Хутка ж ён зламася. Мы ж, лчы, яшчэ не пачынал. Зрэшты, чалавек, як прайшо Фарнагск Астрог самерытавыя шахты, выходзць на волю жо зламаным. абмежаваным у правах. Вэлу Йорхасу яшчэ пашанцавала, трап пад амнстыю. Але амнсцраваны - не значыць апраданы. З'яляцца Царгорадзе яму забаронена пад пагрозай арышту. Вось ботаецца Луннчцы, як гэта самае палонцы. сядзе бы сабе цха, дык не, з крамольнкам звязася. Крэцн, што тут скажаш.
Турэмшчык Кходз рыком паднмае арыштаванага з падлог. Шчокаюць кайданк. Вэл Йорхас, лаючыся напаголасу, расцрае знямелыя запясц. Алех Валога кдае безуважлвы позрк на хранометр. Спяшацца няма куды. Наперадзе ноч.
Аблава
У тую ноч я прачнулася ад таго, што над нашай вулцай запалл электрычны пражэктар на рухомай мачце. Такя пражэктары мелся кожным квартале Вльска, ключал х тольк падчас надзвычайнага становшча. Дзесьц далечын ранула срэна. Потым пачулся рэзкя свстк жандара. Аблава. Пасля расстрэлу плошчы прайшло жо больш за тыдзень, але паляванне на мяцежнка усё яшчэ працягвалася. Уначы чулся свстк вокрык каманд, а дзень па вулцах горада раз'язджал, грукочучы, сталёвыя фургоны з кратам на вокнах. У такх фургонах перавозл арыштанта - каго астрог, а каго на Гарматную, груганню на пацеху.
Я ляжала, гледзячы цемру. Па сценах стол з перыядычнасцю некальк хвлн прабяга прамень пражэктара. Потым я пачула, як зарыпел ваходныя дзверы, калдоры штосьц зашастала. У нашым бараку мелся дзве кватэры, злучаныя агульным калдорам, вонкавыя дзверы звычайна не зачынялся. Маёй першай думкай было - пэна, сусед-забулдыга вярнуся дадому. Зараз пачне ламцца да сабе кватэру, лаючы жонку апошнм словам. Потым будзе калатнеча крык. Потым яны памрацца лягуцца спаць. х звычайная мпрэза... Хвлны йшл, але з-за дзвярэй не данослася ан гуку. У калдоры панавала грабавая цшыня. Памёр ён там, ц што?
Вокрык жандара был сё блжэй. Незабаве я пачула аддаленн ляск внтовак тупат мноства ног, абутых у цяжкя вайсковыя чаравк. Стражнк. Ходзяць па дамах з аблавай. Адкнушы кодру, я сядзела на ложку адной льняной кашул напружана прыслухвалася. Я жо зразумела, што да нас у дом зайшо чужы чалавек...мяцежнк. Шукае паратунку. Гэта зграя гонць яго, як зацкаванага звера. нхто за яго не заступцца... Я асцярожна спусцла ног на падлогу, на дыбачках наблзлася да дзвярэй прыклала да х вуха. Затым я зняла засаку, прыадчыншы дзверы, вызрнула калдор.
- Ёсць хто? - спытала я напаголасу.
Мачанне. Было цёмна, хоць пальцам у вока, але я ведала - ён там.
- Чуеце? Не трэба тут стаяць. Зараз прыйдуць жандары, а тут няма дзе схавацца, - гаварыла я шэптам. - Слухайце, у мяне ёсць склеп. Тут, у кватэры. Яны не ведаюць.
Мае вочы трох прызвычался да цемры, я разгледзела чалавека, як стая, прыцснушыся да сцяны. Я працягнула яму руку.
- Хадзем. Ну, хутчэй! А то суседз прачнуцца.
Убачышы, што ён усё яшчэ вагаецца, я схапла яго за рука, уцягнула пакой зачынла дзверы. Я ужо ведала, дзе можна схавацца цекачу.
У бараках накшталт нашага склепы ц каморы не прадугледжвался. Аднак у нашай кватэрцы мелася нешта накшталт падземнай лядон. Мы зрабл яе сам, кал яшчэ жывая была мац. Аднойчы адна з дошак падлог трэснула праваллася. Мы з мац асцярожна знял яе зазрнул падмосце. Пад падлогай зерала чорная западзна. Спусцшы туды алейную лямпу, мы гледзел ямну крок тры шырынёй такую глыбокую, што саскочышы на дно, можа было стаяць, выпрасташыся амаль у поны рост. На дне ямны сабралася лужынка вады. Напэна, пад домам правался падмурак, альбо гэта была нейкая хба буданцтве. Барак для перасяленца узводзл наспех як часовае жыллё, пра х надзейнасць асаблва не дбал. Мы вырашыл не выклкаць рабочых пакнул сё як было. Нават кал гэтая хацна кал-небудзь правалцца пад зямлю, халера з ёй. Не шкада. Хата прыналежыла не нам, а гарадской радзе. Мы прымайстравал маснцу на месца. Пры жаданн яе лёгка можна было адсунуць у бок саскочыць у ямну. Пазней мы сяк-так умацавал сценк ямы дошкам кнул на дно кавалак фанеры. Атрымалася непаганая лядоня. Улетку мы заховал там свежае малако сырую рыбу, якую куплял на крмашы.
Укленчышы на падлозе, я адсунула дошку. З падмосця дыхнула холадам. На хвлну пако стала светла - акно дары прамень пражэктара. Я зняла вочы зрнула на чалавека, як стая перада мной.
- Чорт! - вырвалася мяне.
Рамеец. Прада, выгляда ён, як апошн валацуга - валасы зблытаныя, твар у кровападцёках, з-пад простай падшыванай куртк выглядвае разадраная, залтая крывёй кашуля. Як быццам ён тольк-тольк выдрася з вулчнай бойк. Халера, тольк гэтага мне не хапала!.. У пако зно зраблася цёмна. Галасы стражнка чулся жо зусм побач. Некальк мгнення я разважала. Ншто не замнала мне зяць яго за канер выштурхнуць за парог. Я магла закрычаць, паклкаць на дапамогу жандара - балазе яны был паблзу. Магла бы. Але замест гэтага я падштурхнула яго да адтулны падлозе.
- Давай. Туды, - сказала я.
- Дзякуй табе, - прагавары ён.