Universala Metodo

vice es ir amata

C 16. Nevera reflektiva verbi dil naciona lingui

Diversa verbi qui en la nacionala lingui uzesas quale reflektivi, tradukesas sen la reflektiva

pronomo en nia idiomo, do ne uzesas quale reflektivi. Precipue ta reflektiva verbi dil

nacionala lingui tradukesas en Ido quale nereflektivi qui expresas automata, instintal ago.

De to rezultas ke granda parto de tala verbi esas netransitiva, e ke lia objekto recevas ula

prepoziciono quale pro, pri, ad edc. Tamen kelki de ta verbi povas esar anke transitiva en Ido.

Ta nevere reflektiva verbi tradukesas en Ido per primitiva verbi (ofte en germana, franca ed

altra europala lingui):

afektacar, angorar (pro, pri), audacar, augmentar, balnar, baraktar (pro), chagrenar

(pro, pri), chanjar, decar, decidar, duelar, ecelar (pri), entuziasmar (pri), enuncar, erorar

(pri), esforcar (pri, ad), eventar, expansar, fantaziar, flexar, hororar (pri, pro), iluzionar,

konspirar, kontraktar, konvenar, konversar (kun ulu, pri ulo), memorar, movar, pavorar

(pri, pro), penar (pri, ad), plendar (pri), posturar (pri), profitar, revanchar, rezignar, rezolvar,

rezultar (de ulo), refuzar, repozar (pri), shamar, sorgar, standar, timar, translacar, vomar.

Exempli

o La frato iras por balnar (do il balnas su).

o La malado balnas lua okuli.

o En multa kazi (multakaze) oficiro esis obligata (obligesis) duelar altru qua insultis ilu.

Ma se il, do la insultito, refuzis agar tale, il devas preske sempre demisar ek l’armeo

aktiva.

o Ka vu ne shamas tanta neyustajo? Vu audacas asertar to malgre ke vu ipsa ante koncesis

ke segun nia kustumala koncepto omnu esforcas revanchar tal insolentajo.

o Nia amiko angoras pri ia eventualajo ke la konspiritaro decidos sendor spionanto en

la kunveno.

E 25. sub – uzesas por montrar ulo quo esas plu infra kam ulo.

1. Lokale: (kun o sen movado):

Exempli:

o Kande ni camatine pasis sub vua fenestro, la stori ankore esis fixe klozata.

o La santa civito en la lumo di la luno jacis sub il.

o Sioro kun libri sub la brakio promenas ja de longe sub la kolonaro.

2. Figurale:

Exempli:

o Ni donas sub (en) ica rubriko anekdoti ed altra humoraji.

o La suceso manifestesas ya sub altra formo; tamen ni esas kontenta.

o Ta fabrikuro propagesis sub la nomo Klefeolo.

53

o Sub la prezido dil sekretario la kunveno apertesis.

E 26. sur – montras ulo quo esas super ulo, ma samtempe tushante to.

1. Lokale (kun o sen movado):

Exempli:

o Rido aparas sur la vizajo di ilu

o makulo sur tapiso

o skribar sur la surfaco dil shildo

o stono falis sur la vitro

o sidar sur kavalo

o nesto sur arboro

o pozar fresha kuracala herbi sur vunduro

o stacar sur un gambo

o batar sur la dextra vango

2. Figurale:

Exempli:

o apogar su sur principo grava

o societo sur la bazo di reciproka garantio

o sozar ulo sur plu larja fundamento

o prenar sur su laboro

E 27. cirkum – montras ulo quo esas sur omna lateri di ulo.

1. Lokale (kun o sen movado):

Exempli:

o Arjenta bendi cirkum la etuyo

o Quik rondo de spektanti formacesis cirkum l’ebrio

o Irar cirkum la gardeno

o Cirkum la kolo el portis koliari de granati e perli

2. Figurale:

Exempli:

o Cirkum la fino dil koncerto

o Cirkum la quaresma horo

F3. (Adjuntajo) – Kompozita konjuncioni: ante ke, pos ke, en ke, de ke, per ke Exempli:

o Ante ke la hanulo krios duesmafoye, vu esos reneginta me trifoye.

o Pos ke (pro ke) komitato rezolvis supresar ita paragrafo, la mencionita motivo ne plus

valoras.

o Ver amikeso ne konsistas en ke un exkuzas altru pri eventuala defekti, ma precipue en

ke on atencigas da l’altru la nociveso di tala difekti.

o Certe la elekteso ne dependos de ke il inicias entraprezar frequa kunveni, ma plu multe

de ke la publika opiniono esas favoroza a (por) ilu.

o Ed ita skopon ni atingos maxim rapide per ke ni profitos la potenta influo (per uzar la

influo) quan lua bopatro havas a (en) la jurnalistala rondo.

G 20. -inda – aplikesas a verbo por formacar adjektivo qua expresas: digna di (ne nur

bona ma anke mala qualeso).

Radiko nur verbo:

54

abomininda, admirinda, aminda, damninda, deplorinda, honorinda, kompatinda,

kondamninda, konsiderinda, kredinda, laudinda, memorinda, preferinda, profitinda,

punisinda, respektinda, ridinda, regretinda, remarkinda, shaminda, simpatiinda.

G 21. -enda – indikas ago quan on devas facar pri ula kozo, quan on qualifikas tale.

Radiko nur verbo:

diskutenda, komprenda, liberigenda, pagenda, vendenda.

G 22. -ala – uzesas por formacar adjektivo qua expresas:

1. apartenanta ad ulo

2. relatanta ulo

3. apta ad ulo