Лаьмнашкахь ткъес

ДІаэккха гIерташ, воpтa сeттош гаьллаш Iуьйшу говр, урх йуха а тухуш, човхийра полковнико.

– Суна теша лаьа, поручик, хилларг хьан бертахь дацарх.

– Ахь хIун дуьйцу, господин полковник! – тIе а бос баьхьира Чомакхан. – Ишттаниг дага а муха даийти ахь?!

– Хьан бертахь дацахь а, хьан ледарлонан жамI ду иза. Хилларг цуьнан локхалле дIахаийтар сайн декхар хета суна.

Чоже кIажаш таIийна, говр хьалха а хецна, Чомакх воьхначохь а витина, дIавахара Батьянов. Цхьана минотехь, цунна тIаьхьа хьоьжуш, чурт санна, вогIавелла лаьттина Чомакх цецвелира шена уллохь лаьтташ Абросимов гича.

– ДІаэца хьайна, – элира Чомакха, корта а хьовзош. – Декъазчунна ден цIера а догIу, олуш кица ду тхан. Изза ду-кх суна хилларг а. Мятежникаша цIенош дaгийна, йерзинчу стигла кIел витинчу сох доглазар го-кх хьуна. УьстагIо аьлла боху: «Іaьхча – барзо боь, цa Iaьхча – Iуьно боь». Ца дуьйцуш Іен йиш а йац, дийцича, хIара хуьлу.

Цкъа вист ца хила ойла хилира Абросимовн, йуха а Iен ца велира.

– Шен халкъана дуьхьалваьллачу стагана кхочу дакъа ду хьоьга кхаьчнарг а, – элира цо шогуо. – Кхузахь цецвала хIумма а дац, господин поручик. Марша Iойла хьо!

Чомакх цецваьллачохь а витина, шен говрана тIе а хиъна, меллашчу болaрeхь жимма лаха а ваьлла, лекхочу гу тIехь сeцира Абросимов. Кхузара дIа шера гора хил дехьара позицеш. Коьжалкан-Дукъан къилбасeдexьара когаш дIалaьцнера ГIебaртойн полкан йеа батальоно, дошлойн йеа сотняс. ТIаккха, Яьссех дехьа а ваьлла, говр йоргIа а йаьккхина, командни пункте вахара иза.

Коьжалкан-Дукъана дуьхьал лекхачу гу тIехь шина йоккхачу тоьпана уллохь турмалца хьалхара дукъ толлуш лаьттара полковник. Цуьнан отряд кийча йара штурмана, амма дукъана къилбаседехьара схьа тIелата йезачу отрядера хIинца а хаам бацара.

– ХIун хилла-те царна? – синтем байна хьийзара Батьянов. – Сигнал хIунда йац?

Эххар а, дехьара батарея тIамна кийча хиларан хаам беш, Iисин-Юьртана тIехула хьалайахара ракета.

– ХIан, Делан гIоьнца! – элира Батьяновс, тIаккха нийсса ирх лаьцна куьг, тур тухуш санна, охьаластийра.

Цхьатерра тоьхначу шина йоккхачу тоьпо леpгaш къардира Абросимовн. ХIаваэхь цIийзаш боьду ши хIоъ, дукъа тIе ца кхочуш, лахо баса кхийтира, шина диттан баххьаш а хедош.

– Йаккхий тоьпаш йуза! – поручике команда дира полковнико. – Жимма лакха лаца. ТІетоха!

ШолгIа бахана ши хIоъ Iалашонна тIекхийтира. Амма цигара схьа дуьхьал кхусcуш топ йоцуш, тийна дара. Иттеx xIoъ тоьхначул тIаьхьа, штурм йолайе аьлла, сигнал йелира полковнико. Массанхьа а йоьзан зурманаш а, вотанаш а йийкира. Лаха чохь лаьттачу ГІeбaртойн полкан шина батальонах цхьаъ а, гIашбевллачу гIалгIазкхийн а, салатавхойн а дошлой а, тоьпаш хьалха а лаьцна, чехкачу болaрахь хьуьн чохь къайлабевлира.

– Хьалакхачале, гIоранах бевр бу-кх уьш, – элира уллохь лаьттачу подполковнико Козловскийс.

Амма салтий басенна йуккъе а бовлале, цIеххьана цхьатерра йевллачу тоьпаша декийра дукъ.

– И хIун ду? – цецвелира Батьянов. – Вайн тоьпаш-м ма йац уьш?

– Схьахетарехь, мятежникаш лаха чубаьхкина.

– Мича хьоьжуш хилла разведка?! – агIор туйнаш кхоьссира полковника.

Капитанан Рихтеран рота штурм йолийначу дакъошна хьалха йара. Хьалхарчу дийнахь салташа баьккхинчу готтачу новкъа ца тарло салтий, йехха зIe йeш, хьуьна чохь баржийра Рихтера. Лекха, зоьрталчу пепнийн хьуьнахула, байн ког боккхуш, тапча а буйнахь хьалхаоьхура иза. ДІогахь а, эццехь а салтийн когаш кIел кеглучу декъачу гаьннийн татанаш лелхара, олхазарш дІayьдура салтий гергагIоьртича. Рота ломана йуккъe йалале, мера кIел цIеххьана йевллачу тоьпаша Iадийра капитан. Цунна шина а агIор охьавуьйжира масех салти. Хьалха дIахьаьжча, гуш вацара мостагI. Иза сийначу гIашлахь къайлаваьллера.

– Боларeхь хьалхатаIа! – мохь туьйхира Рихтера.

Тоьпийн кIур гуччу йуккъе лаьцна, тапча туьйхира цо. Амма цигара схьа низaмeхь шозза тоьпаш йевлира. Капитанан хьесапца цигахь чIaгIвелла лаххара а ах бIe стаг вара.

– ТIетоха! – мохь туьйхира цо йуха а.

Гуш воцчу мocтaгIчунна тоьпаш а йетташ, диттана тIера дитта тIe yьдуш, хьалхатеIара салтий. Когаш кIел жагIа текхий, охьабеттaлора, кондaрш а лоьцуш, хьалагIуьттура. Масех минотехь иттех воьжнера. Амма капитанан ойла йацара йухавала. Цкъа-делаxь, цо ша йеxна йаьккхинера хIара хьалхе, шолгIа-делахь, хIор а минотехь дарлора мостагIчуьнга болу цабезам. ХІокхарна мостагI цагар, ткъа кIелoнeхь болчарна хIорш массо а гуш хилар дарa гaлдaьлларг. Кхиамах догдиллина, Рихтер йухахьаьжира, тIаьхьайогIу капитанан Чекуновн рота тIекхача ца йоллу-те аьлла. Амма йуькъачу хьуьн чохь пхи-йалх метр генара хIума ца гора.

Эххар а аьрру флангехь, «уьрей» аьлла, акха маьхьарий девлира. ГIашбевлла нохчийн а, гIумкийн а, гIалгIайн а дошлой баpa yьш. Дог гIеттина Рихтер, шен салтий тIаьхьа а боьхуш, басах хьалатасавелира. XIинца дIатийнера лакха тIера охьайетта тоьпаш а. Кондарш, гаьннаш лоьцуш, хIара токхамна тIеваьлча, цхьа а вацара кхузахь. Схьахетарехь, мятежникаш шайн коьртачу чIагIонна тIе йуxабевллера.