Koniec wieczności

Wystraszony wyraz twarzy Twissella nie znikał, nawet gdy znaleźli się w kotle. Patrzył na przesuwające się liczby temporometru. Nawet większa skala, która wskazywała kilocenturie i którą Obsługa przystosowała do tego specjalnego celu, stukała w minutowych odstępach. Powiedział:

— Nie powinieneś jechać. Harlan wzruszył ramionami.

— Dlaczego nie?

— To mnie niepokoi. Nie ma sensownego powodu. Możesz to nazwać przesądem, ale to budzi we mnie niepokój. — Złożył dłonie i zacisnął je mocno.

— Nie rozumiem pana. Twissell zapalił się.

— Możliwe, że się z tym zgodzisz. Jesteś ekspertem w sprawach Prymitywu. Jak długo istniał człowiek w Prymitywie?

— Dziesięć tysięcy Stuleci. Może piętnaście.

— Tak. Powstał jako coś w rodzaju prymitywnej małpiatki i skończył jako homo sapiens! Prawda?

— To wszyscy wiedzą. Tak.

— W takim razie wszyscy muszą wiedzieć, że ewolucja postępuje dość szybkim krokiem. Piętnaście tysięcy Stuleci od małpy do homo sapiens.

— Więc?

— Ja pochodzę z 30 000 Stulecia…

— (Harlan nie mógł się powstrzymać, żeby na niego nie spojrzeć. Nie wiedział dotychczas, jaka jest macierzysta epoka Twissella, ani nie znał nikogo, kto by to wiedział).

— Jestem z 30 000 Stulecia — powtórzył znowu Twissell — a ty z 95. Czas między naszymi macierzystymi epokami jest dwa razy dłuższy niż istnienie człowieka w Prymitywie, a jakie są między nami różnice? Mam o cztery zęby mniej niż ty i brak mi wyrostka robaczkowego. Różnice fizjologiczne na tym się kończą. Mamy prawie taki sam metabolizm. Największa różnica polega na tym, że twoje ciało może syntetyzować steroidalne jądra, a moje ciało nie, tak że w mojej diecie powinien być cholesterol, a w twojej nie. Mogę mieć stosunek z kobietą z wieku 575. Oto jak zmienił się w Czasie nasz gatunek.

Na Harlanie nie zrobiło to wrażenia. Nigdy nie kwestionował zasadniczej identyczności człowieka w ciągu Stuleci. Była to jedna z tych spraw, wśród których się żyje i przyjmuje sieje za oczywiste.

— Były przypadki, że gatunki żyły nie zmieniając się. przez miliony Stuleci.

— Ale nieliczne. A jest faktem, że koniec ewolucji człowieka wydaje się zbiegać z rozwojem Wieczności. Czy to tylko przypadek? Nikt nie zastanawia się nad tym problemem, poza kilkoma ludźmi w rodzaju Sennora, a ja nigdy nie byłem Sennorem. Nie uważam, żeby rozmyślania były rzeczą właściwą. To, czego nie można sprawdzić w komputapleksie, nie powinno zajmować czasu Kalkulatorowi. A jednak, w dniach młodości, myślałem niekiedy…

— O czym? — spytał Harlan i pomyślał: cóż, tego warto posłuchać.

— Niekiedy myślałem, jak wyglądała Wieczność, gdy tylko ją ustanowiono. Obejmowała zaledwie kilka Stuleci w wiekach trzydziestych i czterdziestych, a jej główną funkcję stanowiła wymiana handlowa. Przeprowadzano ponowne zalesianie obszarów bezdrzewnych, handlując próchnicą, świeżą wodą, chemikaliami. To były nieskomplikowane czasy.

Lecz wtedy odkryliśmy Zmiany Rzeczywistości. Jak wiadomo, Starszy Kalkulator Henry Wadsman w dramatyczny sposób zapobiegł wojnie usuwając hamulec bezpieczeństwa w pojeździe naziemnym pewnego kongresmana. Potem Wieczność coraz bardziej zaczęła się przestawiać z wymiany handlowej na Zmiany Rzeczywistości. Dlaczego?

Harlan powiedział:

— Powód jest oczywisty. Ulepszenie ludzkości.

— Tak, tak. Normalnie ja również tak myślę. Ale teraz mówię o tym, co mnie dręczy po nocach. A może istnieje jakiś inny powód, nie wyrażony, podświadomy… Człowiek, który potrafi przenosić się w przyszłość bez żadnych ograniczeń, może spotkać ludzi tak dalece górujących nad nim w rozwoju, jak on sam góruje nad małpą. Czemu nie?

— Możliwe. Lecz ludzie są ludźmi…

— Nawet w wiekach 70 000. Wiem. A czy nasze Zmiany Rzeczywistości mają z tym coś wspólnego? Wykluczamy niezwykłość. Nawet macierzysta epoka Sennora, z jej bezwłosymi istotami, nie przerywa ciągłości i mało się różni od innych. Może, mówiąc uczciwie i szczerze, zapobiegliśmy ewolucji człowieka, ponieważ nie chcieliśmy spotkać się z nadludźmi.

Harlana i to nie poruszyło.

— No to co? Czy to ważne?

— A jeśli człowiek istnieje mimo wszystko w dalszej przyszłości, gdzie już nie możemy sięgnąć? Nasze możliwości sięgają tylko do 70 000 wieku. Dalej są Ukryte Stulecia. A dlaczego one są ukryte? Ponieważ wysoko zorganizowany człowiek nie chce mieć z nami do czynienia i odcina się od nas w ten sposób. Dlaczego mu na to pozwalamy? Bo też nie chcemy się z nim spotkać, i skoro nie powiodła nam się pierwsza próba sforsowania Ukrytych Stuleci, nie chcemy robić dalszych. Nie powiem, żeby to był świadomy powód, lecz świadomy czy podświadomy — pozostaje powodem.

— W porządku — oświadczył Harlan ponuro. — My ich nie możemy dosięgnąć, a oni nas. Trzeba żyć i pozwolić żyć innym.

To zdanie uderzyło Twissella.