Тутэйшыя

У с х о д н і в у ч о н ы (таксами запісваючы ўперамежку з Заходнім вучоным). Іоан Здольніков. Ісціно-русскій ціп Северо-Западной Обласці і безусловно з прымесью монгольско-фінской крові. Народность ныне распадается на две родовые ветві: племя — белорусы і племя — тоже — белорусы, ісходзяшчэе от рэнегатов і дзегенератов. Родной язык — обшчэрусскій, веліколепно усовершэнствованный, но с большой прымесью непонятных слов.

З а х о д н і в у ч о н ы. А тэраз Пан. бэндзе ласкав поінформоваць, як на бялорускім нажэчу бжмі назва ойчызны вашэй?

Я н к а. Беларусь, пане вучоны.

З а х о д н і в у ч о н ы (запісваючы). Пшы баданю бялорусіна высветлено надзвычайнон особлівосць, а мяновіце: вбрэв гісторычным, еографічным, этнографічным, лінгвістычным і дыплёматычным баданём і розправом вшэхпольскім, ойчызнэн свон бялорусіні называён Бялорусь.

У с х о д н і в у ч о н ы. (запісваючы ўперамежку з Заходнім вучоным). Пры опросе белоруса выяснено необыкновенную особенносць, а іменно: вопрэкі історычэскім, географічэскім, этнографічэскім, лінгвісцічэскім і дзіпломацічэскім всероссійскім ісследованіям і трудам, — оцечэство своё белорусы почему-то называют Белоруссія.

Вучоныя канчаюць пісаць адначасова, бяруцца за падзорныя трубы, азіраюцца. Пауза.

М і к і т а. Што, мусы вучоныя, сэанс ужо увесь, меджду протчым?

У с х о д н і в у ч о н ы. Весьма вам благодарэн! Моі научныя ісследованія на сегодняшній дзень окончэны. Чэсць імею кланяцься!

З а х о д н і в у ч о н ы. Незмерне П а н. у вдзенчны естэм. Мое баданя навуковэ на дзень дзісейшы сон закончонэ. Маю гонар пожэгнаць Пана!

Вучоныя выходзяць, кожны праз другія дзверы, якімі быў увайшоўшы. Мікіта, кланяючыся, праводзіць іх да дзвярэй, далей — Гануля і Наста, якія хутка варочаюцца назад.

З'ява XIII

Тыя ж, без вучоных.

Я н к а. (да праходзячага міма яео Мікіты). У вас сягоння, пане рэгістратар, праўдзівы арыстакратычны баль, не забыліся нават і аб інтэрмэдыі.

М і к і т а. А гэта, меджду протчым, што за такая страва?

Я н к а. Не страва, мой Пане, а такая маленькая камэдыя ў вялікай трагікамэдыі.

М і к і т а. Не разумею. (Ідзе да сваіх гасцей.)

Я н к а. (да Аленкі і Гарошкі). Як жа вам спадабаліся гэтыя, не пры людзёх кажучы, вучоныя?

А л е н к а. Мне — як мне, а татку — адно цыбук звоніць аб зубы: ці то са страху, ці то з вялікай пашаны да вучоных.

Г а р о ш к а. Не пры мне пісаны гэтыя вашыя вучоныя — вот і ўсё тут!

Д а м а. (да Мікіты). Вы, мусье рэгістратар, зрабілі нам сягоння папраўдзе мілую неспадзеўку гэнымі дзвю-ма пэрсонамІ, якія толькі што выйшлі. Тут у Менску так трудна спаткаць праўдзівага вучонага.

М і к і т а. Та-а-к, гэта важныя вучоныя. Але мы не такіх яшчэ пабачым, як будзе ў нас у Менску, меджду протчым, унівэрсытэт.

П о п. Понежэ есць в Мінске духовная семінарыя, то воісціну ізлішне обрэтаць універсіцет, гдзе будзет провозглашацься грэховное светское учэніе.

С п р а ў н і к. Па-мойму, таксама унівэрсітэт непатрэбен, бо завядуцца студэнты, а з імі заўсёды столькі для поліцыі клопату.

Паўза.

М і к і т а. (да Ганулі). Меджду протчым, мамаша, ці не далі б чаго закусіць нам, бо салавей аднымі песнямі сыт не бывае.

Гануля падае закускі. Госці садзяцца за стол. Поп у цэнтры.

Г а н у л я. (падаўшы закуску, да Янкі, Аленкі і Гарошкі). Калі ласка, прашу за стол.

Г а р о ш к а. (хрысцячыся). Што вы, свацейка?! Я — і такія важныя асобы… яшчэ з лаўкі звалюся з перапуду. Не, не!

Я н к а. (да Ганулі). Мы пяройдзем у мой пакой, каб вам не замінаць.

Г а н у л я. О, не! Павінны сягоння тут сядзець. Як-ніяк Мікіткавы імяніны. Калі не хочаце да ўсіх, то я вам сюды падам закускі.

Г а р о ш к а. I гэтага, свацейка, не трзба. Калі пазволіш, то ў мяне ёсць сёе-тое ў торбе, вот мы і закусім.

Г а н у л я. Рабіце што хочаце, а толькі з хаты не пушчу! (Ідзе да гасцей.)

Гарошка дастае з торбы сваю закуску і раскладае на століку.

М і к і т а. (да Ганулі, набок). Меджду протчым, мамаша, я вас прасіў не запрашаць іх, а вы ўсё свае правіце. (Да гасцей.) Цяпер, найяснейшыя госці, калі ўсе мы ўжо ўселіся, — можна пачынаць. (Падымаючы чарку.) За здароўе дастойных, меджду протчым, гасцей!

Га л а с ы. О, не! не! За здароўе імянінніка! Віват! Ура!