Քաջարի զինվոր Շվեյկի արկածները

Պոդպորուչիկ Դուբը անհամբեր նայում էր ժամացույցին։ Ոչ-ոք չի կարող պատկերացնել, թե մարդ որքան եռանդ ու տոկունություն պետք է ունենա, որ այդ վիճակում դռան մոտ դիմանա տասնհինգ, հետո հինգ, այնուհետև դարձյալ հինգ րոպե և ձեռքով ու ոտքերով դուռը ծեծելուց հետո ստանա միևնույն պատասխանը․ «Այս րոպեիս, պարոն պոդպորուչիկ»։

Պոդպորուչիկ Դուբի տենդը բռնեց, մանավանդ երբ թղթի հուսադրող խշշոցից հետո անցավ ևս յոթ րոպե, իսկ դուռն այդպես էլ չէր բացվում։

Կադետ Բիգլերը դեռ գոնե այնքան տակտ ուներ, որ ամեն անգամ չէր ջուրը բաց թողնում։

Թեթև տենդով բռնված, պոդպորուչիկ Դուբն սկսեց մտածել, թե արդյոք չբողոքի բրիգադի հրամանատարին, որը գուցե կհրամայի դուռը ջարդել և կադետ Բիգլերին դուրս հանել։ Նրա մտքով այն էլ անցավ, թե մի գուցե կադետի արարքը հանդիսանում է ենթակարգության խախտում։

Հինգ րոպե անց պոդպորուչիկ Դուբն զգաց, որ այդտեղ, դռան հետևում, այլևս անելիք չունի, որ իր բնական ցանկությունն արդեն վաղուց անցել է։ Սակայն նա արտաքնոցի դռնից չէր հեռանում հանուն սկզբունքի, շարունակելով ոտքով թակել դուռը, որի հետևից հնչում էր միևնույն պաաասխանը․ «In einer Minute fertig, Herr Leutnant!»^[25]։

Վերջապես պոդպորուչիկը լսեց, թե ինչպես Բիգլերը ջուրը բաց թողեց, և մեկ րոպե անց նրանք կանգնած էին երես առ երես։

— Կադետ Բիգլեր,— որոտաց պոդպորուչիկ Դուբը,— չկարծեք, թե ես եկել եմ այստեղ նույն նպատակով, ինչ որ դուք։ Ես եկել եմ այն պատճառով, որ դուք բրիգադի շտաբ ժամանելուց հետո ինձ չեք ներկայացել և զեկուցել։ Կարգը չգիտե՞ք, ինչ է։ Արդյոք ձեզ հայտնի՞ է, թե ում եք գերապատվություն տվել։

Կադետ Բիգլերն աշխատում էր հիշել, թե հո որևէ այնպիսի բան չի արել, որը հակասած լինի կարգապահությանը և կրտսեր ու ավագ սպաների փոխհարաբերություններին վերաբերող հրահանգներին։

Նրա գիտելիքների մեջ այդ բնագավառում մեծ բաց կար։

Դպրոցում նրանց դասախոսություններ չէին կարդացել, թե նման դեպքերում կրտսեր սպան ինչպես պետք է վարվի ավագ սպայի նկատմամբ, թե արդյոք նա պարտավո՞ր է դեռ չնստած դուրս նետվել արտաքնոցից, մի ձեռքով բռնելով շալվարը, իսկ մյուսով պատիվ տալով։

— Դե՛հ, պատասխանեցեք, կադետ Բիգլեր,— գրգռիչ տոնով բղավեց պոդպորուչիկ Դուբը։

Եվ այդ ժամանակ կադետ Բիգլերի մտքում ծագեց ամենապարզ պատասխանը․

— Պարոն պոդպորուչիկ, գալով բրիգադի շտաբը, ես տեղեկություն չունեի, որ դուք գտնվում եք այստեղ, և գրասենյակում գործերս վերջացնելուց հետո անմիջապես դիմեցի արտաքնոց, ուր և գտնվում էի ընդհուպ մինչև ձեր գալը։— Եվ հանդիսավորապես ավելացրեց։— Կադետ Բիգլերը ներկայանում է պարոն պոդպորուչիկ Դուբին։

