Адамдын Асыл ойлору

Мындан көп жыл өткөндөн кийин азыркы жазгандарыбыздын көпчүлүгү унутулат. Замандын шамалынан өтүп генийлер гана калып өз орунуп ээлешет.

* * *

Ар бир тирүү пенде өмүрүнүн аягына чейин көрүнбөгөн китеп жазып жүрүп отурат. Китебин жашоосу бүткөндө гана аяктайт. Анын турмушу ошол китепте жазылган. Дурус жактары үлгү, жаман сапаты тез эле унутулуп дарексиз жоголот.

* * *

Асман дагы, ай да, асыл жер да, күн да бирөө. Жана жер үстүндө адамдар жашап жатат. Ошол үчүн асманды да, айды дагы, күндү дагы алтын жер энебизди дагы капалантпай күтүп алалы. Анткени алардын ар бири жалгыздан экен.

* * *

Кызга күзгү да тарак да керек. Күзгү, тарак менен сулууланат. Демек жаштарга сулуулук керек

* * *

Ал акын келечекте бир улуу китеп жазам деп жүрөт. Азырынча жаза элек. Балким жазып калаар. Ар бир ишти келечекте үмүттөнүүнүн өзү эле улуу китеп экенин биз эмне үчүн ушуга чейин билбей жүрөбүз.

* * *

Бир кичинекей кыз колундагы баракка куштун сүрөтүн тартып алып, көрүнгөнгө «Бакыт кушу мына», – деп көрсөтүп жүрдү. Балким ошо кыз ошо колу менен бакыт кушун кармап алгысы бардыр. Эмне болсо да аны келечекте көрө жаталычы.

* * *

Оордон жеңил артык, жамандан жакшы артык, өлбөгөн жанга өмүр артык.

* * *

Кыргыз менен казактын акындары, комуз менен домбрада кол ойното чертип, ырларын төгүп-төгүп жиберишет. Бул өнөр аларга

тээ байыркы ата-бабаларынан калган. Кээде адамга сөз таап сүйлөө өтө кыйын болсо, ал эми ырды көркөм мазмундуу уйкаштырып, төгүп-төгүп жиберүү укмуштуу эле жаңылык болсо керек. Эки эл бул өнөрдү кантип үйрөндү деп баш катат.

* * *

Улуу китепти окуп бүткөн адам чыгарманын эң аягында көп жакшылыкты алып калат. Чыгарманын жыйынтыгы ошол. Биз алчу сыйкырдуу нерсе дад ошол.

* * *

Биз көргөн, көрбөгөн адамдар бар. Биз көргөн адамдар бактылуу болсун. Биз көрбөгөн адамдар да бактылуу болсун. Алар бактылуу болсо, биз чогуубуз менен бактылуубуз.

* * *

Ийгиликке жеттим деп кубанба. Ийгиликтин учкуну гана көрүндү. Эми аны колуңа кармап кубануучу күн али алдыда. Баары алдыда.

* * *

Мен сени быягыңан карадым. Биягыңан карасам жаштыгың көрүндү. Тиягыңан карасам карттык кезиң көрүндү. Капырай мезгилдин шапата шаңы токтобос нерседей көрүндү.

* * *

Көл жээгине келип, шарп-шурп, шарп-шурп эткен толкундун үнүн эшиттим. Бул жышаан: «Адамдар, силер сыяктуу жаратылыш да, жашап турат, силер дагы аман-эсен жашагыла, биз дагы аман-эсен жашайлы», – деген белгини эшиттим.

* * *

Биздин жайлоодогу конушту карап, өткөндөгү сонун турмушту эстедим. Жайлоо. Тоо. Агын суу. Баардыгы эле ордунда турат. Бир гана атам, энем, агаларым , жеңелерим жок. Баягы биз баккан бир короо койдон дарек жок.

* * *

–Өмүрдүн кайсы учуру бактылуу, – деп бирөө менден сурап калды.

Мен ага ойлонбой туруп эле:

– Балалык, – деп айткам.

* * *

Кары адам таш үстүндө катуу ойлонуп отурган экен.

– Карыя эс алып жатасызбы? – дедим.

– Жок китеп окуп жатам.

– Колуңда окуган китебиң көрүнбөйт го?

– Басып өткөн жолумду ойлоп жатам. Өткөн өмүрүм китеп, ал китепти ичимен окуп жатам.

* * *

Шыбак өскөн талаада жыңайлак чуркап өстүм. Дүйнөдө мага шыбактын жытынан ашкан керемет жок. Анткени турмуштун ондогон сыры бар сыяктуу, шыбактуу талаада калган балалыктан ашкан керемет жок.

* * *

Бар менен жок, караңгы менен жарык, чоң менен кичине биздин ченибиз. Алар баарын өлчөйт.

* * *

Жамандык уялаган жерден чындык качып жоголот. Анан бир ишти адамдар жашыруун иштешет. Мен ошондон корком…

* * *

Мен көп жылы мектепте мугалим болуп иштедим. Кара көз тентек балдарга жылуулук учкунун чача алдым. Ошондой эле

кайра алардан от учкунун ала алдым го деген ойго батам. Өмүрүм бекер сая кетпептир деп кубанычка батам.

* * *

Балалыгым өткөн тоолорду көрбөй калсам, көңүлүмдө сагыныч, кусалануу болгон сыяктанат. Ал жерде калган балалыгым кол булгап чакырып жаткан сыяктанат.

* * *

Түшкө эмнелер кирбейт. Мындан эки жыл мурун каза болгон досум кириптир. Ал менден бөлүнүп уча качса да, элеси менден алыстай албай жаткандай шекилденет. Өткөн тагдыр эсиме келген шекилденет.

* * *

Улам кетирген жаңылыштыгыңы оңдоп жүрүп отур, ошодой эле өзүңөн жаман нерсени алыс ыргытып жүрүп отур.

* * *

Ал адамдын атак-даңкы тирүүсүндө эмес, өлгөндөн кийин жаңырды. Бир четинен ошонусу деле жакшы болуптур. Балким тирүүсүндө атагы чыкса, өз чыгармачылыгына манчыркап кетип, жакшы иштебей калат беле? Өлгөндөн кийинки атак-даңкы унутулгус өмүр эле? Ал атакка эч ким көрө албастык кылбайт.

* * *

Тигинде кашкайып тазалыктын жолу жатат. Ошол касиеттүү жол ар бирибиздин жан дүйнөбүздү араласа экен деп кудайдан тилек тиледим. Ал керемет жолдун касиеттүү ыйыктыгы ошол тазалыгында жатпайбы. Кашкайган касиеттүү жолум, ар дайыма аман бол! Ал жолдо биз дагы баарыбыз аман-эсен бололук!

* * *

Экөөбүз өткөн өмүрдү эстөө эчаккы жазылган поэманы окуп жатканга тете болду. Поэмадагы сонун кайрыктарды окуп жыргалга баттык. Армандуу жагын окуп кайгырдык. Ал поэманын шапата кайрыгы сага, мага гана түшүнүктүү болду.

* * *

Мен ага эчтеке деген жокмун. Ал мага эчтеке деген жок. Биз үнсүз-сөзсүз коштоштук…

* * *