- Н╕чога. Канец г╕сторы╕.
- Не, так нельга г╕сторы╕ заканчваць.
Ён не адказа╝. Нара апусц╕лася на падлогу, пакла╝шы руку сабе пад галаву. Гледзячы ╝ цемру, яна прыдумвала працяг г╕сторы╕. Дзя╝чынка не за╝важыла, як вочы яе заплюшчыл╕ся, ╕ яна правал╕лася ╝ сон. Ёй сн╕л╕ся пацук╕ ╝ клетцы ╕ гаспадар к╕рмашу, падобны на акруговага суддзю. На ╕м была паласатая кам╕зэлька, а за яго пояс бы╝ заткнуты б╕зун.
Нара прачнулася рапто╝на, як ад удару. За вокнам╕ цьме╝ шэры св╕танак. У прыцемку яна разглядзела незнаёмага чалавека ╝ расцягнутай фуфайцы ╕ шапцы-аблавушцы, як╕, апусц╕╝шыся на кален╕ ╕ упёршыся далонню ╝ падлогу, п╕льна ╝з╕ра╝ся ёй у твар. Спрасонку ёй здалося, што гэта хлопчык-пацук з яе казк╕. Нара залямантавала. Незнаёмец падхап╕╝ся на ног╕ ╕ адбег убок.
- Што, так╕ ╝жо страшны? - сказа╝ ён. - Эх, казала мне бабуля, з гэтк╕м рылам тольк╕ сляпых вадз╕ць.
- Памва?!
Ян падня╝ся з падлог╕, прытрымл╕ваючыся за сцяну.
- Прыв╕танне, Злыдзень. Не засумава╝ тут? - спыта╝ Памва.
Ён падскочы╝ да Яна, з размаху плясну╝ яго па плячы, а потым абня╝.
- Хлус╕к, адкуль ты тут? - спыта╝ Ян.
- Адтуль. Схап╕╝ в╕хор за бараду ды з ╕м прыляце╝. Ладна, жартую. Па гарадск╕м вале. Там зарасн╕к╕ па╝сюль, ╕ патрульных няма. Пра╝да, спачатку прыйшлося ляцець праз усё поле.
- Але як? Там жа Цёрн.
Памва вышчары╝ зубы ва ╝смешцы.
- Дык генератар. Я стрыжань вылама╝, ╕ ён адразу здох. Усё, як ты каза╝.
- Ды тваю ж маць ... - Ян раптам затросся ад смеху, прыкры╝шы рот далонню. - Растрыбушы╝ усётк╕.
Памва энерг╕чна зак╕ва╝.
- Ага, ага. А Л╕та гаварыла, што не атрымаецца.
- Яна там?
- Так! З ёй усё добра, не хвалюйся. Я за ёй прыглядва╝, - не без гонару сказа╝ Памва.
- ╤ до╝га вы там прабадзял╕ся? Пад Цёрнам? - спыта╝ Ян.
- Два дн╕, дзве ночы. Мы да ╝чорашняга дня не ведал╕, жывы ты ц╕ не. А надоечы мы ╝бачыл╕ цябе на замчышчы. Мне нават здалося, што ты памаха╝ нам рукой. Ян, ты ╕ напра╝ду можаш бачыць?
- Не. Мус╕ць, рука тарганулася, кал╕ я к╕да╝ талер.
- Як╕ талер?
- Потым растлумачу. Два дн╕, гаворыш? У так╕ холад сабачы.
Памва махну╝ рукой.
- Ды н╕чога, не страшна. Мы ╝ машыне грэл╕ся.
- У чыёй?
- Йорхас падагна╝.
- Кантрабандыст гэты? - з ц╕кавасцю спыта╝ Ян.
Памва затрос галавой.
