Избранное

Иссушатся огнем одинаково источники и реки,

Земля, разверзшись, откроет хаос тартара,

С неба польется поток огня и серы». [108]

Si igitur mulierculae fragiles huiusmodi dixerunt, longe magis credendum philosophos sapientissimos huiusmodi gustasse veritates. Et Augustinus vult decimo octavo De civitate Dei, alios percepisse Dei veritatem, quam illi qui de linea Abraham usque ad Christum et deinceps descenderunt. Nam Iob scivit ressurectionem et Dei veritates. […] Et nunc tempore Domini Alexandri Papae quarti Saracenus in Borea mundum contemnens, vacans in lege sua Deo et virtuti et contemplationi alterius vitae, recipit visitationem angelicam et consilium ut converteretur ad fidem Christi, et baptizatus est. Hoc Domino Alexandra notum est et multis aliis, et adhuc recolunt quamplures.

И если это было дано столь ничтожной и слабой женщине, то куда более достойно доверия то, что мудрейшие философы вкусили этих истин. И Августин указывает в XVIII книге О Граде Божием, что истину Божию приняли и другие, помимо потомков Авраама вплоть до Христа и далее. Ведь Иов знал о воскресении и о [других] Божественных истинах. […] И в наше время, в понтификат Папы Александра IV, некий сарацин, живший на Севере, презрев мир и пребывая, согласно закону своему, в [размышлениях] о Боге, в добродетели и созерцании иной жизни, был посещен ангелом и получил от него совет обратиться в веру Христову, и был крещен. И это было известно Господину Александру и многим другим; и до сих пор вспоминают об этом многие.

Capitulum XVI. Глава XVI

Potest hoc idem adhuc etiam ostenditper proprietates duas metaphysicae. Nam haec scientia est de illis, quae omnibus rebus et scientiis conveniunt, et ideo ostendit numerum scientiarum, et quod oportet esse aliam scientiam ultra philosophiam, cuius proprietates tangit in universali; licet in particulari non posset eam assignare. Scit enim philosophia suas imperfectiones, et quod deficit a plena cognitione eorum quae maxime sunt cognoscenda, sicut Aristoteles docet in Metaphysica, et Avicenna similiter, ut tactum est superius. Et propter hoc devenit philosophia ad inveniendum scientiam altiorem, quam dicit esse scientiam divinorum, quam theologiam perfectam vocant philosophi, et ideo philosophia elevat se ad scientiam divinorum. Item solliciti fuerunt philosophi super omnia inquirere sectam in qua esset salus hominis et dant modos probandi hic praeclaros, sicut ex moralibus manifestum est. Et invenerunt certitudinaliter, quod aliqua debet esse secta fidelis et sufficiens mundo, cuius proprietates assignant, quae non possunt reperiri nisi in secta Christi, ut probatur suis locis, et ostenditur quod de bonitate Dei est de necessitate humana quod sciatur haec secta fidelis. Sed non potest hoc probari infidelibus per legem Christi, nec per auctores sacros, quia ex lege disputationis possunt negari omnia quae in lege Christi sunt, sicut Christiani negant ea quae in aliis legibus continentur. Et etiam quia Christum negant, non est mirum, si auctores Christianorum negent. Persuasio autem fidei necessaria est; sed non potest hoc esse nisi duobus modis, aut per miracula quae sunt supra fideles et infideles, de quibus nullus potest praesumere; aut per viam communem fidelibus et infidelibus; sed hoc non est nisi per philosophiam. Ergo philosophia habet dare probationes fidei Christianae. Articuli vero huius fidei sunt principia propria theologiae; ergo philosophia habet descendere ad probationes principiorum theologiae, licet minus profunde quam ad principia aliarum scientiarum. Et hoc modo supponatur ex hac ratione, donec veniatur ad probationem sectarum. Nam ibi ostendetur quod moralis philosophia efficacius theologiae deservit in hac parte, et ideo licet secundum veritatem huiusmodi sunt theologica, nihilominus tamen sunt philosophica, sed propter theologiam.