Koinot oqimlari

— Siz mening so‘zimga ishonishingaz shart emas, — e’tiroz bildirdn Fayf. — Aytgshgan ishlardan faqat mening manfaatdorligim yo‘q. Iks kirt sanoatini o‘z nazoratiga olmoqchi. Menda bunday nazorat bor. Florina yerlarining uchdan biri qonunan meniki. Zavod, fabrikalarim, fazoviy kemalarim qo‘shilmasi shunchalik kuchliki, agar istasam hammangizni kirt sanoatidan siqib chiqara olaman. Buning uchun tovlamachshshk, do‘q-po‘pisa qnlishim zarur emas. Boshqalarda esa manfaatdorlik bor. Masalan, Runening ixtiyorida faqat eng kichik qit’a mavjud. Uning hissasi hammanikidan kam. Bu hol unga yoqmaydi — men yaxshi bilaman. U mening gapimni inkor qilolmaydi. Balle tagli-taxtli zotlardan. Uning ajdodlari ma’lum davr Sarkka hukmronlik qilishgan. Bu narsalarni u yoddan chiqarmagan bo‘lishi kerak. Bortga esa kengash paytida doimo kamchilik tomonda qolishi va natijada o‘z yerlarida istaganicha qamchi va to‘pponcha siyosatini o‘tkazolmasligi yoqmaydi. Stin bo‘lsa isrofgar, moddiy tomondan qiyin ahvolda. Mablag‘ topish zaruriyati — kuchli zaruriyat. Boryo‘q manfaatdorlik — mana shulardan iborat. Ko‘rolmaslik. Amalparastlik. Ochko‘zlik. Obro‘ga intilish. Xo‘sh, qaysi biringiz shu ishga qo‘l urdingiz?

Ballening xira ko‘zlarida jahl uchqunlari chaqnadi.

— Siz bizdan shubhalanyapsizmi? Kimdanligini aniq ayting?!

— Bu muhim emas. Bizning yakdillik bilan harakat qilishimiz lozimligi aytilgan birinchi majlisimiz Iksni cho‘chitib yuborgan. Iks majlisda ishtirok etgan. Iks bizlarning oramizda, u yakdillik bilan harakat qilish o‘zi uchun mag‘lubiyat ekanligini anglagan.

Biz yakdil bo‘lishimiz lozim. Iksning oramizdaligini hisobga olganda, buning birgina bexatar yo‘li bor. Biz qit’alar muxtoriyatini tugatishimiz kerak. Muxtoriyat hozirgi sharoitda ortiqcha dabdaba va hatto dahmazadir, chunki Iksning nayranglari faqat bizning iqtisodiy tushkunligimiz yoki ishlarimizga Trantorning aralashuvi bilan tugaydi. Men, ishonishim mumkin bo‘lgan yagona odamman, shuning uchun, bugundan boshlab birlashgan Sarkning boshlig‘nman. Rozimisiz?

Ular o‘rinlarndan turnb ketdnlar, qo‘llarini paxsa qilib qichqira boshladilar. Biroq, afsuski, jismonan hech narsa qila olmasdilar. Fayf jilmaydi. Ularning har biri o‘z qit’asida edi. U o‘z stoli oldida o‘tirib, og‘izlari ko‘piklanayotganlarni kuzatishi mumkin edi.

— Sizning boshqa ilojingiz yo‘q. Birnnchi majlisimizdan beri o‘tgan yil davomida kerakli tayyorgarlikni ko‘rib qo‘yganman. Siz bu yerda, yig‘ilishda nshtirok etayotgan paytingizda, menga sodiq harbiylar barcha kema qo‘shinmalarini egallab oldilar.

— Xiyenat! — bab-barobar qichqirishdi ular.

— Qit’alar muxtoriyatiga xiyonat, — e’tiroz bildirdi Fayf. — Sarkka sodiqlikdir. Yigirma to‘rt soatdan keyin men Iksning kim ekanligini aniqlayman. Boyadan beri gapirilayotgan koinot tadqiqotchisi mening qo‘limda.

Fayf hiringladi.

— Qaysi birimiz Iks ekanmiz, deb hayron bo‘lyapsizmi? Xotirjam bo‘ling, hozir buni oramizdan kimdir biladn. Bir kundan so‘ng boshqalar ham bundan voqif bo‘ladilar. Janoblar, esingizda tursin: sizda kuch yo‘q. Harbiy kemalar faqat menga bo‘ysunadilar. Xayr, bo‘lmasa.

U xayrlashnsh ishorasini qildi.

YAXTA HAYDOVCHISI

Og‘zining bir chekkasiga o‘chib qolayozgan sigareta qistirib olib olgan Xenro oqista qadam tashlardi.

U band qilingan har bir angarning oldnda to‘xtar, ichkariga sinchiklab nazar tashlardi.

26-angarga u juda qiziqib qoldi. Pastak panjara ortidan so‘z qotdi:

— Skvayr?

Ichkaridan chiqib kelgan Skvayrning ko‘rinishi juda antiqa edi. Eng avvalo Skvayrning egnida sport kiyimi yo‘q edi. Ikkinchidan, uning soqoli anchadan beri olinmagan, boshidagi ko‘rimsiz qalpoqcha beo‘xshov kiyilgan, go‘yo u yuzini berkitishga tirishayotgandek edi. Niqoyat, u Skvayrlarga xos bo‘lmagan haddan tashqari ehtiyotkorlik bilan qarakat qilardi.

— Men Markis Henroman. Bu sizning yaxtangizmi, janob?

— Ha, meniki. — Bu so‘zlar oqista, zo‘riqib aytildi.

— Ichkariga kirsam maylimi?

Skvayr ikkilanib turib yo‘l berdi. Henro ichkariga qadam tashladi.

— Kemangizning yuritkichi qanaqa, janob?

— Nega so‘rayapsiz?

— Ochig‘ini aytsam, men yangi kema sotib olmokchiman.

— Sizni ana shu yaxta qiziqtiryaptimi?

— Bilmadim. Aniq aytolmayman, balki narxi to‘g‘ri kelsa, o‘ylab ko‘rarman. Biroq, ne bo‘lsa ham, agar yo‘q demasangiz, men yuritkichni va boshqaruv qismlarini ko‘zdan kechirmoqchiydim.

Skvayr o‘ylanib qoldi.

— Istamayeangiz, o‘zingiz bilasiz. — Henro ketmoqchi bo‘lib ortiga burildi.

— Balki sotarman, — dedi Skvayr. — Mayli, kemaga kirishingiz mumkin.

— Rahmat. Yo‘lni ko‘rsatasizmi?

Skvayr cho‘ntaklarini titkilab bir dasta kalit chiqardi-da, tashrif buyuruvchiga tutdi.

— O‘zingiz kiravering, janob.

Henro dastani olib, kalitdardan kema belgilarini izlay boshladi. Kema egasi unga yordam beray demasdi.

— Mana bu bo‘lsa kerak, — dedi u nihoyat.

Eshik ohista, shovqinsiz ochildi va Henro qorong‘ulikka qadam qo‘ydi…