- Н╕як╕ ён не кантрабандыст. ╤ завуць яго не Йорхас. Ён...карацей, ён таксама каза╝, што не атрымаецца. Генератар жа нав╕давоку стая╝, пад навесам. А потым дзяжурны з к╕мсьц╕ засвары╝ся, на генератар ужо не глядзе╝, а тут я. Сетку рэзаць я ╝жо часу не ме╝, дый не было чым. Я пад Цёрнам прапо╝з. Кал╕ ён згас, канечне. Кажух на ╕м пак╕ну╝. ╤ добра, бегчы было лягчэй. Усе, ясная рэч, зам╕тус╕л╕ся, кал╕ генератар здох. Народ ╕рвану╝ да агароджы, каб праб╕цца ╝ горад, салдаты пачал╕ страляць у паветра, а потым запал╕л╕ карб╕давы л╕хтар.
- Так, мы чул╕ стрэлы ╝начы, - сказала Нара.
Яна са здз╕╝леннем глядзела на рабац╕н╕стага рудавалосага хлапца ╝ шапцы-аблавушцы. Памва ╝см╕хну╝ся ╕ к╕╝ну╝.
- Ага, рыхтык. Па мне стралял╕. Вунь, нават вуха прастрэл╕л╕. Ад шапк╕. А зваць цябе як?
- Гэта Нара, - сказа╝ Ян. - Заблудз╕лася ╝ горадзе, кал╕ пачалася пошасць. Яе бацьк╕ памерл╕.
- Ад моравай язвы? - спыта╝ Памва, спагадл╕ва з╕рну╝шы на дзя╝чынку.
Нара пах╕тала галавой.
- Не. Яны памерл╕ вельм╕ да╝но. Я ╕х не помню.
- Я сва╕х таксама. Эх, роднасная душа, - Памва ╝здыхну╝. - А бацьк╕, нябось, з Царгорада был╕?
- З чаго ты ╝зя╝? - спыта╝Ян.
Памва пац╕сну╝ плячыма.
- Па гаворцы х╕ба незразумела? ╤ выглядае яна, як усе рамейцы. Валасы, як крыло гругана. Вочы вось тольк╕ не чорныя, а с╕н╕я. Як у Йорхаса цяпер. Хаця ён Альб╕н, насамрэч.
- Вось, значыць, як, - прагавары╝ Ян.
- Можа, хоп╕ць мяне абмярко╝ваць? - спытала дзя╝чынка, трох╕ пачырване╝шы.
- Памва, а як ты нас знайшо╝? - спыта╝ Ян.
- А язык на што? У людзей спыта╝. Народ тут да рання па корчмах сядз╕ць, дадому ╕сц╕ н╕хто не хоча. Яно ╕ зразумела, дома-то страшна, а раптам Морава Дзе╝ка зав╕тае? Так што, мног╕я бачыл╕, як вы бегл╕ ад таго храма, быццам за вам╕ нежыць гон╕цца.
Ян спахмурне╝.
- Ведаеш ужо, Хлус╕к?
- То ж бо! Увесь горад тольк╕ пра гэта ╕ гаворыць. Не кожны дзень здараецца, каб акруговага суддзю загрызл╕ гул╕.
- Чакай. Як╕я гул╕? - прамов╕╝ Ян з не╝разуменнем.
- Ты ж быццам сказа╝, што ╝сё ведаеш? Ну гэтыя, пажыральн╕к╕ мярцвячыны. Кажуць, ╕х бачыл╕ ╝ горадзе з самага пачатку пошасц╕. Сно╝дал╕ся па вул╕цах, н╕кога не чапал╕, н╕ жывых, н╕ мёртвых. Быццам чакал╕ чагосьц╕. Ну вось ╕ знайшл╕ сабе ласы кавалачак. Абгрызл╕ ╝шчэнт. Я сам бачы╝, як яго вынос╕л╕ коранеры. Хаця вынос╕ць ужо не было чаго - пара костак ды шматк╕ вопратк╕... А з храмам, пагадз╕ся, штосьц╕ было не так, кал╕ там завял╕ся гул╕.
- Памва, скажы, а нажа там выпадкова не знайшл╕? - асцярожна спыта╝ Ян.
- А што, пав╕нны был╕? - Памва з ц╕ка╝насцю ╝тароп╕╝ся на Яна. - Так-так. Ну-тка, Злыдзень, расказвай, як ты тут заба╝ля╝ся без нас?
***