Koinot oqimlari

Ular ovqatlanardilar: ya’ni Ebl, Salim Juns va yangi kimsa — Skvayr Stin. Ebl o‘zini bamaylixotir tutishga intilar, Buyuk Skvayrga nima uchun boshpana zarur bo‘lib qolgani sababini so‘rashga istihola qilardi. May ichishga o‘tilgach, nihoyat Stinning o‘zi gap boshladi.

— Men o‘z qit’amni nega tark etganimga ajablanmayapsizmi?

— Haqiqatdan sira tushunmayapman, — tasdiqladi Ebl, — nega Skvayr Stin Sark kemalaridan qochishga majbur bo‘ldi?

— Bugun qit’alararo majlis o‘tkazildi.

— Rostdanmi? — yasama ajablandi Ebl.

U majlis tafsilotlarini pinak buzmay tingladi.

— U bizga yigirma to‘rt soatlik muhlat berdi, — g‘azablandi, gapini yakunlar ekan Stin. — Biroq, qali o‘n olti soat bor! Ha!

— Demak, siz Ikssiz! — qichqirib yubordi Juns, u butun qikoya davomida betoqatlanib o‘tirgandi. — Ha, qa, snz — Ikssiz! Siz qo‘lga tushishdan cho‘chib, bu yerga uchib kelgansiz. Bu juda zo‘r ish bo‘libdi! Ebl, mana sizga koinot tadqiqotchisi to‘g‘risidagi gapnnng isboti. Biz ularni o‘z odamimizni qaytarishga majbur qilamiz.

— To‘xtang! Yetar! Siz aqldan ozibsiz? Bas Q1shing! Gapirishga qo‘yasizmi, yo‘qmi… Janobi oliylari, bu kishini hech eslay olmayapman.

— Skvayr, bu janob — doktor Salim Juns bo‘ladilar.

— Menga qarang, doktor Salim Juns, men umrimda anavi siz aytayotgan esi pastni yoki koinot tadqiqotchisini ko‘rmaganman, bilmayman ham… Meniks emasman. To‘g‘risi! Meni ahmoqona harf bilan atashni bas qilsangiz, g‘oyat minnatdor bo‘lardim. Nahotki, siz Fayfning kulpshi uydirmasiga ishondingiz! U bizni ahmoq va esi past deb hisoblaydi. Ha! U esi pastlar va koinot tadqiqotchilari haqidagi bema’ni safsatani to‘qib chiqargan. Agar, go‘yoki o‘ntalab nazoratchilarni gumdon qilib yuruvchi florinalik Fayfning yasama malla soch kiyib olgan josusi bo‘lib chiqsa, aslo ajablanmayman. Gapning po‘stkallasi: hech qanday Iks yo‘q, biroq Fayf to‘xtatilmasa, u ertagayoq butun subradioni turli fitnalar haqidagi xabarlarga to‘ldirib tashlag‘!di, so‘ng favqulodda holat joriy etishga chaqiradi va, nihoyat, o‘zini Dohiy deb e’lon qiladi. Mana, besh yuz yildirki, Sarkda Dohiy yo‘q, lekin bu narsa Fayfni to‘xtatolmaydi. U Asosiy Qonun — konstitutsiyani ham mensimaydi… Majlis tugashi bilanoq, men o‘zimning shaxsiy fazo bekatimni tekshirishni buyurdim, va bilasizmi, uni Fayfning odamlari ishg‘ol qilishga ulgurishibdi. Bu qit’alar muxtoriyati qonunini ishg‘ol qilishga ulgurishibdn. Bu qit’alar muxtoriyati qonunining juda qo‘pol buzilishidir. Bu, axir, pastkashlik emasmi? Biroq, u — yaramas ayyor tulki bo‘lgani bilan, unchalik aqlli emas. U bitta-yarimtamizning qochishimizdan cho‘chib. fazo bekatlarini qo‘riqlashni buyuribdi, ammo… Stin miyig‘ida jilmayib, hiringladi, uning xayoliga girobekatlarni nazorat qilish kelmabdi. U sayyorada aslo qochishga joy yo‘q, deb o‘ylagan bo‘lsa kerak. Trantor elchixonasini unutibdi. Shunday qilib men huzuringizdaman.

— Siz oilangizni tashlab kelibsiz, — dedi ohista Ebl. — Fayf sizga qarshi har qanday qurolni ishlatishi mumkinligini o‘ylamadingizmi?

— O‘yladim, biroq men barcha sevikli kishilarimni girokemaga tiqa olmasdim. — Stin qizargandek bo‘ldi. — Fayf ularga tegishga jazm qila olmaydi! Bundan tashqari, men ertaga o‘z qit’amga qaytaman.

— Qanday qilib? — so‘radi Ebl.

Skvayr bir zum unga sarosima bilan boqdi-da, ingichka lablarini ochdi:

— Janobi oliylari, men ittifoq tuzishni taklif qtshaman. Siz, Trantor Sark bilan aslo qiziqmaydi, deya olmaysiz. Siz, Sark konstitutsiyasining o‘zgarishi Trantor aralashuviga sabab bo‘ladi, deb Fayfga aniq-taniq aytsangiz ham kerak.

Ebl uzun-uzun barmoqlarini birlashtirdi-da, ularga tikilib qoldi.

— Skvayr Stin, siz haqiqatai ham o‘z kuchlaringizni Trantor bilan birlashtirishni istayotganingizga ishona olmayman.

Stinning yengil jilmayish ifodalagan chehrasiga bir soniyagina kuchli nafrat ko‘lanka soldi.

— Fayfdan ko‘ra Trantor durust! — xitob qildi u.

— Men kuch bilan tahdid solishni istamayman. Biz voqealar radojini bir oz kutib tura olmaymizmi?

— Yo‘q, yo‘q, — qichqirayozdi Stin. — Bir kun qam kutish mumkin emas. Agar, masalani hozir, tezda hal qilmasangiz, keyin kech bo‘ladi. Vaqt o‘tishi bilan uning obro‘ saqlab ortga qaytishi qiyinlashadi. Hozir siz menga yordam bersangiz, qolgan Buyuk Skvayrlar bizga qo‘shilishadi. Agar bir kungina hayallasak, Fayfning tashviqot mashinasi ishlay boshlaydi. Menga esa qochoq degan tamg‘a bos!shadi.

— Agar undan biz koinot tadqiqotchisi bilan suhbatlashishga ruxsat so‘rasak-chi?

— Nima foyda? U ikki xil o‘yin boshlaydi. U, bizga, florinalik esi past-koinot tadqiqotchisidir, deydi, sizga esa, koinot tadqiqotchisi — bu florinalik esi past deb javob qiladi. Siz u kishini bilmaysiz. U juda dahshatli odam!

Ebl mulohaza yurita boshladi. U barmoqlari bilan stolni ohista urgancha qandaydir qo‘shiqni asta xirgoyi qilardi. Nihoyat, u so‘z qotdi:

— Rezident bizning qo‘limizga tushdi. Xabaringiz bormi?

— Qanaqa Rezident?

— Nazoratchilar bilan bir sarklikni o‘ldirgan kimsani aytyapman.

— A? Rostdanmi? Butun Sarkni ishg‘ol qilishga tayyorlanayotgan Fayf uchun buning qizig‘i bor deysizmi?