Сочинения. Том 5

7. Αὕτη µὲν ἡ τοῦ ᾿Ιουλιανοῦ ῥῆσις. ἔστι δ’, ὡς ἔφην, ὁ κατ’ αὐτὴν λόγος τοιόσδε· “εἴπερ ἐν ὑγροῖς εἴη τὰ τῶν νόσων αἴτια, δυνατόν ἐστιν ἡµῖν ἐν τάχει κενοῦσιν αὐτὰ µηδενὶ νοσήµατι χρονίζειν ἐπιτρέπειν. ἀλλὰ µὴν χρονίζει γε πολλά, κἂν κατὰ τὴν ἀρχὴν αὐτῶν ἱκανῶς ἐκκενώσωµεν τὸ σῶµα. οὐκ ἄρα ἐστὶν ἐν ὑγροῖς τὰ αἴτια.” ἀλλ’ ὅ γε λόγος οὗτος, εἰ µὲν περὶ τοῦ πρὸς τὴν χώραν τῶν ἀγγείων ἐν ὅλῳ τῷ σώµατι συνισταµένου πλήθους ἐστίν, ἀληθὴς ὑπάρχει (βουληθέντες γὰρ εὐθέως ἐν ἀρχῇ τῆς νόσου κενῶσαι τὸ περιττὸν ἐκκρίνοµεν ἅπασαν πληθωρικὴν διάθεσιν). εἰ δὲ περὶ τοῦ κατά τι µόριον, ἐν ᾧ καὶ πλείω γιγνόµενα, ψευδής. ἐπιδέδεικται γὰρ ἡµῖν ἐκεῖνο τὸ πλῆθος οὐκ ἀεὶ κενοῦσθαι ταχέως δυνάµενον. οὕτω δὴ καὶ περὶ τῆς διαφθορᾶς ὁ λόγος ἐρωτώµενος [εἰ] πρόχειρον ἔχει τὴν λύσιν. οὐ γὰρ οἷόν τε ταχέως αὐτὴν ἐκκενῶσαι, καθάπερ ἐξ ἀσκοῦ τινος ἢ πίθου. κἂν <εἰ> ἐκ τούτων ὅλων ἐκκενώσαιµεν πῇ ποτε τὸ µοχθηρὸν ὑγρόν, οὐκ εὐθέως ἀντεγχέοµεν ἕτερον χρηστόν, ἀλλὰ διανίψαντές τε καὶ πλύναντες ἀκριβῶς τὸ ἀγγεῖον. ἆρ’ οὖν οὕτω δυνατὸν ἐν ἀνθρώπου σώµατι κενῶσαι µὲν τὸ διεφθαρµένον αἷµα, χρηστὸν δὲ ἀντεγχεῖν παραχρῆµα τοῖς ἐκείνου µορίοις [ἄξιον τοῦτο]; πῶς οὖν ἐν τάχει φασὶ δύνασθαι κενωθῆναι τὴν διαφθοράν; οὕτως ὡς καὶ τἄλλα πάντα λέγουσιν εὐχερῶς οὐδενὶ προσέχοντες τὸν νοῦν οὐδὲ µετὰ περισκέψεως ἀκριβεστέρας ὅλον ἀθροῦντες τὸ πρᾶγµα. καὶ µὴν καὶ χολῆς περιεχοµένης ἐν τῷ σώµατι πολλῆς ἄνευ µὲν πυρετοῦ ῥᾴδιον ἐκκενῶσαι πολλάκις. εἰ δ’ ἁλῶναι φθάσειεν ὁ ἄνθρωπος ὀξεῖ πυρετῷ, χαλεπώτατον. οὐ γὰρ οὐδ’ ἐγχωρεῖ χρῆσθαι καθαίρουσι φαρµάκοις ἀκινδύνως. ὁµοίως δὲ καὶ περὶ φλέγµατος ἔχει καὶ τῶν ὀρρωδῶν περιττωµάτων. εἴρηται δὲ καὶ περὶ τούτων ἁπάντων ἐν ἄλλαις πραγµατείαις καὶ χρὴ τὸν βουλόµενον ἀκριβῶς τι γνῶναι περὶ αὐτῶν ἐκεῖθεν ἐκµανθάνειν. ὅτι µὲν οὖν ἡ φλεγµονὴ πληθωρικόν τι νόσηµά ἐστιν, οὐκ ἐν αὐτοῖς µόνοις τοῖς ἀγγείοις στεγοµένου τοῦ πλήθους, ἀλλὰ καὶ τὰς ἐν τοῖς µυσὶ χώρας κενὰς ἁπάσας καταλαµβάνοντος, ἐξ ἐκείνου µάλιστα µαθήσῃ τοῦ γράµµατος ἐν ᾧ Περὶ τῶν παρὰ φύσιν ὄγκων ὁ λόγος ἐστί µοι, ὅτι δ’ οὐχ οἷόν τε φλεγµονὴν ἅπασαν ἰάσασθαι ταχέως ἐν τοῖς Θεραπευτικῆς µεθόδου γράµµασιν εἴρηται κατ’ ἐκεῖνα µάλιστα τὰ βιβλία δι’ ὧν ἡ µέθοδος δείκνυται τῆς περὶ τῶν παρὰ φύσιν ὄγκων ἰάσεως. ἐνίοτε γὰρ οὕτως ἰσχυρῶς καὶ δυσλύτως ἐµπλάττονται ταῖς σαρξὶ γλίσχροι καὶ παχεῖς χυµοί, ὥστε κίνδυνον εἶναι χρονιζόντων αὐτῶν ἀκολουθήσειν σκίρρον. ἀλλ’ οἱ µηδὲν τούτων εἰδότες ἐξ ὧν ἀγνοοῦσι τὰ τῆς τέχνης ἐπίκαιρα <τολµῶσι> κατηγορεῖν ῾Ιπποκράτους. καίτοι γε ἀντιστρέψας ἄν τις, εἰ µὲν ἤτοι ψυχθείη <τι> τῶν στερεῶν σωµάτων ἢ θερµανθείη, ῥᾳδίαν ἔσεσθαί φησι τὴν εἰς τὸ κατὰ φύσιν ἐπάνοδον αὐτῷ, καθάπερ γε καὶ εἰ πυκνωθείη ποτὲ ἢ µανώτερον γεννη-θείη. τό τε γὰρ ψυχθὲν θερµῆναι καὶ τὸ θερµανθὲν ψύξαι καὶ τό τε πυκνωθὲν ἀραιῶσαι καὶ τὸ µανωθὲν πυκνῶσαι χαλεπὸν οὐδέν, ἐµπεπλασµένον δὲ χυµὸν ἤτοι γλίσχρον ἢ παχὺν ἐν σαρκώδεσι µορίοις ἐκκενῶσαι χαλεπώτατον. ὅπου γὰρ δὴ καὶ τὸν ἐκ τούτων τῶν ἀγγείων τῶν ἀραιῶν ἐκκαθῆραι ῥύπον οὐκ εὐπετές, ἦ πού γ’ ἐκ τῶν σαρκοειδῶν ἕτοιµον. ὥστε πάνυ µοχθηρὸς ὁ λόγος ὁ τὰς ἐν ὑγροῖς αἰτίας εὐιατοτέρας εἶναι φάσκων ἀεὶ τῶν ἐν τοῖς στερεοῖς. εἰ µὲν γὰρ ἁπλῶς πλῆθος εἴη, καθ’ ὅλην τοῦ ζῴου τὴν ἕξιν ἐν τοῖς ἀγγείοις περιεχόµενον, ὅπερ ἰδίως ὀνοµάζουσι πλῆθος, ἕτοιµόν τε παραχρῆµα κενῶσαι τοῦτο καὶ τῶν συµπτωµάτων ὁ κάµνων ἀπαλλαγήσεται τῶν δι’ αὐτοῦ. κακοχυµίας δέ τινος ἢ διαφθορᾶς ὑπαρχούσης ἀδύνατόν ἐστι διὰ κενώσεως ἀθρόας ἰάσασθαι τὸν ἄνθρωπον. καὶ µέντοι καὶ φαίνεται ταῦθ’ οὕτως γιγνόµενα, πολλοὶ µὲν γὰρ βαρυνόµενοί τε τὸ σῶµα καὶ τάσεως αἰσθανόµενοι παραχρῆµα τῶν συµπτωµάτων ἀπηλλάγησαν ἐπὶ ταῖς