Marsga hujum

— Bular bari qonunga qarshi emasmikan deb qo‘rqaman. — Mister Steffens ehtiyotkorlik bilan burnini tortib qo‘ydi.

— Bas! — kulib yubordi Stendal. — Bir gal quvnasangiz quvnabsiz-da. Ertaga hammasi ostin-ustin bo‘ladi. Hujralarga tarqalinglar!

Uyda hayot qaynab, borliq yashnab ketdi, burro-burro hazil so‘zlari yangradi, oq sichqonlar mittigina cho‘plari bilan mittigina g‘ijjaklarini ishqalayotgan pakanalarning navosi ostida mitti kadrilga raqs tushar, qurum bosgan to‘sinlar ostida bayroqchalar hilpirar va ko‘rshapalak galalari muzdek, serkayf, ko‘pikli Sharob purkayotgan jag‘lari keng ochiq o‘laksaxo‘rlar yonida charx urib uchar edilar.

Libosli ayyomning barcha yetti zalidan o‘tib, ariqcha jildirardi. Mehmonlar o‘zlarini shunga tashlashdi va qarasalarki, bu Xeres arig‘i ekan! Maskarad dominosiga yashiringan yelkalaridan yillarni itqitib tashlab, mehmonlar kabinalardan otilib chiqdilar va ular kiyib olgan niqoblar ularning xayolot va dahshatlarni muhokama qilish huquqidan mahrum etdi. Qip-qizil libosli ayollar charx urib aylanar va xandon tashlab kular edilar. Erkaklar ularning ortidan yaltoqlanib ergashardilar. Devorlarda allakimlarning soyalari suzardi, unda-bunda hech nimani aks ettirmaydigan ko‘zgular osig‘liq edi.

— Bizlar barimiz qonxo‘rlarmiz! — kuldi mister Fletcher. — O’liklarmiz.

Har biri boshqa rangdagi yettita zal: biri moviy, biri qirmiziy, biri yashil, biri pushti, yana biri oq, oltinchisi binafsharang, yettinchisiga qora baxmal qoplangan. Qora zalda ebent qirg‘oqlari bo‘g‘iq zang chaldi. Zaldan-zalga, xayoliy robotlar o‘rtasida, Sonyalar va tentak lyapniklar, Troyalyalar va Ulkanlar, Qora Mushuklar va Oq Qirolichalar o‘rtasida shirakayf mehmonlar gandiraklar edilar va ularning chalkash oyoqlari ostida pol og‘ir va bo‘g‘iq g‘ichirlar edi, go‘yo ular ostiga yashiringan yurak o‘z hayajonini tutib turolmayotgandek.

— Mister Stendal!

Shivirlab…

— Mister Stendal!

Ularning yonginasida O’lim niqobidagi dahshatli darranda turardi. Bu Payks edi.

— Biz xilvatda gaplashib olishimiz kerak.

— Nima gap?

— Mana. — Payks unga qoq suyak qo‘lini uzatdi. Uning qo‘lida bir hovuch eritilgan, qoraygan halqachalar, gaykalar, murvatlar, boltlar bor edi.

Stendal ularga uzoq qarab qoldi, so‘ng Payksni yo‘lakka boshlab ketdi.

— Garretmi? — so‘radi u shivirlab.

Payks bosh irg‘adi.

— U o‘zining o‘rniga robotni yuboribdi. Men uni axlatkuydirgichni tozalayotganimda topib oldim.

Ikkalasi shubhali murvatlarga qaradi.

— Bu har daqiqada politsiya bostirib kelishi mumkin deganini bildiradimi? — dedi Payks. — Rejalarimiz barbod bo‘ldi.

— Bu ma’lum emas, — Stendal aylanib yurgan sariq, ko‘k, qizg‘ish odamlarga qaradi. Musiqa keng va g‘uborli zallardan uzoq-uzoqlarga taralardi. — Garret shaxsan o‘zi kelishiga ishonadigan darajada ahmoq bo‘lmasam kerak, lekin shoshmang-chi!

— Nima bo‘ldi?

— Hech narsa, aytarli hech narsa yo‘q. Garret bizga robotni yuboribdi, ammo biz ham shunday qaytardikki, agar u juda ham sinchkovlik bilan qaramaydigan bo‘lsa, bizning firibimizni payqamasligi hech gap emas.

— Bo‘lmasa-chi!

— Yanagi safar u o‘zi keladi. Endi u unga hech narsa xavf solmasligiga ishonadi. O’z odamingiz bilan uni har daqiqada kutib turing! Sharobdan yana oling, Payks!

Katta qo‘ng‘iroq bong urdi.

— O’lay agar, bu o‘sha. Boring, mister Garretni ichkariga olib kiring.

Rapuntsel oltin sochlarini pastga tushirdi.

— Mister Stendalmisiz?

— Mister Garret, haqiqiy Garretmisiz?

— O’ziman. — Garret namiqqan devorlar va chir aylanayotgan odamlarga sinchkovlik bilan nazar soldi; — o‘zim ko‘ray degan bo‘lsa kerak. Robotlarga ishonib bo‘lmaydi. Boz ustiga, begona robotlarga. Bir yo‘la men ehtiyotkorlik yuzasidan Buzuvchilarni chaqirdim. Bu maraz maskan devorlarini buzish uchun ular bir soatdan keyin yetib kelishadi.

Stendal ta’zim qildi.

— Ogohlantirganingiz uchun rahmat. — U qo‘li bilan ishora qilib qo‘ydi: — Hozircha sizni ko‘ngil ochishga taklif qilaman. Ozgina sharob ketadimi?

— Yo‘q, yo‘q, tashakkur. Nimalar bo‘layapti u yerda? Inson tanazzulining chegarasi qaerda?

— O’zingiz amin bo‘lasiz, mister Garret.

— Tubanlik, — dedi Garret.

— Eng jirkanch tubanlik, — tasdiqladi Stendal.

Qaerdadir ayol chiyilladi. Pishloqdek oppoq miss Paup yugurib kelardi.

— Shunday narsa yuz berdiki, aytishga tilim bormaydi! Ko‘z oldimda maymun miss Blantni bo‘g‘di va mo‘riga itarib yubordi.

Ular quvurga qarashdi va pastda osilib turgan uzun sariq sochlarni ko‘rishdi. Garret qichqirib yubordi.

— Dahshat! — cho‘qinib dedi miss Paup. U birdaniga tildan qoldi, ko‘zlarini pirpiratdi-da, o‘girildi:

— Miss Blant!

— Ha, — miss Blant uning yonida turardi.

— Axir men sizni hozirgina pechka quvuri ichida ko‘rgan edim-ku!

— Yo‘q, — kuldi miss Blant. — Bu robot edi, mening nusxam. Mohirona ko‘chirma!

— Lekin, lekin…

— Yoshlaringizni arting, jonginam. Men soppa-sog‘man. O’zimga qarashimga ruxsat bering. Mana, men qaerda ekanman! Ha, mo‘rida xuddi siz aytgandek. G’aroyib-a, to‘g‘rimi?

Miss Blant kulgancha u yerdan ketdi.

— Ichasizmi, Garret?