У тахтга ўтирибо, отаси ният илиб бошлаб берган, яъни шаарни бунёд этиш ташвишларини давом эттиришни энг олий масад деб билди ва уни обод ва кўркам пойтахтга айлантириш учун астойдил бел болади. укмдор яна бир масалани улу масадларидан бири деб билди ва бу масадни амалга ошириш учун жиддий киришди. Биринчидан отасидан олган мулкни янада кенгайтириш бўлса, иккинчидан Фаронада улкан давлатни юзага келтирмо эди. Абдураимбийнинг мана шу масади минглар шажарасининг келгусидаги укмдорлари учун энг асосий шиор ва дастуриламал бўлиб олди.
«Кўзни юмгил, кўзга айлансин кўнгил» деган гапни кўп такрорлар эди. Чиндан ам Абдураимбий кўпгина воеа ва муаммоларни кўрмай ва эшитмай англай олиш обилиятига эга эди. Кўп олатларда индамай ўя олиб сукут салар ёки «шундайми» дея кифояланар эди. Бирор гапни маъуллаш ёки эътироз билдиришга асло шошилмас, ар андай увончу айуларни хотиржамлик билан абул илар эди.
Ўзи хусусидаги гапларни четлаб ўтирди, бу хусусияти билан сохта матовлардан оли оларди. Унинг яна бир безаги сохталик ва хушомадни ётирмас, хушомаднинг тагида манфаатдорлик ва худбинлик яширинганини кўп таъкидлар, матов умдорни издан чиаришини биларди.
Давр тўфонлари барча нарсаларни ўз комига тортиб йўотади ёки алок илади, лекин эзгулик ар доим бараёт. Эзгу ишларни ила олсак бизлар ам бараёт оламиз. Мансабдор ва мулкдор кишилар ар олда фаровон аётга эришганлар, бизларнинг вазифамиз оддий ёки имоясиз кишилар фаровонлиги учун айурмолик бўлиши керак, дер эди у.
Абдаруимхон жуда кўп амалга оширган ишлар атори мунтазам ва жисмонан чиниан арбий ўшинлар тузишга киришди ва бу масадига иса муддат ичида эриша олди.
«Тарихи Шоруий»дан лава
«ўон хони Абдураимбий 1733 санада раобатчилар томонидан уюштирилган суиасд натижасида ёру дунёдан кўз юмди». Баъзи манбаларда укаси Абдукаримбий томонидан ўлдирилган дейилади. У 32 йил умр кўрди.
Энди ўон хонлиги Бухоро Амирининг ўлдан кетган ўлжаси эмас, аксинча унга хавф соладиган кучли душманга айланган эди.
АБДУЛКАРИМХОН (УЧИНЧИ ХОН)
Абдураимхон вафотидан кейин Шорухоннинг иккинчи ўли Абдулкаримхон ўон тахтига ўтиради. Абдулкаримхон кўпро ободончилик ва урилишлар билан шуулланади. Унинг даврида кўпгина бинолар, работу мадрасалар урилади.
Шу давргача хонларнинг ароргои «Кўк тўнлик азизлар» мавзесида жойлашган эди. Хонлик даврининг олтинчи йили яъни 1739 йилда эски ўрда ўрнига янги «Ўрдаи рафъи» урдиради ва атрофини баланд алъа билан ўратади.
алъанинг атрофига бир нечта дарвозалар ўрнатилиб улар уйидаги номлар билан аталади:
1. Дарвозаи «атаон».
2. Дарвозаи «Маринон» (Марилон шари шундай деб аталган).
3. Дарвозаи «Тошканд».
4. Дарвозаи «айдарбек».
Дарвозалар ўша даврда шу номлар билан маълум ва машур эди.
«Тарихи Абдулкаримхон»да шундай дейилади:
«Бу тоза зотли шо, бу мулкни обод илди, эски Ўрда биносини таъмир илишга у сабабчи бўлди, чиройли кўринишга эга Арки олий бунёд илди, шаар атрофига эса алъа урди». Абдулкаримхон ўн саккиз йил хонлик илди, бу давр ўон тарихидаги осойишталик ва тинчлик йиллари эди, дейилади. Аслида шу йилларда ўонга алмолар бостириб келади (Ўин-манжур босини). Анчагина жангу жадаллардан сўнг сул тузилиб, алмолар Абдураимбийнинг ўли Бобобекни гаров сифатида олиб кетадилар. Жунор алмоларининг босинчилиги аида кейинги сонларда батафсилро гаплашамиз.
1164 йил хижрий 1750 милодий йилда хон вафот илди.
«Тарихи Туркистон» китобида у ада шундай ёзув келтирилган:
Абдулкаримхон ибн Шорухон, Худо берган бир (улу) Мир эди.
Ўн саккиз йил укумат сўргандан сўнг, айбдан «Иржи» (айт) нидосини эшитди.
Вафотининг тарихини билмочи бўлсанг, Хирад (ал) «сар бо азо» деб айтди.
ўоннинг учинчи хони Абдулкаримбийни босиб ўтган исача йўли шулардан иборат.
Абдукаримбий укмдорлигининг кейинги йилларида, Ўрта Осиёда, айниса, Фаронада сезиларли даражада яна жангу жадаллар бошланди. 1740 йилга келиб Бухоро хонлигидаги итисодий ва сиёсий тангликлардан фойдаланган Эрон укмдори Нодиршо Бални босиб олгач, Бухоро томон ўшин тортди. Худди шу пайтда Самаранд ва Шарисабз музофотларида Абдукаримбийнинг оаси томонидан тайин этилган ноиблар бош кўтариб, алоидалик иштиёида ажралиб чиишга интилдилар.
1745 йиллар атрофида Чин (Ўин) – Манжур давлатининг укмдорлари Шарий Туркистоннниг шимолий удудларига бир неча бор арбий юришлар уюштирди. Шундай юришлар натижасида алмоларнинг Жунор хонлиги атти зарбага учраб, тор-мор бўлди. Натижада алмо кўчманчиларининг бир исми Шимолий арбга йўналиб, озоларнинг Кичик ва Ўрта Жуз хонликларини босиб олди, иккинчи исми арб томон юриб, Фарона томонга юриш илди. 1746 йилда Марказий ва Жанубий Тян-Шон удудларида истиомат илувчи ириз урулари ерини босиб олди.
уллик асоратига тушиш хавфидан саланиб олиш умидида ириз урулари ёппасига Фаронанинг чўл ва то этакларига кўчиб ўтишга мажбур бўлдилар. Ўз навбатида бу воеалар янги зиддиятлар келтириб чиарган бўлсада, алмоларга арши кураш учун бирлашиш зарурати иризлар билан иттифо тузишга олиб келди.