Quo Vadis

Uvačču, jak zaŭsiody, iskryłasia taja ž samaja niepieramožnaja enierhija, dy toje samaje surovaje abličča vyhladała z-pad vianka. Nie zmianiłasia taksama i jahonaje serca, bo jak kaliś z kubikuluma pahražaŭ hnievam Božym paabšyvanym u skury subratom, tak i siannia hramiŭ ich, zamiest paciašać.

— Dziakujcie Zbaŭcu, — moviŭ, — što dazvalaje vam pamirać takoju smierciu, jak Sam pamior. Moža, častka viny vašaje budzie vam za heta adpuščana, a ŭsio ž taki dryžecie, bo spraviadlivasć svajho vymahaje, i nie moža być adnolkavaje adpłaty dla złych i dobrych.

A słovam jahonym akampanijavaŭ vodhałas małatoŭ, jakimi prybivali ruki j nohi biednych achviar. Štoraz bolš kryžoŭ stanaviłasia na arenie, a jon, zviartajučysia da hramadki tych, što stajali šče kožny pad svajim kryžam, moviŭ dalej: — Baču adkrytaje nieba, ale baču j adkrytuju adchłań… Ja i sam nie viedaju, jak zdam spravazdaču Hospadu z majho žyccia, choć vieryŭ mocna dy nienavidzieŭ zła, i nie smierci bajusia, ale ŭvaskresiennia, nie pakuty, ale sudu, bo nastaje dzień hnievu… Naraz z najbližejšych łavak adzyvajecca niejki hołas, spakojny i pavažna-radasny: — Nie dzień hnievu, ale dzień miłasernasci, dzień i ščaslivasci, bo zaručaju vam: Chrystus pryhornie vas, paciešyć i pasadzić pravaruč Siabie. Uzmacniajcie nadzieju, bo voś adkryvajecca nieba nad vami.

Vočy ŭsich pabiehli da łavak; nat tyja, što ŭžo visieli na kryžoch, padniali bladyja, zbialełyja hałovy i pahladzieli ŭ bok moviačaha muža. A jon padyjšoŭ až da barjery, akružajučaje arenu, i pačaŭ ich žahnać znakam kryža. Krysp vyciahnuŭ da jaho ruku, kazaŭ by dla pryhrozy, ale, ubačyŭšy jahonaje abličča, apusciŭ ruku, upaŭ na kaleni i vyšaptaŭ: — Apostał Pavał!..

Na dziva ŭsim cyrkovym prysłužnikam, paklenčyli ŭsie, katorych nie paspieli dahetul prybić da kryža, a Pavał z Tarsu zviarnuŭsia da Kryspa j kaža: — Krysp, nie pahražaj im, bo siannia jašče buduć z taboju ŭ raji. Ty dumaješ pra ichniuju viečnuju zhubu. Dy chto ž ich asudzić na zahubu? Niaŭžo Boh, jaki addaŭ za ich Syna svajho? Niaŭžo Chrystus, jaki pamior dziela ichniaha zbaŭlennia, jak i jany pamirajuć dziela Jahonaha imieni? Jak ža moža zahubić navieki toj, što miłuje? Chto voźmiecca abvinavačvać vybranych Božych? Chto nazavie henuju kroŭ: praklataja?!

— Nastaŭniku, ja nienavidžu zła, — prabačajecca stary duchoŭnik.

— Chrystus zahadaŭ bolš lubić ludziej, čym nienavidzieć zła, bo jahonaja navuka josć luboŭju, nie nianavisciu… — Zhrašyŭ ja pierad smierciu, — kajecca Krysp.

I pačaŭ bicca ŭ hrudzi. Tady padychodzić da Apostała zahadčyk łavak i pytaje: — Ty chto taki, što asmielvaješsia paciašać vinavatych?

— Rymski hramadzianin, — adkazvaje spakojna Pavał.

I, zviarnuŭšysia da Kryspa, skazaŭ: — Maj nadzieju, bo heta dzień łaski, dy pamiraj spakojna, słuha Božy.

Dva niehry padyjšli ŭ tym momancie da Kryspa, kab pałažyć jaho na dreva, ale jon pahladzieŭ raz jašče navokał i adazvaŭsia: — Braty maje, maleciesia za mianie, hrešnaha!

I abličča jahonaje zrachmanieła, kamiennyja surovyja rysy abłaskavieli, stalisia spakojnymi, sam rasciahnuŭ ruki na papiaročku kryža, kab pachutčyć rabotu, i, hledziačy prosta u nieba, pačaŭ horača malicca. Vyhladaŭ jak by niačuły na bol, bo kali kastyli zahłyblalisia ŭ jahonyja ruki, najmienšy podryh nie zjaviŭsia na ciele, najmienšaja zmorščynka bolu; maliŭsia, jak prabivali jamu nohi, maliŭsia, jak padniali kryž i absypali jaho ziamloju. Ažno kali nataŭp z smiecham i vieraskam chłynuŭ u amfiteatr, brovy starca kryšačku zmorščylisia, jak by hnievaŭsia, našto pahanskaja cižba parušaje cišyniu jamu dy sałodkuju spakojnuju smierć.

Padrychtoŭka skončana. Na arenie stajić les kryžoŭ z visiačymi na drevach ludźmi. Ruki j hałovy ŭkryžavanych pakutnikaŭ piesciła kasulami soniejka, a na arenu padali hrubyja cieni ad kryžoŭ, malujučy, kazaŭ by, čornuju pabłytanuju kratu, siarod jakoje prasviečvaŭsia žoŭty piasok. Samym cymusam takoha vidovišča dla tamtejšaje publiki było pavolnaje kanannie.

Ale dahetul nikoli šče nie było na arenie takoje huščary kryžoŭ. Arena była nabita imi tak ščylna, što słužba ledź mahła miž imi pracisnucca.