Marsga hujum

Hamma tomondan xuddi jonli oqimdek, xuddi tog‘ daryosidek toza havo, kislorod oqib kelmoqda va daraxtlar yashil libosga burkanmoqda edi. Qarab turib uning osmonda billur mavjlar ila quyilib kelayotganidan dod deb yuborging keladi. Kislorod — yap-yangi, top-toza, yam-yashil, muzdek kislorod vohani daryo o‘zaniga aylantirgan edi. Yana bir lahzadan keyin shaharda eshiklar lang ochiladi, odamlar mo‘‘jizani qarshi olgani tashqariga yugurib chiqadilar, uni yuta boshlaydilar, ko‘kraklarini to‘ldirib ichlariga tortadilar, yonoqlari qip-qizil bo‘ladi, burunlari muzlaydi, o‘pkalari yangidan jonlanadi, yuraklari gurs-gurs tepa boshlaydi va charchoq tanalari raqsdan u yoqdan-bu yoqqa borib-kelib parvoz qila boshlaydi.

Benjamen Driskoll nam yashil havoni chuqur-chuqur ichiga tortdi va hushidan ketdi.

U o‘ziga kelguncha qarshisida sariq quyosh nurlari ostida yana besh ming daraxt unib chiqqan edi.

Fevral 2002 MO’R-MALAX

Raketalar quruq o‘tloqzorni kuydirar, toshni olovga, daraxtni ko‘mirga, suvni bug‘ga aylantirardi, qum va kvartsdan yashil shisha quyardi; go‘yo o‘zida raketa hujumini aks ettiruvchi oyna bo‘laklaridek, u hamma joyda yotar edi. Raketalar, raketalar, xuddi tunda chertilgan nog‘oradek.

Raketalar chigirtkadek chirillab, pushti tutun po‘rtanasiga kelib qo‘nar edilar. Raketalardan bolg‘a tutgan odamlar to‘kilib tushar edilar: o‘zga olamni o‘zlari xohlagandek shaklga keltirib, ko‘zlariga g‘alati ko‘ringan hamma narsani yo‘qotardilar, po‘lat tishli yirtqichday og‘izlariga tishlab olgan mixlarni bitta-bitta qo‘llariga olib, uylarning sinchiga qoqar, tom yopar edilar. Nima qilib bo‘lsa ham tezroq begona vahimali yulduzlardan yashirinish kerak-ku; tunda boshpana bo‘lish uchun yashil pardalarni osar edilar. Keyin duradgorlar navbatdagi ishga shoshilardilar va gulli tuvaklar, guldor chit ko‘ylakli, kastryul ko‘targan ayollar paydo bo‘lar edilar va eshiklar ortiga, parda tutilgan derazalar oralig‘iga yashiringan Mars sukunatini buzib, ayollar oshxonani boshlariga ko‘tarar edilar.

Olti oy ichida yaydoq sayyorada minglab chirsillovchi, zing‘illovchi neon naychalari va sariq elektr lampochkalari bo‘lgan o‘nlab shaharchalar qad ko‘targan edi. Marsga to‘qson mingdan ortiqroq odam kelib bo‘lgandi. Yerda esa boshqalar ham jomadonlarini hozirlay boshlashgan edi…

Avgust 2002 TUNGI UCHRASHUV

Moviy tog‘larga jo‘nash oldidan Tomas Gomes yolg‘iz benzokolonka yonida to‘xtadi.

— Yolg‘iz zerikmayapsizmi, dadajon? — so‘radi Tomas.

Chol latta bilan uncha katta bo‘lmagan yuk mashinasining oynasini artdi.

— Unchalik emas.

— Xo‘sh, Mars sizga yoqadimi, boboy?

— Zo‘r. Har doim bir yangi narsa bo‘lib turadi. Bultur bu yerga kelganimda dastavval senga aytgan edim: oldinga qarama, hech narsa talab qilma, hech narsaga hayron bo‘lma. Yerni unutish kerak, bo‘lgan hamma gaplarni unutish kerak. Endi ko‘zga qarab yurmasa, ko‘nikib bormasa va bu yerda hamma narsa unaqa emasligini, hamma narsa boshqacha ekanini tushunib bormasa bo‘lmaydi. Bu yerda ob-havo bir xil — bundan ortiq masxaravozlik bo‘ladimi, bu Mars iqlimi emish. Kunduzi do‘zaxi alim, tunda jahannam. Gullari ham g‘alati, yomg‘iri undan g‘alati — har qadamda ko‘z ko‘rib quloq eshitmagan narsalar! Men bu yerga orom olgani kelgan edim, hamma narsa boshqacha bo‘lgan joyda qolgan umrimni o‘tkazaman, deb o‘ylagandim. Keksa odamga bu juda ham muhim — muhitni almashtirish. YOshlarga gapirishning hojati yo‘q, boshqa chollarni esa xudo urib qo‘ygan. Bitta men tavakkal qildim. Tomosha qilib to‘ymaydigan, chor atrofda o‘yin-kulgi avj olgan ko‘nglimdagidek shunday bir g‘alati joyni topishga jazm qildim. Mana, mana bu benzokolonkaga kelib joylashib oldim.

Agar g‘ala-g‘ovur jonimga tegsa, shartta qoramni o‘chiraman-da, bironta eski, tinchroq yo‘lga ko‘chib olaman; kundalik rizqimga pul topsam bo‘ldi-da, undan keyin u yerda hamma narsa Marsda nega bunchalik oyog‘i osmondan ekanini tushunib olishimga vaqtim bo‘ladi.

— Chakki o‘ylamagansiz, dadajon, — dedi Tomas; uning qoracha qo‘llari dam olgancha rul chambari ustida yotardi. Uning kayfiyati a’lo edi. Ketma-ket o‘n kun bir yangi qishloqda ishladi, endi ikki kun ta’til olib, bayramga ketmoqchi bo‘lib turibdi.