Քաջարի զինվոր Շվեյկի արկածները

– Ի՜նչ եք ասում, ձերդ ողորմածություն: Ես ինքս նրանց հարցրի, թե պե՞տք է ստորագրեմ, և երբ ինձ ասացին՝ պետք է, հնազանդվեցի։ Հո ստորագրությանս համար հետները կռիվ չպիտի անեի։ Դա, անշուշտ, ինձ օգուտ չէր բերի։ Ամեն գործի մեջ պետք է կարգ ու կանոն լինի։

– Դուք ձեզ, պան Շվեյկ, միանգամայն առո՞ղջ եք զգում։

– Չեմ կարող ասել միանգամայն առողջ, ձերդ ողորմածություն, ռևմատիզմ ունեմ, ծնկներիս օպոդելդոկ եմ քսում։

Ծերուկը նորից սիրալիր ժպտաց։

Իսկ ի՞նչ կասեիք, եթե ձեզ ուղարկեինք դատական բժիշկների մոտ։

— Կարծում եմ, վիճակս այնքան էլ վատ չէ, որ պարոն բժիշկներն ինձ համար ժամանակ վատնեն։ Ոստիկանական վարչությունում ինձ մի բժիշկ արդեն քննել է, թե հո տրիպեր չունեմ։

– Գիտեք ինչ, Շվեյկ, մենք այնուամենայնիվ կփորձենք դիմել դատական բժիշկներին։ Մի լավ հանձնաժողով կընտրենք, ձեզ նախնական կալանքի տակ կառնենք, իսկ դուք այդ միջոցին մի լավ կհանգստանաք։ Արձանագրությունից հետևում է, որ իբր լուրեր եք տարածել, թե շուտով պատերազմ կծագի։

– Կծագի, ձերդ ողորմածություն պարոն խորհրդական, շատ շուտով կծագի։

– Արդյոք ընկնավորությամբ չե՞ք տառապում։

– Կներեք, չեմ տառապում։ Ճիշտ է, մի անգամ Կարլի հրապարակում մազ մնաց ընկնեի, երբ ինձ մի ավտոմոբիլ կպավ։ Բայց դա շատ տարիներ առաջ էր։

Դրանով հարցաքննությունն ավարտվեց։ Շվեյկը թոթվեց դատաքննիչի ձեռքը և, վերադառնալով իր խուցը, հարևաններին ասաց.

– Այսպիսի բան. դուրս է գալիս, որ էրցհերցոգ Ֆերդինանդի սպանության պատճառով դատական բժիշկները ինձ պետք է քննեն։

– Դատական բժիշկներն ինձ էլ քննեցին,– ասաց մի երիտասարդ, – երբ գորգեր գողանալու համար կանգնեցի երդվյալներրի առաջ։ Գտան, որ տկարամիտ եմ։ Հիմա ծախել-խմել եմ մի շոգեկալսիչ, բայց դրա համար ինձ ոչինչ չեն անի։ Երեկ փաստաբանս ասաց, որ եթե ինձ արդեն մի անգամ տկարամիտ են համարել, ապա դա ինձ ցմահ պետք կգա։

– Այդ դատական բժիշկներին ես բոլորովին չեմ վստահում,– ասաց ինտելիգենտի տեսք ունեցող մի պարոն։– Երբ ես մուրհակներ էի կեղծում, ի դեպ ամենայնի հաճախում էի պրոֆեսոր Հեվերոխի դասախոսություններին։ Վերջ ի վերջո ինձ բռնեցին, և ես կաթվածահար էի ձևանում ճիշտ այնպես, ինչպես այդ կաթվածահարներին նկարագրում էր պրոֆեսոր Հեվերոխը. կծեցի հանձնաժողովի մեջ մտնող դատական բժիշկներից մեկի ոտքը, խմեցի թանաքամանի միջի թանաքը և ամբողջ հանձնաժողովի աչքի առաջ, ներեցեք անհամեստությանս, պարոնա՛յք, սենյակի անկյունում էն իք արի։ Բայց հենց նրա համար, որ կծել էի հանձնաժողովի անդամներից մեկին, ինձ միանգամայն առողջ համարեցին, և դա ինձ կործանեց։

– Ես այդ քննություններից բոլորովին չեմ վախենում,– ասաց Շվեյկը։– Երբ ես զինվորական ծառայության մեջ էի, ինձ մի անասնաբույժ քննեց, և ամեն ինչ լավ վերջացավ։

– Դատական բժիշկները գարշելի արարածներ են,– արձագանքեց կուչ եկած մի մարդուկ։– Վերջերս իմ մարգագետնից պատահմամբ մի կմախք էին փորել-հանել, և դատական բժիշկները հայտարարեցին, թե այդ մարդը, ինչ֊որ բութ գործիքով գլխին հասցրած հարվածից, մեռել է սրանից քառասուն տարի առաջ։ Ես երեսունութ տարեկան եմ, սակայն ինձ նստեցրին, չնայած որ ունեմ մկրտության վկայական, չափաբերականից հանված քաղվածք ու գրանցման վկայական։