Горечь утраты (Юалтыу аыштары)

Хакимит башлыы Хбир тураында байта ына млмт туплаан инде. Крше районды Тамаур ауылында туы бала тапансы йшп ятан ул. Бабайы лгс, балаларын алдырып, икенсе ауыла уыш инвалидына тормоша сыан. Биш йыл ярым йшгндн у ул бабайы ла донъя уйан. Шунан уны икенсе бер ауылдан бер арт ксереп алып айтып киткн. Дрт йылдан у быныы ла гр эйе булан. Ярты йыл самаы ткс, икенсе ауыла таы бер бабайа сыан. Уныы лгс, ле йшп ятан ауыла килеп элккн ул. Ире Мхтдин ярты йыл элек донъя уйып уйы. Ул ин сата ла Хбир эс ине. Ул лгс, тамам отороп китте. ен бйн ысынан эт кеек тоя башланы. Эсмгн кн ю. Ним ген эшлп араманылар инде уны менн. Хакимитк саырып та, йн барып та йлштелр, штраф та алдылар - файаы ю. Уны холон гртерг мт лгн инде. «Икенсе ауылдан берй бабай килеп алып кит ине», - тип хыяллана хакимит башлыы.

Хбирне юллап бабай килмне. Ахырыы, килм т инде.

***

слре бабайа сыып киткс, балалар айырышты. Туы бала рен киттге кз брстре кеек хис итте. И лкн апаларына млдрп аранылар. Егерме алты йшлек Мслим т туандары менн берг: «Нишлрбе икн инде?» - тип юалып ала ла ен ти ула алды. Кейг сыыра йргн еренн туталды. «Был хтлем балалар менн аил ороп йшп алып китеп булма. Иптшем мшттре ктр алма. Биер. аилм таралыр. Кейг сыып, аил орам, балалара ла итибар кмер», – тип уйланы ул. хирттре, таныштары: «Балаларыды детдома бир , кейг сы. Мхббтеде ала», - тилр , енс эшлне. Туандары янында алды.

И т й йыйылыш ткреп алды. ен ете устыы Слим менн елее Менр Сибайа профессиональ-техник училищела уып йрйр ине ул ваытта. Улары апаын аланы. улдан килгнсе ярам итерг в иттелр. Быныына Мслим шатланды.

Блкстре хлде айышына тшнп етмгйнелр ле. Ике йш ярымлы Рсим Мслимне йрген бигерк т ылата ине. Ул кнн лл нис тапыр: «сйем айа?» – ти орар ине. Уртансылары ла: «сйемде барып алайы», - тип былай а нишлрг, ни уйлара белмй йргн Мслимне йрген ут тй торайны.

ыйын, бик ыйын ине был ваытта Мслимг. Бер ятан кейг сыыра йргн егетенн айырылыуы ауыр булды. Уныы, аырып йрн-йрн л, Мслим ырт кикс, ауылдан сыып китте. айа йрен д хбр итмне. йлнм, тип анатланып йргнд, хыялдарыны апыл ына юа сыыуынан уайыланандыр инде. «Нишлйе, шулай килеп сыас, - тип йыуата Мслим ен. – Ми л яратан кешемде юалтыу еел тгел».

Мслимне мтпт лаборант булып эшлене ярамы тейе ошо ауыр ваытта. Беренсенн, туандарын кн буйы мктпт креп йрй. К уында тота. Икенсенн, уытыусылар менн йлшеп, улары уыу сменаларын кйлй. Шул арала лкндре блкй туандарын й алмашлап арап тора. Уытыусылара, мктп администрацияына рхмт. Йгереп кен айтып туандарына к-ола булып килерг Мслимг рхст итлр.

Бына бгн, шмбе кн, ул мктптн айтып инде л:

- Балалар, йге, м яап, й йыйыштырып алайы, - тине. – алала уыан аайыы менн апайыыы айтыуына йб ялт итеп торон.

Балалара был тдим ошаны. р берее йткнде ктмй, эшк тотоноп китте. иге йшлек Мансуры быяла банкалары пакетка тултырып, тыша алып сыып баранын креп, Мслим:

- айа алып алып бараы улары? – тине.

- Сплекк. Сыарып ташлайым.

- Ташлама, улар крк булыр ле.

- Эйе, нимг кркен. сйем ю таа.

- сй булмаа, бег крк.

- Эйе, баша уырамы?

Шунда ына Мслим алап алды. се эсеп ала ла, айы балаы осрай, шуны башына банка менн уа торайны. Уны ене башында ла шул банканан алан шрам бар. Ул кренн килеп сыан йштрен балаларан йшере. “Эсеп тик йрн шул сйем, - тип уйланы. – Балалары табыуын тапты, араманы. Улара аырып-баырып тик йрн, туманы. Т иерек саында сыырынан сыа, аа айныта ла яуыз булды”.

Шуа Мслим сене сит района сыып китеен йнп т уя. «Балалары имгтер, е кеек ыйыш юла тшрп, бооп бтр ине», - тип уйлай.

Балалар яйлап тыныслана бара ыма. Шуа ыуана. слрен ирк телг ала башланылар. Лкин Мслим улара онотора бирмй. «сй, сй» тип е йыш йлрг тырыша. «Бала ен мер биргн кешелре онотора тейеш тгел», - тип иплй. Шуа ла айы берре: «Суд аша сйеде балалара хоуын бтрт т, пособие юлла. ке етемдрг длт ны ярам ит бит», - тигнен л ризалашмай. Бер нис урында эшлп, брге, йшелс, емеш-елк тереп, туандарын ас-яланас итмй.

***

ткн мер – аан ыу тигндй, йыл артынан йыл т торо. Еелдре л, ауырыратары ла булды улары. иге туанын трбилп тере Мслим. Мхррмг рхмт. Кейг сымаанына пклп юалан егет дрт йылдан йлнеп айтты. Себер эшлп йргн икн. йрен л инеп тормай, туп-тура Мслимлрг килеп тшт ул. Еелс ген туй ткреп, йлнештелр. Себер йыйан асаын берглп тотондолар.

Балалар урайып апай йортонан берм-берм осоп сыа торо. Бте л, юары белем алып, илебее трл мйштренд эшлп йрй. Кбеене аиллре бар. се сыып киткнд, ике йш ярымлы булан Рсим л быйыл институтты уы курсында уып йрй.

Апалары менн енен ис т онотмайар. Йыш айтып, ярам итеп торалар. Кмклшеп бала сатарын хтерлп ултыралар. Клшп т, илашып та алалар.

Мслим е л ситтн тороп юары белем алды. Пединститут тамамлап, бгн мктпт уытыусы булып эшлп йрй. Мхррм менн ике бала терлр. лкне Зил ун беренсе синыфта уый. Мансуры - игеенсел. Уыу алдынылары.

Крше районда йшгн лслрен д онотмайар. Бына бгн Зил лслренн айтыра тейеш. Каникул ааына тиклем лсйем ярам итеп килйем тип киткйне, ике кн ткс, айтам тип шылтыратты. Мслим уны айтыуына ойма ойоп йрй.