Мядовы год

— Заб’ю! — крычаў Павел і вырываўся, а яго трымалі жанчыны і Колька. Маня, Паўлава жонка, бегала вакол і галасіла. Паўла павялі дамоў. Ён упіраўся і ўсё крычаў, што не даруе брыгадзіру.

Вера, убачыўшы, што бацька перавязвае Кастусю руку, пабегла на канюшню, вывела брыгадзіравага жарабка, ускочыла на яго і панеслася ў Вішнёва.

Кастусь убачыў толькі воблака пылу, што паднялося над дарогай пад Якімаўскім лесам.

Неўзабаве прыехалі Кулагін з участковым міліцыянерам. Міліцыянер сеў пад сціртай і напісаў акт. Кастусь адмовіўся яго падпісаць.

7

Вярнуўшыся да маці, Ліна не хадзіла ні ў кіно, ні да сябровак, не ўключала тэлевізар — рыхтавалася да экзаменаў. Абедала з кнігай у руках, з кнігай і спаць клалася. Зінаіда Пятроўна добра ведала сваю дачку, разумела, што такая зацятасць да вучобы ў яе зусім нечаканая, і вельмі ўстрывожылася. I сапраўды гэта было так. Ліна хацела не думаць пра Кастуся, пра тое, што ён не піша… Ну і няхай не піша! А яна вось паступіць у інстытут!

Зінаідзе Пятроўне не раз хацелася пагаварыць з дачкой, але не адважвалася, бо ведала, што ўсё роўна гаворкі не будзе, як не выйшла і ў той дзень, калі Ліна прыехала з вёскі і калі яна сказала: «Пра яго каб і слова не чула».

Здавала экзамены Ліна паспяхова. Кожны раз ішла на экзамен з нейкай зухаватасцю. I кожны раз здавала на выдатна. Не адпачываючы, у той жа дзень бралася за наступны. Зінаіда Пятроўна баялася, ці хопіць у дачкі сілы. Пасля апошняга экзамена Ліна прыйшла дамоў сумная, з пустымі, абыякавымі вачыма, нават не пахвалілася маці, як здала. Есці нічога не стала, выпіла кефіру і лягла спаць. Спала да вечара, спала і назаўтра ледзь не да абеду. А потым зноў было хваляванне: ці залічаць, ці не?

I вось настаў дзень, калі ў вестыбюлі медыцынскага інстытута вывесілі спісы. Ліна які момант стаяла і баялася глянуць туды, дзе павінна было быць яе прозвішча. А раптам… Яе прозвішча было ў спісах. Спачатку ёй захацелася некаму расказаць пра сваю радасць. Кінулася да тэлефона, ды ўспомніла, што званіць няма каму. А ў вестыбюлі, як на злосць, нікога знаёмага. I тут яна можа ўпершыню за апошнія дні падумала пра Кастуся, падумала з такой балючай роспаччу, што ўся яе радасць адразу прапала, на душы зрабілася пуста. Ён і не ведае пра яе поспехі. А можа і не хоча ведаць. Можа дзе яшчэ і рады, што яна пакінула яго…

Ліна выйшла на вуліцу. Вуліца жыла сваім жыццём… Каля самага інстытуцкага ганка нейкая старая прадавала жытніцу. Ля білетнай касы кінатэатра таўклася чарга. Ліна прыгледзелася — ніводнага знаёмага твару. Скіравала ў скверык, села на лаўку.

Не сядзелася. Неўзабаве паднялася і пакіравалася дамоў.

Зайшоўшы ў двор, Ліна адразу ж падбегла да паштовай скрынкі. Дастала газеты, патрасла іх — пісьма не было…

Калі Зінаіда Пятроўна ўбачыла дачку, то падумала, што яе не прынялі ў інстытут. Не стала дапытвацца, пацікавілася толькі, ці не будзе яна абедаць. Ліна адмовілася, села на канапу, падабрала пад сябе ногі і пачала старанна вывучаць тэлевізійную праграму.

— Ну, што маўчыш? — не стрывала маці.

— А што? А-а, інстытут… Залічылі…— сказала яна так, нібы незадаволена тым, што яе залічылі.

— Ну, дык віншую! — маці села каля дачкі, а потым усё ж спыталася, пра што раней не рашалася пытаць: — Ліна, а як жа цяпер з Кастусём?

— А што — з Кастусём? — раззлавалася Ліна.— Каб я патрэбна была яму, то прыехаў бы даўно ці напісаў бы. А не патрэбна, дык і ён мне не патрэбен,— ледзь не закрычала яна.— Чуеш?

— Чую, чую, дачушка, як ты кожны дзень правяраеш паштовую скрынку…

— Я не магу без яго,— раптам уткнулася Ліна ў матчын прыпол і расплакалася. Расплакалася, як малая, гучна ўсхліпваючы, шморгаючы носам. Маці маўчала, яна ведала, што цяпер трэба толькі маўчаць, нічога не гаварыць. Ліна сама супакоіцца, сама потым будзе ведаць, што ёй рабіць. Ліна і сапраўды, наплакаўшыся, супакоілася, папрасіла есці.

— Але ж я не магу кінуць інстытут,— сказала яна за абедам.— Тры гады паступала. Тры гады! Не, я не магу кінуць цяпер інстытут. Я болей тады не паступлю…

8

Кулагін загадаў неадкладна сабраць брыгадны сход.

У клубе не хапала ўсім месца. Людзі стаялі каля сцяны, у дзвярах.

Колька і Павел сядзелі перад самай сцэнай, абодва былі вясёлыя. Цяпер хлопцы ведалі, што для іх самае страшнае мінула. А спачатку былі вельмі спалохаліся. Чакалі, што прыедуць іх арыштоўваць. Потым па вёсцы пачалі гаварыць, што нібы той пратакол адмовіўся падпісаць Кастусь, што ён адмовіўся таксама ехаць у паліклініку на медыцынскае абследаванне. Але Павел і Колька не верылі чуткам, не верылі, што брыгадзір не падасць на іх у суд. Але, як даведаліся, што маюць склікаць сход, паадважнелі. I цяпер, седзячы на самым перадзе, каля прэзідыума, былі вясёлыя.