадаркай ў Хедэбю, сказала сялянка.

- Так, - пацвердзiла дзяўчына Спак.

- Я мяркую, добра вам там жывецца?

- А чаму б мне жыць дрэнна на такiм добрым месцы! - стрымана запярэчыла аканомка.

- Ды ў народзе кажуць, быццам у Хедэбю штосьцi творыцца.

- Не варта верыць людскiм плёткам, - павучальна заўважыла аканомка.

- Не варта, напэўна, не варта, ужо я ведаю! - пагадзiлася субяседнiца.

Яны памаўчалi. Мабыць, жанчына гэта штосьцi ведала, i, шчыра кажучы, дзяўчына Спак гарэла жаданнем параспытваць яе. Але гэта было б нядобра i не да твару ёй.

Першая зноў завяла размову жанчына.

- Здаецца мне, што вы, паненка слаўная, - прамовiла яна, - i таму я хачу даць вам добрую параду: не затрымлiвайцеся доўга ў Хедэбю. Бо з тым, хто там блукае, жарты дрэнныя. Ён не адступiцца, пакуль не даможацца свайго.

Спачатку дзяўчына Спак намервалася крыху пагардлiва падзякаваць за перасцярогу, але апошнiя словы незнаёмай жанчыны абудзiлi ў яе цiкавасць.

- А што ж яму трэба? Вы ведаеце, што яму трэба?

- Няўжо вам, паненка, пра гэта невядома? - запыталася сялянка. - Тады я нi слова больш не вымаўлю. Можа, так яно i лепей для вас, што вы нiчога не ведаеце.

З гэтымi словамi яна працягнула дзяўчыне Спак руку, павярнула на iншую сцяжынку i неўзабаве знiкла з вачэй.

Дзяўчына Спак асцерагалася i не расказала за абедзенным сталом усёй сям'i пра гэтую размову. Але пасля абеду, калi барон Адрыян наведаўся да яе ў малочную, яна не ўтаiла таго, што сказала ёй незнаёмка. Адрыян i сапраўды вельмi здзiвiўся.

- Мабыць, гэта была Марыт Эрыксдотэр з Ольсбю, - сказаў ён. - Ведаеце, паненка, яна ўпершыню за трыццаць год перамовiлася сяброўскiм словам з кiмсьцi з Хедэбю. Мне яна аднойчы зацыравала шапачку, якую падраў хлопчык з Ольсбю, а выгляд у яе пры гэтым быў такi, быццам яна хацела выдзерцi мне вочы.

- Але цi ведае яна, што iменна шукае Генерал?

- Каму ж, як не ёй, ведаць аб гэтым, паненка Спак. I я таксама ведаю. Тата расказваў мне неяк усю гiсторыю. Але бацькi мае не жадаюць, каб аб гэтым гаварылi пры сёстрах. Яны пачнуць тады баяцца прывiдаў i наўрад цi застануцца жыць тут. I я таксама не адважваюся расказаць вам аб гэтым.

- Баранi бог! - прамовiла аканомка. - Калi барон забаранiў казаць...

- Я шкадую аб гэтым, - перабiў яе барон Адрыян, - я думаў, што вы, паненка, зможаце мне дапамагчы.

- Ах, калi б я магла!

- Бо, i я гэта паўтараю, - працягваў барон Адрыян, - хачу дапамагчы супакоiцца беднаму прывiду. Я не баюся яго, я пайду да яго, як толькi ён паклiча мяне. Чаму ён паказваецца ўсiм iншым i нiколi не паказваецца мне?

Х

Адрыян Лёвеншольд спаў у сябе ў мансардзе, калi раптоўна лёгкi шум прымусiў яго прачнуцца. Ён расплюшчыў вочы, i паколькi аканiцы не былi зачынены, а на двары стаяла светлая летняя ноч, ён убачыў, што дзверы цiха расчынiлiся. Ён падумаў быў, што яе адчынiў парыў ветру, але ўбачыў, як нечакана ў дзвярным праёме вырасла цёмная фiгура, якая, нахiлiўшыся, штосьцi з цiкаўнасцю выглядвала ў глыбiнi мансарды.

Адрыян выразна разгледзеў нейкага старога, апранутага ў старадаўнi кавалерыйскi мундзiр. З-пад крыху расшпiленага мундзiра бялеў калет з ласiнай скуры, батфорты былi вышэйшыя за каленi, а рукамi ён прытрымлiваў доўгi плашч, злёгку прыпадняўшы яго, нiбы асцерагаючыся, каб не бразгаў.

"Далiбог, гэта Генерал! - падумаў малады барон. - Вось i добра, зараз ён убачыць чалавека, якi не баiцца яго".

Усе, каму даводзiлася бачыць Генерала, у адзiн голас сцвярджалi, што варта было iм толькi ўтаропiць у яго позiрк, як ён тут жа знiкаў. Аднак на гэты раз такога не здарылася. Яшчэ доўга пасля таго, як Адрыян заўважыў яго, ён заставаўся стаяць у дзвярах. Праз некалькi хвiлiн, калi Генерал, здавалася, пераканаўся ў тым, што Адрыян здольны вытрымаць яго выгляд, падняўшы руку, паклiкаў яго да сябе.

Адрыян адразу ж сеў у ложку. "Цяпер цi нiколi, - падумаў ён. - Нарэшце ён папрасiў маёй дапамогi, i я пайду за iм".