- Дванаццаць гадо╝ таму А╝густа здзейсн╕ла пераварот, зрыну╝шы з трона кесара Ала╕са з Парф╕ранароджаных. Свайго сына, - гавары╝ Нартас. - У той жа год М╕ка Венд атрыма╝ пасаду Намесн╕ка з рук А╝густы, ╕ Карале╝ства Семгален спын╕ла сваё ╕снаванне, зраб╕╝шыся прав╕нцыяй ╤мперы╕. Пасля падзей каля Марна-С╕гёл час для нас спын╕╝ся. Усе гэтыя гады я замольва╝ свой грэх. ╤х кро╝ на ма╕х руках.
╤мператрыца Феафана. Заб╕та стрэлам у сп╕ну каля Марна-С╕гёл. Мажл╕ва, яе забойцам ста╝ М╕ка Венд. Ён узначал╕╝ атрад найм╕та╝, як╕я пераследвал╕ уцекачо╝.
Ала╕с, ╤мператар Раме╕. Схоплены найм╕там╕ А╝густы каля Марна-С╕гёл. Аслеплены на загад сваёй найсвятлейшай мац╕. Рэшту жыцця ён мус╕╝ правесц╕ ╝ манастыры. Праз тры дн╕ яму перадал╕ капсулу з атрутай. Ён абра╝ смерць.
Альб╕н Гхор. Камандз╕р палацавай варты, целаахо╝н╕к ╤мператара. Паранены ля Марна-С╕гёл. Арыштаваны. Правё╝ год у Фарнагск╕м астрозе, затым бы╝ асуджаны на бестэрм╕новую ссылку ╝ Дромас, на самерытавыя шахты. Адтуль мала хто вяртаецца. Амн╕ставаны два гады таму.
- ╤ проста хаце╝ пажыць спакойна, - сказа╝ напа╝голасу Альб╕н. - Дажыць, дакладней кажучы. Ссыльныя на шахтах мруць як мух╕. Ад самерытавага пылу. А той, хто вяртаецца, таксама л╕чы смяротн╕к. Год-два ╕ ╝сё. Тхоос застаецца ╝ крыв╕, знутры з'ядае. Сам не ведаю, чаму я не здох. Аж дагэтуль.
- А можа, так пажада╝ сам Госпад Вышн╕, - сур'ёзна сказала Нара.
Альб╕н не адказа╝. Ён сядзе╝ на лаве ля кам╕на, сашчап╕╝шы пальцы рук на каленях ╕ безуважл╕ва гледзячы на агонь. Рамеец да мозгу касцей. Ростам вышэй, чым прысадз╕стыя семгальцы, чарнавалосы, з вузк╕м╕ скулам╕ ╕ да╝гаватым╕ вачыма. Рамейцы ╝се так выглядаюць - валасы, як крыло гругана, ╕ вочы, як аскепк╕ базальту. Зрэшты, чарната з яго вачэй сышла, ╕ цяпер яны цёмна-с╕н╕я, як ва ╝раджэнца╝ Разлогу. Нартас кажа, што гэта чарноцце ╝ вачах рамейца╝ не проста так. З глыб╕н╕ ╕х зрэнак глядз╕ць Вандро╝н╕к. Дэман, што нябачна хадз╕╝ па зямл╕ да Усёспалення, ╕ заста╝ся, кал╕ новы кантынент падня╝ся з ак╕яна. Таксама яго называюць Намад ╕ Айал-Гач. Але тут, у гэтай зале, яго няма.
- А ╝сётк╕, як да цябе цяпер звяртацца - Йорхас ц╕ Альб╕н? - пац╕кав╕╝ся Памва.
- Цяпер у мяне пасведчанне на ╕мя Нэд Варнас, - сказа╝ той, усм╕хну╝шыся. - Але ╕ ад яго прыйдзецца пазба╝ляцца. Алех жа не дрэмле. Валога.
Гэта прозв╕шча ён вымав╕╝ з адмысловай ╕нтанацыяй, з якой звычайна кажуць 'гадзёныш' альбо 'шэльма'.
- Аднак. Мабыць, лепш не ╝дакладняць, кольк╕ ╝сяго ╝ цябе ╕мёна╝, - за╝важы╝ Памва.