— Տեսնո՞ւմ եք, դա դատարկ բան չէ,— դառնացած ասաց պոդպորուչիկ Դուբը,— իմ կարծիքով, կադետ Բիգլեր, դուք պարտավոր էիք բրիգադի շտաբը գալուն պես գրասենյակից տեղեկանալ, թե արդյոք ձեր գումարտակի կամ դասակի սպաներից որևէ մեկը պատահմամբ այդտե՞ղ չէ։ Ձեր վարքագծի մասին մենք որոշում կընդունենք գումարտակում։ Ես ավտոմեքենայով մեկնում եմ այնտեղ, դուք ևս կգաք ինձ հետ։ Ոչ մի «բայց»։

Կադետ Բիգլերն ուզում էր առարկել, թե բրիգադում իր համար գնացքի տոմս են ձևակերպել, թե տրանսպորտի այդ տեսակն իր համար շատ ավելի հարմար է, նկատի ունենալով իր հաստ աղիքի թուլությունը, և թե երեխան էլ գիտե, որ ավտոմոբիլները նման դեպքերի համար հարմարեցված չեն։ Մինչև որ մարդ հարյուր ութսուն կիլոմետրն անցնի՝ շալվարը կլցնի։

Սատանան գիտե, թե ինչպես պատահեց, որ սկզբում, երբ նրանք շարժվեցին, ավտոմոբիլի ցնցումները կադետ Բիգլերի ստամոքսի վրա որևէ ներգործություն չունեցան։

Պոդպորուչիկ Դուբը բոլորովին հուսահատվել էր, որ իրեն չի հաջողվում իրագործել իր վրիժառության պլանը։

Բանն այն է, որ նրանց մեկնելու ժամանակ պոդպորուչիկ Դուբն իր մտքում ասել էր․ «Սպասիր, կադետ Բիգլեր, հիմա դու հույս ունեցիր, որ երբ փորդ զոռի՝ կհրամայեմ ավտոմեքենան կանգնեցնել»։

Հետևելով այդ պլանին, Դուբը,— որքանով որ ներում էր այն արագությունը, որով նրանք կարճում էին կիլոմետրը կիլոմետրի հետևից,— մի հաճելի զրույց սկսեց, թե որոշակի մարշրուտ ունեցող զինվորական ավտոմեքենաներն իզուր տեղը չպետք է բենզին վատնեն և կանգառումներ անեն։

Կադետ Բիգլերը միանգամայն իրավացի առարկեց, թե կանգ առնելիս առհասարակ բենզին չի ծախսվում, քանի որ վարորդը մոտորն անջատում է։

— Քանի որ,— անզիջում պնդեց պոդպորուչիկ Դուբը,— ավտոմեքենան պետք է տեղ հասնի նշանակված ժամին, ապա ոչ մի կանգառում չի թույլատրվում։

Կադետ Բիգլերն այլևս ձայն չհանեց։

Այդպես նրանք օդը ճեղքեցին ավելի քան մեկ քառորդ ժամ։ Հանկարծ պոդպորուչիկ Դուբն զգաց, որ փորը փքվում է և որ ցանկալի է ավտոմեքենան կանգնեցնել, դուրս գալ, մտնել մի փոսի մեջ ու թեթևանալ։

Նա հերոսաբար դիմացավ մինչև 126-րդ կիլոմետրը, բայց այլևս չկարողացավ դիմանալ, թափով ձիգ տվեց վարորդի շինելը և նրա ականջին գռռաց․ «Կա՛ց»։

— Կադետ Բիգլեր,— ողորմածաբար ասաց պոդպորուչիկ Դուբը, արագ դուրս թռչելով ավտոմեքենայից և իջնելով փոսը,— այժմ դուք էլ հնարավորություն ունեք․․․

— Շնորհակալ եմ,— պատասխանեց կադետ Բիգլերր,— ես չեմ ուզում մեքենան իզուր ուշացնել։

Կադետ Բիգլերը, որր նույնպես ծայրահեղ կարիք էր զգում, որոշեց, որ ավելի շուտ իր շալվարը կլցնի, քան թե ձեռքից բաց կթողնի պոդպորուչիկ Դուբին խայտառակելու այդ հիանալի առիթը։

Մինչև Զոլտանեց հասնելը պոդպորուչիկ Դուբը երկու անգամ էլ կանգնեցրեց մեքենան և վերջին կանգառին նոթոտ մռլտաց․

— Ճաշին ինձ լեհական բիկոշ տվին։ Գումարտակից հեռագրով բողոք կուղարկեմ բրիգադին։ Հոտած թթու կաղամբ և գործածության համար ոչ պիտանի խոզի միս․․․ Խոհարարների հանդգնությունն ամեն սահման անցել է։ Ով ինձ չի ճանաչում, դեռ կճանաչի։