φλεβοτοµίαις, ἔνιοι δὲ µῆνα ὅλον ὑπὸ διαφθορᾶς ὀχλούµενοι διετέλεσαν, µήτ’ ἀθρόως ἐκκενῶσαι τὸ µοχθηρὸν αἷµα δυναµένων ἡµῶν µήθ’ ἕτερον ἀντεγχέαι χρηστόν. ἐκ µὲν γὰρ τῶν σίτων δήπου καλῶς κατεργασθέντων ἐν τῷ τοῦ ζῴου σώµατι τὸ χρηστὸν αἷµα γεννᾶσθαι πέφυκεν. ἐν αὐτῷ δὲ τῷ προσφέρεσθαι τροφὰς ἐπιτηδείους κίνδυνός ἐστι τῷ προϋπάρχοντι µοχθηρῷ συνδιαφθαρῆναι τὸ χρηστόν, ὅθεν οὐδὲ πᾶσαν οἷόν τε διαφθορὰν ἰάσασθαι, ἀλλ’ ἐκείνην µόνην ἐφ’ ἧς ἰσχυρὸν µὲν ἔτι τὸ σῶµά ἐστιν, ἡ δύναµις δ’ εὔρωστος. οὐ µὴν ἰῶδες ἐγένετο τὸ αἷµα παντάπασιν οὐδ’ οἷον συνδιαφθεῖραι τὴν ἐπιρρέουσαν τροφήν, ἀλλ’ αὐτὸ µᾶλλον ὑπ’ ἐκείνης ἐπικρα<τη>θῆναι. οὐ µὴν οὐδὲ ὅταν τὸ πρὸς τὴν δύναµιν πλῆθος συστῇ, δυνατὸν ἰάσασθαι ταχέως αὐτὸ συγκαταλυοµένης ἐνίοτε τῇ κενώσει τῆς δυνάµεως. εἴρηται δὲ ἡµῖν καὶ περὶ τῆς τοιαύτης διαθέσεως ἐν τῇ τῆς Θεραπευτικῆς µεθόδου πραγµατείᾳ. ὀλιγάκις οὖν ἐπὶ τῇ κενώσει τὸν ἄνθρωπον δείξεις ὑγιαίνοντα παραχρῆµα. γενήσεται µέντοι ποτὲ τοῦτο, καθάπερ καὶ φαίνεται καὶ δείκνυσιν ἐναργῶς ἡ πεῖρα τοῦ λόγου τὴν ἀλήθειαν. ἔνιοι γὰρ ἐπὶ ταῖς κενώσεσιν αὐτίκα πάντων ἀπαλλάττονται τῶν ὀχληρῶν, ἀλλ’ οὔτ’ ἴσασι τὰς διαθέσεις αὐτῶν οἱ ἰατροὶ πάντες, οὔτ’ εἰ γινώσκουσιν, εὐθέως διαγινώσκειν δύνανται. οὗτοι τοίνυν οἱ µάλιστα ληροῦντες, ὧν, εἰ χρὴ τἀληθὲς εἰπεῖν, ὁ κορυφαῖός ἐστιν ᾿Ιουλιανός, ἀνοµίλητος µὲν ἀεὶ διατελέσας τοῖς ἔργοις τῆς τέχνης, ἐξ ὧν δ’ αὐτὸς ἔγραψε <γνωρίζεται θρασυνό>µενος, ἀλλ’ ἡµεῖς γε δι’ αὐτῶν τῶν ἔργων τῆς τέχνης πολλάκις ἐδείξαµεν ἐπὶ τῇ κενώσει τοῦ πλήθους ἑκατέρου παραχρῆµα τοὺς ἀνθρώπους ὑγιασθέντας. ἑκάτερον δὲ λέγω τό θ’ ὡς πρὸς τὴν χώραν τῶν ἀγγείων ὃ δὴ καὶ πληθώραν ὀνοµάζουσι τό τε πρὸς τὴν δύναµιν, ὅταν µὴ συγκαταλύηται τῇ κενώσει. ταῦτα µὲν οὖν, ὅταν ἄρξηταί τ<ις ἀκρι>βῶς ἐπισκέπτεσθαι τοὺς ἀρρώστους, ἅµα τοῖς ἐπισταµένοις ἰάσασθαι µαθήσεται.