- Адно, на самай справе. Пры нараджэнн╕ дадзенае, - адказа╝ Альб╕н.
- Царгародская Цытадель - гэта свайго роду машына, - задуменна прамов╕╝ Нартас. Голас яго раптам зраб╕╝ся пран╕кнёным. - ╤дэальна адладжаны, дасканалы, бяздушны механ╕зм, як╕ перамолвае жыцц╕ ╕ лёсы, падобна жалезнаму млыну. Але нават гэты бездакорны механ╕зм часам дае збой. Адна маленечкая пясчынка, найменшая з найменшых, здольная паламаць гэтыя зубчастыя колы.
А╝густа загадала пазбав╕цца ад дз╕цяц╕. ╤накш у будучын╕ па╝стал╕ бы нязручныя пытанн╕ са спадчынн╕кам╕. Рэч у тым, што дз╕ця Ала╕са ╕ Феафана мела ро╝ныя правы ╕ на карону Семгалена, ╕ на парф╕ру валадаро╝ Раме╕. ╤мя Феафана ╝ дзявоцтве - Аннеке Венд. Жанчына карале╝скай крыв╕, пляменн╕ца старога Барыслава. Мног╕я л╕чыл╕ яе шлюб з Ала╕сам чыста пал╕тычным. Хаця было там ╕ каханне...
Пазней ╕гумення паведам╕ла А╝гусце, што ╝сё зроблена. Яна схлус╕ла. Загад не бы╝ выкананы. Машына дала збой. Паслушн╕ца ╤ларыя...сама яшчэ дз╕ця...я ста╝ яе спавядальн╕кам. Яна чакала мяне дванаццаць год. Там, сярод мройца╝ Багны. ╤ларыя расказала мне пра цябе, Нара. Гэта яна прыдумала для цябе такое ╕мя. Яго ╕ зап╕сал╕ ╝ паперах. Хаця пры нараджэнн╕ ╕мя табе было дадзена ╕ншае.
- Яна памерла? - ц╕ха спытала дзя╝чынка.
- Так, нажаль.
Усе зама╝чал╕. У ц╕шын╕ чуваць было тольк╕, як патрэскваюць дровы ╝ кам╕не ды паскрыпвае механ╕зм у старым хранометры, як╕ в╕се╝ на сцяне.
- Што ж. Зараз я вас пак╕ну, - сказа╝ Нартас, к╕ну╝шы поз╕рк на хранометр. - Падн╕муся да сябе наверх. Хачу зраб╕ць некаторыя зап╕сы.
- Вы кн╕гу п╕шаце? - з ц╕ка╝насцю спыта╝ Памва.
Чалавек у чорным трох╕ суме╝ся.
- Ну, як сказаць. Мы жывём у няпросты час. Ён варты таго, каб быць захаваным у хрон╕ках. Ц╕ хаця б у дзённ╕кавых нак╕дах. Для будучых пакалення╝. Кал╕, вядома, гэты свет не зг╕не ╝ полым╕, як тысячу гадо╝ таму.
- Мы паклапоц╕мся аб прынцэсе, Ваша Светласць, - сказа╝ Хлус╕к без ценю ╕рон╕╕ ╝ голасе.
- Ян, а ты паедзеш на сядз╕бу Х╕льдэгерд? - спытала Нара, кал╕ Нартас выйша╝.
- Не ведаю, - адказа╝ той бясколерным голасам.
- Мне б не хацелася разв╕твацца з табой, - прамов╕ла яна нягучна.
- Нара, г╕сторыя пра прынцэсу ╕ стражн╕ка ╝ зачумленым горадзе скончылася,- сказа╝ Памва-Хлус╕к. Ён глядзе╝ на дзя╝чынку з усмешкай. - Цяпер пачынаецца новая казка. А магчыма, нават легенда. ╤ прыдумляць яе мы будзем сам╕, усе разам. У нас добра атрымл╕ваецца.
Убачы╝шы, што вочы яе зл╕паюцца, ён саскочы╝ з крэсла ╕ сх╕л╕╝ся ╝ паклоне - давол╕, зрэшты, нязграбна.