ЖЫЦЬЦЁ РАЗЗБРОЕНАГА ЧАЛАВЕКА

З усходу насоўваліся цяжкія, падобныя да клубоў бруднай ваты аблокі. Захінулі неба. Дзень стаў шэры, пануры. У душы маёй запанавала ноч. Прахожых было мала. Узмацняючыся, вецер вымеў людзей з гораду. Зьвечарэла рана, і стала цёмна. Я пералез праз высокі паркан і апынуўся ў цёмным, патыхаючым вільгаццю садзе. Парыла. Можна было чакаць уночы вялікую буру. У цемры і навобмацак, захіляючы рукою твар, каб аберагчы вочы ад удараў гальля, прадзіраўся між дрэваў. Ведаў, што ў глыбі саду ёсьць вялікая, зашклёная альтанка. Я зьбіраўся правесьці ў ёй ноч. Выйшаў на шырокую алею, напрыканцы якой мігацелі асьветленыя вокны дому. Я адпачыў трохі, седзячы на зручнай лавачцы, пасьля паволі скіраваўся да дому. «Спаць яшчэ рана. Пагляджу, што там робіцца». Вялікая тэраса атачала частку аднапавярховага будынку. Дзікі вінаград аплятаў сьцены. Я ціха ўвайшоў на тэрасу. Убачыў вялікі пакой, зь якога вялі дзьверы, з зашклёнай верхняй часткай. Побач іх былі два акны. У пакоі ўгледзеў трох чалавек, якія сядзелі за сталом. Паджылы мужчына, мажны, лысаваты, чытаў газэту. На яго далоні зіхацеў дыямэнт. Побач, бліжэй да дзьвярэй, сядзела прыгожая кабета з чорнымі, хораша зачасанымі валасамі. Насупраць яе сядзеў малады мужчына ў спартовым гарнітуры. Ён гаварыў нешта кабеце, на вуснах якой блукала лёгкая ўсьмешка. Слоў я зразумець ня мог. Даляталі да мяне толькі прыглушаныя гукі. У аддаленым куце тэрасы ўбачыў яшчэ адно, адчыненае акно. Падышоў да яго. Ад тэрасы была спушчаная штора. Хвіліну прыслухоўваўся. Было зусім ціха. Павольна ўзьняў да гары штору. У сярэдзіне панаваў паўзмрок. Сярэдзіну пакою працінала шырокая паласа сьвятла, якая трапляла сюды праз адчыненыя дзьверы. Сьвятло адбівалася ў вялікім люстры, якое кідала водбліскі на сьцены і столь. Я ўлез у пакой, пакідаючы ўзьнятай штору. Апынуўся ў вялікай спальні. Падлогу яе засьцілаў мяккі дыван. Не было патрэбы засьцерагацца шуму. Падэшвы танулі ў дыване, як ў густой траве. Убачыў шырокі ложак. Пры ім стаяла начная шафка. Высунуў яе шуфлядкі. У сярэдзіне была драбяза, якая была для мяне нічога ня вартая. Трохі далей я ўгледзеў туалетны столік, а на ім мноства бутэлечак, пудэлкаў, шчотак, грэбняў. Крыху збоку стаяў фатэль, а на яго сьпінцы вісеў мужчынскі гарнітур. Я ўзяў яго і паклаў на падваконьне, каб у выпадку хуткіх уцёкаў праз акно пасьпець забраць яго з сабою. Я хацеў перайсьці на другую палову пакою праз паласу сьвятла. Баяўся, аднак, што людзі з суседняга пакою могуць мяне заўважыць, бо выразна бачыў у люстры адлюстраваньні іх постацяў. На другім баку пакою стаяла шафа. У ёй магла быць адзежа і бялізна. Нейкі час я разважаў — што рабіць. Падумаў: «Навошта мне шмат адзежы? Дзе яе схаваю? Дзе прадам? А грошай там, напэўна, няма». Яшчэ раз агледзеў даступную мне частку пакою, шукаючы вартыя рэчы. Знайшоў на фатэліку каля ложка залаты гадзіньнік на руку. Паклаў яго ў кішэню. Заўважыў рух у суседнім пакоі. Адступіў да акна і зірнуў у люстра. Паджылы мужчына ўзьняўся з крэсла.

— Пойдзем у тэатар? — спытаў, складаючы газэту.

— Абавязкова. Я казала табе… — адказала брунэтка.

— І вы з намі? — зьвярнуўся стары мужчына да мужчыны ў спартовым гарнітуры.

— Так.

— Тады іду пераапрануцца. Ты таксама не губляй часу, бо не пасьпеем, — сказаў паджылы мужчына да кабеты і выйшаў з пакою.

Пасьля яго сыходу мужчына ў спартовым гарнітуры ўсхапіўся зь месца, падбег да кабеты і абняў яе. Пачаў цалаваць.

— Ты вар’ят! Муж зойдзе! Ну, супакойся!

Адштурхоўвала рукою яго галаву, але ўсім целам гарнулася да яго. У яе голасе адчуваўся не супраціў, а заахвочваньне.

— Нічога, нічога, — казаў мужчына. — Пасьпеем пераапрануцца, пакуль гэты маруда скончыць.

Палка цалаваў яе вусны. Потым узьняў кабету на рукі й пайшоў у пакой, у якім знаходзіўся я. Я сьпехам высьлізнуў праз падваконьнік. Узяў гарнітур і сьцягнуў уніз штору. Цішком прайшоў тэрасу да саду. Гарнітур быў амаль новы, добра пашыты, з дарагой тканіны. У адной кішэні знайшоў чатыры банкноты па тысячы марак, у іншай была чыстая хустка для носа. Схаваў усё ў кішэню, а гарнітур згарнуў падшыўкаю навонкі.

На нейкай вуліцы, недалёка ад цэнтру, убачыў невялікую цырульню. «Добра было б пагаліцца». Увайшоў у сярэдзіну. У памяшканьні кліентаў не было. Малады цырульнік сядзеў за столікам і вастрыў брытву.

— Можна пагаліцца? — спытаў яго.

— Калі ласка, — ён адсунуў крэсла ад люстра.

— Колькі каштуе галеньне?

— Семдзесят марак. Ёсьць цэньнік.

Цырульнік узяўся за працу. Ён быў малады. У яго быў харошы, амаль дзявочы твар. Аздабляла яго лагодная ўсьмешка. Выклікаў давер.

— Вы, відаць, нядаўна з войска? — спытаў мяне падчас працы.

— Так.

Спачувальна ўздыхнуў, праз імгненьне сказаў:

— Цяжкія часы, пане.

Калі скончыў галеньне, я даў яму тысячную банкноту. Атрымаў рэшту. Узяў пакінуты ў крэсьле гарнітур і хацеў выйсьці. Затрымаўся, аднак, у дзьвярах і спытаў цырульніка:

— Можа, знойдзеце пакупніка на добрую адзежу? Ня маю тут знаёмых, а патрэбныя грошы.

— Калі ласка, пакажыце.

Зь відавочным задавальненьнем ён агледзеў добра пашытую адзежу І спытаў:

— Ці можна памераць?

— Калі ласка.