Турэмны дзёньнік

Вось i Каляды - турэмныя! I мне не чуваць, як „на марозе рыпяць санкі”. Надвор’е прыгожае, але мы таго ня бачым, адно слухаем па радыё зводку гідраметцэнтру. Па Віцебску - мінус 15. Пасьля прагулкі чытаю Ніка Хаакіна, філіпінскага пісьменьніка. Дзесьці ў заснежанай Альхоўцы Мядзельскага раёну, у матчынай хаце, стаіць калядны стол, пакрыты сенам. Паверх сена - чыста вымыты стары ільняны абрус, на якім ляжаць: сьвініна, вантрабянка, капуста, грыбы (салёныя i поліўка з сушаных), фасоля, бульба i - аплаткі. Адна - для мяне.

Кантралёр Сьвятлана адкрыла кармушку ў дзьвярох ды паўсчувала мяне за тое, што згадаў яе ў сваім лісьце на волю. Пісьмо тое пepaxaпiлі i, відаць, не без асалоды прасьлібізавалі аператыўнікі. Сьвятлана перажывае, што могуць звольніць з працы. А ці ж бабская гэта ўвогуле справа - арыштантаў пільнаваць?! Кажу, калі, 6apaнi бог, звольняць, мы цябе не пакінем, знойдзем работу i па-за турэмнымі сьценамі. Усьміхаецца, зубы ня ўсе. Але ё-маё - палюбіў бы й шчарбатую!

Вось i канчаецца калядны дзень. Хутка праверка i адбой. Заўтра суд. Мама, пэўна, зьбіраецца на працэс. Едуць зь Менску сьпецыялісты-літаратуразнаўцы – будуць аналізаваць i выносіць прысуд майму Вершу.

26 сьнежня (чацьвер)

Раніца. Сямён Сямёнавіч шліфуе штыркі для Гешы. Санек гайдаецца на сваей „валне”. Я фантазірую наконт жанчын i межаў сэксуальна-эратычнай гульні. Мікола Аршанскі сьпіць на доле. На самаробнай электрамашыне грэецца бульба-пюрэ.

Дзень. У боксе суда з двума малалетнімі забойцамі. Ужо палова на адзінаццатую. З такімі тэмпамі я буду судзіцца да вясны. Прагулку сёньня адмянілі на падставе нізкіх тэмператур (-25 °С). Цікава, ці адпавядае такая адмена нормам закону?

12-я гадзіна. Вось i скончыўся „суд” - адклалі працэс чысла да 10 студзеня. Сьведкі-сьпецыялісты не зьявіліся. Відаць, яшчэ Багатую Куцьцю не пераварылі.

Абед. Ізноў у боксе. Галодны. Мушу сядзець так да вечара. Затое хоць верш напісаў.

У СУДЗЕ

Ізноў адклалі суд
(калядныя вакацыі).
На волі маразы,
у камеры смурод.
Радзіму прадаюць
методай трансплантацыі
пад шыльдай індульгенцыі
пад назваю „народ”.
А я, сяджу я ў камеры,
на мне фуфайка чорная,
на мне шузы ад фраера
i стрыжачка пад „нуль”.
Нібы матор за бамперам,
я сьцяўся, супакойваю
свой рухавік з прадсэрдзямі,
у страўніку шумы;
ня лаюся з суседзямі,
i толькі дух настройваю
паводле верша ўласнага
на хвалю барацьбы.

Каравульным абед прывезьлі, а нам - не. Гэта даўняя практыка - не карміць падсудных у час працэсу. Вядома, ні ў якім законе такое не прапісана.

27 сьнежня (пятніца)

Зайшла перадача на імя Гешы, так што на Новы год будзем з заваркай i цукрам.

Кантралёр Сьвятлана раніцай дапамагла атрымаць нажніцы. Сяк-так пастыргся, згаліў сваю чачэнскую бараду, хаджу цяпер па камеры маладзяком.

28 сьнежня

Мароз, вільготнае паветра. П’ём чай; я чытаю, пiшy, мару пра вясну, у пачатку якой сустрэну свае трыццаць пяць. Пасьля прагулкі - прыліў энэргіі, заружавелі шчокі.

29 сьнежня (нядзеля)

Наш Сямён Сямёнавіч, былы таленавіты будаўнік, потым алкаш, а цяпер зэк, схадзіў на „сьветку” (парашу), а рукі пасьля працэдуры памыць „забыўся”. У турме гэта грубы „касяк” (памылка). Вось такія i выбіраюць на выбарах cвaix рыгоравічаў. Сямёнавічу 50, мае двох сыноў: старэйшы таксама ў турме, меншаму 16 гадкоў, жыве ў інтэрнаце вучылішча. Чатырохпакаёвая кватэра бацькі стаіць апячатаная. Праз тры гады i адзін дзень, калі бацька ня вернецца, кватэра адыйдзе ў даход дзяржавы.

Вечар. Чытаю навэлу К. Тарасава „Милость для атеиста, или Странствие в тесном кругу”. Пра брэсцкага падсудка Казіміра Лышчынскага, якога за так званую ерась абезгаловілі, спалілі, а прах выстралілі з гарматы.

Хочацца вясны, калі „вол бушуе”, калі чыстае паветра ў прырэчных хмызах, цьвітуць пралескі i курасьлеп, i першыя мурашкі па белых ствалах бяроз.

31 сьнежня (аўторак)

Ноч. Учора таксама адмянілі прагулку, але ў выніку мaix i Гешы Дронікава актыўных пратэстаў нашу камеру вывелі. I мы-ткі надыхаліся паветрам старога году, году, які прайшоў амаль увесь за кратамі.

Абед. Атрымаў ад Анюты з жаночай „хаты” малюначак з віншаваньнямі. Прыемна. Запахла сярод камернага смуроду дзяцінствам i елкай. Пахне ў маіх фантазіях, а так - парашай i склепам.

„Тваё Сэрца - як кніга” - напісала Анюта. Слаўны гэта знак, добры. Будзем на свабодзе. Веру!

СШЫТАК № 3 ЧАСТКА III. ВЫЗВАЛЕНЬНЕ

1997 год. 1 студзеня (серада)