LA SORCISTO DE OZ

‘Me opinionis, ke me vinkabis la maligna Sorcerino, e me laboregis plu fervoroze kam antee; ma me ne savis quante kruela esis mea enemiko. El inventis nova moyeno por mortigar mea amoro por la bela Munchkina yunino, ed igis mea hakilo glitfalar itere, por ke ol hakez rekte tra mea korpo e fendez me en du parti. Itere la ladisto helpis me e fasonis por me korpo ek stano, fixigis mea stana brakii e gambi e kapo ad ol per junti, e me povis movar tam bone kam antee. Ma, ve! me nun havis nula kordio, do me perdis mea omna amoro por la Munchkina yunino, e ne suciis, sive me mariajus me kun el sive ne. Me supozas, ke el ankore lojas kun l’oldino e vartas por me venar ad el.

‘Mea korpo cintilis tante brilante sub la suno, ke me tre fieresis pri ol e nun ne importis, se la hakilo glitfalus, nam ol ne povis tranchar me. Esis nur un danjero—ke mea junti forsan rustozeskus. Ma me havis oleuyo en mea dometo e sorgis oleizar me segun neceseso. Tamen, venis jorno dum ke me obliviis agar tale, e trovante me en pluvado, ante ke me pensis pri la danjero, mea junti rustozeskis, e me restis stacante en la foresto til ke vi venis por helpar me. Esis terorindajo subisar, ma stacante dum ta yaro, me havis tempo por pensar ke la maxim granda perdajo quon me savas esas la perdo di mea kordio. Amorante me esis la maxim felica homo en la mondo; ma nulu povas amar qua havas nula kordio, e do me rezolvis demandar, ke Oz donez ol a me. Se lu facos to, me retroiros al Munchkina yunino e mariajos me kun el.’

Dorothy e la Terorigilo tre interesesis pri la historio dil Stana Hakisto, e li nun saveskis, pro quo lu tre anxie deziris nova kordio.

‘Malgre to,’ dicis la Terorigilo, ‘me demandos cerebro vice kordio; nam folo ne savus quon agar kun kordio, se lu havus ol.’

‘Me aceptos kordio,’ replikis la Stana Hakisto; ‘nam cerebro ne felicigas on, e feliceso esas lo maxim bona en la mondo.’

Dorothy dicis nulo, nam el perplexesis savar qua de sua du amiki esis justa, e decidis ke, se el nur povus retroirar a Kansas ed Onklino Em, ne multe importas ka la Hakisto havus nula cerebro e la Terorigilo havus nula kordio, o singlu havus to quon lu deziras.

To quo desquietigis el esis, ke la pano esas preske tote parmanjita, ed un plusa repasto por el e Toto vakuigos la korbo. Certe, nek la Hakisto nek la Terorigilo manjis irgo, ma el ne esis ek o stano o palii, e ne povis vivar sen nutrivaro.

Principi por Tradukeri, e La Sorcisto de Oz, Chapitro 6

Olim me esis tradukisto, e publikigis tradukuri del anciena Greka linguo (poemi e la Himni Homerala). Por ni Ido-amatori deziranta tradukar bona verki por plugrandigar la Ido libraro, me ofras sep principi pri tradukado.

Sep Principi fundamentala por la Tradukero

1. Tradukero devas transmisar la verko dil autoro, ne sua propra pensaji. Tradukero esas ya artisto, ma nur por donar a lektero la verko dil original autoro. La voco dil autoro regnez.

2. Tradukero devas fidele prezervar la signifiko dil originala texto ed enuncar l’originala texto per klare komprenebla vorti dil recevanta linguo. La voco dil autoro regnez.

3. Tradukero devas nek plubonigar nek plumaligar la texto. Se frazo del originala texto esas ambigua o neklara, la tradukero mustas ne ‘korektigar’ ta frazo. Se frazo del originala texto ofensas la sentimenti dil tradukero o la sentimenti dil lektero, la tradukero mustas ne ‘adjustar’ ta frazo. La voco dil autoro regnez.

4. On devas tradukar nur del originala linguo dil texto. Singla tradukuro, quante strikte tradukita, esas trahizo dil originala texto—erori e mistraduki esas ne-evitebla; do, tradukuro tradukita de tradukuro esas duopla trahizo e duopligas erori e mistraduki. Se on deziras tradukar Dumas o Balzac, on devas tradukar de la Franca; se on deziras tradukar Ibsen, on devas tradukar de la Norvega. Se on ne savas sat perfekte la linguo dil originala texto, selektez altra verko por tradukar. La voco dil autoro regnez.

5. Se on tradukas texto originale publikigita en paper-formo, on devas tradukar de ta paper-formo, ne de elektrala od interretala formi; ti kustume chanjas la formato dil texti, facas diferanta puntizado, paragrafi, edc. On devas replikar, segunquante posible, la formato dil originala texto. La voco dil autoro regnez.

6. Por fidele donar la signifiko dil originala texto, on ne sempre povas tradukar vortope. On devas tradukar la signifiko di frazi ed idiotismi, ne la vorti. Se koncepto en l’originala texto ne havas egala koncepto en la recevanta linguo, la tradukero mustas trovar maniero transdonar la koncepto, ne la vorti. Pro to, tradukado esas arto (e pro to Google nultempe remplasos tradukero homal); la diversa komprenado di tradukeri kreos diversa tradukuri del sama verko. Ma omna traduk-arto venas de un bazala principo: La voco dil autoro regnez.

7. Fine: On devas multe prizar la texto tradukota, pro ke on vivos kun ol dum longa tempo!

Nun, komencez la disputi!

Chapitro 6

La Poltrona Leono