Quo Vadis

Tut uzmahłasia ŭ joj tuha, bo na vačach zjavilisia slozy, ale chutka supakojiłasia i skazała: — Viedaju, što i Pamponija tužyć pa mnie, dy, adnak, majem paciechi, jakich nie majuć inšyja.

— Tak, — adkazaŭ Vinić, — vašaju paciechaj — Chrystus, ale ja hetaha nie ciamlu.

— Hladzi na nas: niama dla nas razłuki, niama bolu j ciarpienniaŭ, a kali j pryjduć, dyk zmianiajucca ŭ radasć. I smierć samaja, jakaja dla vas josć čornym kancom žyccia, dla nas josć tolki pačatkam jahonym i pieramienaj horšaha ščascia na lepšaje, mienš spakojnaha na spakajniejšaje i viečnaje.

Padumaj, što heta musić być za navuka, kali nakazvaje nam miłasernasć nat i adnosna niepryjacielaŭ, zabaraniaje machlarstva, ačyščaje našy dušy ad złosci i abiacaje pa smierci ščascie biazmiežnaje.

— Čuŭ ja heta ŭ Ostryjanumie i bačyŭ, jak vy pastupali sa mnoju dy z Chiłonam, i kali pryhadaŭ pra heta, dyk zdajecca ŭsio mnie, što heta son, što ni vačam, ni vušam byccam nie pavinien ja vieryć. Ale ty mnie adkažy na inšaje pytannie: ci ty ščaslivaja?

— Tak! — adkazała Lihija. — Vyznajučy Chrysta, ja nie mahu być nieščaslivaj.

Vinić hlanuŭ na jaje tak, jak by toje, što kazała, całkam pieravyšała mieru ludskoha tołku.

— I nie chacieła b viarnucca da Pamponiji?

— Chacieła b cełaju dušoju i viarnusia, kali takaja budzie Boskaja vola.

— Dyk jašče raz kažu tabie: viarnisia, a ja prysiahnu tabie na maje lary, što nie padymu na ciabie ruki.

Lihija zadumałasia na chvilinu, pasla adkazała: — Nie. Nie mahu majich blizkich vystaŭlać na niebiaspieku. Cezar nie lubić rodu Płaŭtaŭ. Kali b viarnułasia — dyk ty ž viedaješ, jak praz niavolnikaŭ razychodzicca kožnaja viestka pa ŭsim Rymie — dyk i majo viartannie stałasia b viedamym u horadzie, i Neron daviedaŭsia b ab im ad svajich niavolnikaŭ napeŭna. Tahdy skaraŭ by Aŭłaŭ abo adabraŭ by mianie znoŭ.

— Tak, — pacvierdziŭ, chmuračy brovy, Vinić, — heta mahło b stacca. Zrabiŭ by heta choć by j dziela taho tolki, kab pakazać, što jahonaja vola musić być zaspakojena. Praŭda, chiba tolki zabyŭ pra ciabie abo nie chacieŭ pamiatać, dumajučy, što nie jamu, ale mnie stałasia kryŭda. Ale moža… zabraŭšy ciabie ŭ Aŭłaŭ… addaŭ by mnie, a ja addaŭ by ciabie Pamponiji.

Na heta stavić jana nastupnaje sumnaje pytannie: — Vinić, ci ty chacieŭ by znoŭ mianie bačyć na Pałatynie?

Jon zacisnuŭ zuby j adkazaŭ: — Nie. Praŭdu kažaš. Havaryŭ, jak durny! Nie!

I nahła ŭbačyŭ pierad saboju jak by biazdonnie. Byŭ patrycyjem, byŭ vajskovym trybunam, byŭ čałaviekam mahutnym, ale nad usimi hetaha svietu stajaŭ adnak ža šaleniec, lichich prymchaŭ jakoha nikoli nie možna było pradbačyć. Nie ahladacca dy nie bajacca jaho mahli tolki takija ludzi, jak chryscijanie, dla jakich ceły hety sviet, jahonyja razłuki, ciarpienni dy smierć samaja była ničym. Usie inšyja musili dryžać pierad im. Žudasć časinaŭ, u jakich žyli, ujaviłasia Viniciju ŭ cełaj svajoj ahidzie. Nie moh oś addać Lihiji Aŭłam z tryvohi, kab złydzień-ahidnik nie prypomniŭ sabie jaje dy nie abiarnuŭ na jaje svajho hnievu. Z taje ž pryčyny, kab za žonku ŭziaŭ jaje sabie, moh by natravić jaho na jaje, na siabie i na Aŭłaŭ. Chviliny lutaha humaru było davoli, kab zhubić. Vinić pieršy raz u žycci ŭjaviŭ, što abo sviet musić pierajnačycca, abo žyccio staniecca niemahčymym. Zrazumieŭ taksama toje, što ŭ takich časinach adny tolki chryscijanie mahli być ščaslivymi.