Гронкі гневу

— Ха! — сказаў ён. — Я злосны быў, як воўк. А цяпер я злосны, як ласка. Калі ты палюеш на дзічыну, ты паляўнічы, а значыць, у цябе ёсць сіла. Такі нікога не баіцца. Але калі на цябе самога палююць — гэта ўжо зусім іншае. З табой нейкая перамена адбываецца. У цябе ўжо сілы няма. Злосць застаецца, а сілы няма. На мяне даўно ўжо палююць, я ўжо больш не паляўнічы. Можа, яшчэ і падстрэлю каго-небудзь у цемры, але кала з агароджы ўжо не вырву і нікога не пакалечу — гэта ўжо ў мінулым. І няма чаго нам з табою ашукваць адзін аднаго. Вось так.

— Што ж, — сказаў Джоўд, — ідзі хавайся. А мы тут з Кейсі пра сёе-тое пагаворым з гэтай сволаччу. — Палоска святла была ўжо зусім блізка — скокнула ў неба, знікла і зноў скокнула ўгору. Усе трое стаялі, сочачы за ёю.

М'юлі сказаў:

— Тут ёсць яшчэ адна асаблівасць, калі на цябе палююць: ты востра адчуваеш небяспеку. Калі сам палюеш, пра яе зусім не думаеш, нічога не баішся. Ты ж сам казаў: варта табе толькі ў чым-небудзь правініцца, цябе зноў запратораць у Макалестар, і прасядзіш ужо там ад званка да званка.

— Правільна. Так мне сказалі. Але хіба гэта парушэнне, калі сядзеш тут адпачыць ці ноч на голай зямлі захочаш пераначаваць? Нікому ніякай шкоды. Гэта ж не тое, што напіцца ці дэбашырыць.

М'юлі засмяяўся:

— Вось убачыш. Пасядзі тут, дачакайся машыны. Можа, гэта Ўілі Філі, ён тут цяпер за шэрыфскага наглядчыка. Ён запытаецца ў цябе: «Чаму парушаеш правы ўласнасці?» Ты ж ведаеш, ён добры паганец, і ты яму скажаш: «А табе што?» Тады Ўілі ўзлуецца і зараве: «Марш адсюль, а то арыштую». А ты ж не дазволіш кожнаму Ўілі Філі камандаваць табой і раз'юшвацца з перапуду. Ён ужо ўлез, і яму трэба неяк выблытвацца, а ты таксама цуглі закусіў і напралом ідзеш… Не, чорт, залегчы ў міжраддзі куды прасцей, няхай шукаюць. І да таго ж весялей, бо яны шалеюць ад злосці, а зрабіць нічога не могуць, а ты ляжыш сабе і толькі пасмейваешся. Паспрабуй пагавары з Уілі ці з якім іншым начальнікам, яны цябе давядуць, ты кінешся на іх, а яны цап! — і арыштуюць, і вернешся ты ў свой Макалестар яшчэ на тры гады.

— Талкова разважаеш, — сказаў Джоўд. — Кожнае тваё слова разумнае. Але вельмі ўжо не хочацца скакаць пад іхнюю дудку. Рукі так і свярбяць на гэтага Ўілі.

— У яго стрэльба, — сказаў М'юлі. — Уілі будзе страляць, бо ён шэрыфскі наглядчык. Значыць, альбо ён прыстрэліць цябе, альбо ты яго, калі стрэльбу ў яго адбярэш. Ну пайшлі, Томі. Ты проста скажы сабе: я схаваюся і яны ў дурнях застануцца. Галоўнае настроіць сябе — і ўся справа. — Яркае святло фар цяпер скіравалася проста ў неба, ужо выразна чуўся роўны гул матора. — Пайшлі, Томі. Далёка забірацца не будзем — радоў за чатырнаццаць-пятнаццаць. Адтуль пасочым за імі.

Том падняўся.

— Правільна кажаш, далібог, — сказаў ён. — Будзе так ці гэтак, мне ўсё роўна нічога не свеціць.

— Дык гайда. Вось сюды. — М'юлі абагнуў дом і вывеў іх крокаў за пяцьдзесят у баваўнянае поле. — Гэтага досыць, — сказаў ён. — Галаву толькі ніжэй апускайце, калі фары на вас накіруюць — і ўсё. Во будзе пацеха! — Усе трое разлегліся на ўвесь рост на зямлі і аблакаціліся. Раптам М'юлі ўскочыў на ногі, кінуўся да дома, праз момант-другі вярнуўся і кінуў у кусты скрутак — пінжак і загорнутыя ў яго чаравікі. — А то павязуць, каб у даўгу не заставацца, — паясніў ён. Святло фар паднялося па схіле, потым нырнула ўніз і скіравалася проста на дом.

Джоўд запытаўся:

— А не пойдуць яны з кішэннымі ліхтарыкамі шукаць нас тут? Шкада, палкі няма.

М'юлі хіхікнуў:

— Не, не пойдуць. Казаў жа я табе, што я злосны стаў, як ласка. Неяк раз ноччу Ўілі паспрабаваў сунуцца, дык я яго ззаду калом з агароджы агрэў. Зваліўся, як калода. Пасля ўсім расказваў, што на яго пяцёра напалі.

Машына пад'ехала да дома, успыхнуў пражэктар.

— Галовы ніжэй, — сказаў М'юлі. Паласа халоднага белага святла працягнулася над імі і пачала гойсаць па полі. Уцекачы не бачылі, што робіцца каля дома, але пачулі, як бразнулі дзверцы машыны, і галасы. — На святло пабаяцца выходзіць, — прашаптаў М'юлі. — Я разы два страляў па фарах. Цяпер Уілі асцярожны. Сёння не адзін прыехаў. — Яны пачулі скрып маснічын, потым убачылі святло ліхтарыка ў доме. — Можа, пальнуць? — шэптам спытаўся М'юлі. — Яны не ўбачаць, адкуль стралялі. Няхай галаву пачэшуць.

— Не трэба, — прашаптаў Кейсі. — Якая карысць? Пустая справа. Трэба так рабіць, каб ва ўсім сэнс быў.

Недзе каля дома пачуліся рыплівыя гукі і шолах.

— Жар топчуць падэшвамі, — шапнуў М'юлі. — Пяском засыпаюць. — Зноў бразнулі дзверцы машыны. Святло фар калыхнулася, зрабіла паўкруг і скіравалася на дарогу. — Ніжэй! — сказаў М'юлі, і ўсе трое ўткнуліся галовамі ў зямлю. Прамень пражэктара пралёг над імі і прачарціў поле ў розных напрамках, потым машына кранулася з месца, пачала аддаляцца, паднялася на грэбень узгорка і знікла з вачэй.

М'юлі сеў на градку.

— Уілі заўсёды робіць апошнюю спробу пражэктарам. Так не раз ужо было, і я прывык да гэтага. Ён думае, што неймаверна хітры.

Кейсі сказаў:

— Можа, хто-небудзь прытаіўся ў доме? Мы пойдзем, а нас схопяць.