Кии биирдэ олорор

Кыычаны ким да туппат этэ. Ол рднэн кини бу крэстэии тугунан бтэрин крр хамсаабакка турбута. Томмот уол илиитин араарара чугааабыта: икки эрэ тарбах ордубута. Тн босхолоотор эрэ киэр хаама туруо, крэстэии онон бт эбитэ буолуо. Ону баара Пана, илиитин сс да ыыктыбакка туран, садьыс гыммытыгар Томмот кэлтэгэй уолуктаах хара сатыын булууата хайдан маан ис ырбаахыта килбэйэ тсптэ. Дьэ онтон туох-ханнык буолбутун Кыыча кыайан йдбкк хаалбыта. Биирдэ крбтэ: Пана трт лабаата адаарыйбытынан кирилиэинэн аллара курулаабыта. Тэригэр уйан сирдэринэн охсуллубут быыылааа. Кирилиэс анныгар сыппахтыы тэн баран, таас ыйыыр сир диэки салбынаабыта. Онтон ыла кыыска чугааабат буолбута. Хаан эмэ кынчарыйан ылара уонна гэргээтэим оостон “комсомоллар барышнялара” диэн ааттыыра.

Томмот дааны биирдэ эмэтэ холуочук уолтан быыаабыттааым диэн ахтыбатаа, тлээх киилии туттубатаа. Кыыча буоллаына сарсыныгар баыыбалыырын оннугар хата тугун эрэ кмчлэттэрбит киилии с-саа буолан охсураламмыта:

– Махтаныа диэн ктэин дуу? Кураанаы ктэн эрэйдэнимэ. Нахааллары да, кмскэстэри да хайаларын баарар абааы крбн.

Томмот тугу дааны саарбатаа, кыыы йдбтхт крн эрэ кэбиспитэ. Дьиинэн ити Кыыча тыла эрэ этэ. Кырдьыгы эттэххэ, кини сити киээттэн ыла Томмоту атын оолортон барыларыттан арааран крр буолбута. Томмот аны кннр студент Чыычаахап эрэ буолбатаа, “били кинини холуочук Панаттан быыаабыт уолга”, “били киэбирисэ Пананы чгэй аайдык кээппит уолга” кубулуйбута. Итиэннэ ити “абааы крбн” диэбитэ эмиэ сымыйа. Чэ Пананы буоллун дааны. Оттон Томмоту абааы крр кэлиии дуо? Иигэр сбл санаабыта диэххэ сп. Ол кырдьыкка арыый чугас.

Ити итинэн бтэн хаалбыта буоллар, баар, кэлин умнуллан барыах этэ. Кии киини омнуолаан биитэр сблээн ылара кэмнээх . Онтука ксэ улахан, дири иэйиигэ кубулуйбакка, кн-дьыл тумарыгар стэн-оон барааччы. Кыычалаах Томмот сыыаннара эмиэ оннук дьылаланыах эбитэ дуу, скт… арай били сааскы сааан кэрдиитигэр тахсыбатыннар? Ким билэр… Барыта тбэлтэ курдук. Кии олоо диэн, баар, тбэлтэттэн тбэлтэлэр ситимнэиилэрэ буолуо. Эбэтэр ити бииги тбэлтэ диэн ааттыырбыт дьиэр тбэлтэ ааттамматтара, хайаан да мччрйбэккэ буолуохтаах суоллар эбиттэрэ дуу? Чэ хайата да син биир…

Саас этэ. Бтн курсунан Кэкэмэлиир суолунан тахсыбыттара. Хаар харааран, мутукча саардыы тыллан турара. Дири аппалар тгэхтэригэр эрэ хаар тобоо, куобах тириитин тырыта тыытан ыан кэбиспиттии, онно-манна туртайара. Кыыдааннаах кыын кэнниттэн куораттан саа таыстахха, хара тыа тбн туймаардар дыргыл сыта сытыытын, минньигэин, чгэйин эриэхсит! Итиэннэ куораты тулалыыр бэс чагдаа холуйдахха, тиит ойуур эчи сымнааын, эчи намылхайын!

Сааан кэрдиитигэр араарсыыга Кыыча эмиэ били блх уолаттары, кыргыттары кытта тбэспитэ. Кырбанналлар, “комсомол барышнята” диэн хомуруйдаллар дааны, ол уолаттар кыыы бэйэлэриттэн араарыахтарын баарбаттар этэ. Итиэннэ т да “барышнята” аатырдар, Томмоттоох Кыыча икки ардылара ырааын харахтаах дьон ама крллр буоллаа дии. Дьэ ол курдук кыыс кинилэри кытта лэлээ сырыппыта. Аттыларыгар Томмоттоох лэлииллэрэ. Кыычалаах биир срдээх баараай тиити охторорго быаарбыттара. Икки уол эрбээбитэ. Кыыс с уоллуун тугу эрэ суолтата суоу сэлээ турбуттара. Тиит эрбэнэн охтуо ыраахха дылыта. Онтон… ыарахана бэрдиттэн инэри баттаан эрдэлээбитэ дуу, эрбээччи уолаттар эмискэ: “Тиит суулла-а!” – диэн хайа барбыттара. Кыыча аттыгар турбут уолаттар крх бэтэрээ ттнэ туора ыстаммыттара. Кыыс, соуйан буолуо, даллайан туран хаалбыта. рдгэр халлааны клктр аарыма тиит иээйэн эрэрин крдр да, атаа сиргэ хам сыстыбыкка дылыта. “Бттм…” – диэн оччо чуолкайа суох, дк-бадык санаа тбтгэр кылам гыммыта. Кмскэннээ буолан, хараын быа симмитэ. Онтон биирдэ йднн кэлбитэ: сирэйинэн отон угар умса тэн сытар этэ. Хайдах буолан манна сытарын, хаан манна охтубутун билбэтэ. Тиит сиргэ барчаланар тыаын дааны истибэтээ. “Хайдах хайдаый?” – диэн дьиктиргээн кэннин хайыспыта. Тиит сууллан мутуктара адаарыйан сытара. Кыыс кэнниттэн мутуктар быыстарыттан Томмот туран эрэрэ. Ааар атаынан ктэнэн иэн сирэйин куааннык туттан ылбыта.

– Хайа, хайдаххыный? – диэбитэ кини кыыс аттыгар кэлэн, р тардаары илиитин уунан туран.

– Хайдах да буолбатахпын…

Кыыча тоо эрэ илиитин биэрбэтээ: урукку охсураланар гэинэн эбитэ дуу?

Уол саата суох лэлиир сирин диэки доолонуу турбута.