Брак между женихом и невестой заключается по следующему ритуалу. Прежде всего, посреди храма накрывается аналой, впереди входящих во храм шествует священник и читает определенные молитвы; затем священник вместе с дьяконом попеременно громким голосом молятся за патриарха, митрополита, епископов и все священство, за своего монарха, за все военное сословие и за народ, который соблюдает обряды своей веры. После совершения этого жених и невеста подходят к приготовленному аналою и каждый становится, по обычаю, на подстеленный коврик. После этого священник, по уставу, спрашивает, не обещались ли они раньше кому-нибудь, и соединяет их руки столой, обменивая кольца. Затем он возлагает на головы обоим венцы деревянные или из разрисованного липового лыка, хранящиеся в церкви для этого обряда, говоря: «Возложил ты, Господи, на голову его венец из драгоценного камня» и т. д. А также читает Евангелие о браке в Кане Галилейской. Затем он предлагает обвенчанным отведать хлеба и освященного пива; после этого столу (мы видим, как священник пользуется ею, повесив на шею) держат с одной стороны жених и невеста, а с другой — священник, и они следуют за идущим впереди священником, говорящим такие слова: «Обойдите, люди, Сион и воздайте славу имени Господа всевышнего». Они трижды обходят аналой и занимают свои места. Священник поет псалом: «Помилуй нас, Господи, по великому милосердию твоему» и т. д. После того как воздано благодарение Богу за всех, как духовных, так и мирских, расходятся из храма.
DE EXPEDITIONE BELLICA
CAPUT III
Magnus Moschorum Dux ingentem exercitum longo tempore sustentare potest, neque enim militibus suis stipendia largitur, sed agros illis exiguo pretio elocat, quo beneficio operam militum demeretur. Conscripti autem milites coram magno Duce singuli comparent, et nummum unum quem patrio nomine Denga vocant, aestimatione unius grosi Polonici Principi dant, reversique ex bello eundem nummum repetunt, occisorum vero nummismata Princeps retinere solet, atque ita occisorum numerum cognoscit.
Nobiles autem omnes, Magnates et Consiliarii adeo dura servitute premuntur, ut quemcunque apud se in aula esse velit, vel in bellum ire, aut legationem aliquam obire jusserit, id sumptibus suis facere cogitur. Quando autem aliquem magni nominis virum ad bellum proficiscere jubet, literas suas ad illum mandatorias mittit, si autem vel prandens, vel coenans, dormiensne praeventus fuerit a tabellatore magni Ducis, litterasque quibus ad bellum proficiscere jubetur acceperit, continuo a prandio lectove surgens, equum tabellatore inspiciente armatus ascendit, mandatumque Principis se executurum praebet, atque sic omnes qui per facultates rei familiaris possunt sumptibus propriis militant.
Per singulas quoque Provincias magnus Dux filios nobilium tenujoris fortunae conscribere solet, ut numerum illorum, et quot quisque equos ac servitores habeat cognoscere possit, is singulis exiguum stipendium annuum concedit, et in belum proficiscere jubet.
Omnibus autem nobilibus propriis sumptibus militantibus raro quies datur, nam frequenter bella aut cum Lithuanis, Livonibus, Suetensibus, vel Tartaris Praecopensibus, Tureis, aliisque finitimis gentibus gerit, in arcibus quoque campestribus Tartaris finitimis qui Crimsci, Praecopsci, Nohayscique dicuntur viginti millia hominum vel plus singulis annis locare solet. Omnes denique et singuli tam stipendiarii quam Principis gratiam expectantes in bellum propriis sumptibus ire coguntur.
Non hujusmodi autem sumptibus prout apud nos Moscovitae in bellum expediuntur, nam quicunque nobilium habet sex equos et totidem servos, unum equum qui vitae necessaria fert ex iis habet, inprimis vero milium sive pultes contritas in sacculo habet deinde suillae carnis aliquot frustra, et sal in sacculo si vero ditior fuerit, sal commixtum pipere solet habere, hos autem sacculos cum leguminibus super equum ad id delectum
О ВОЕННОМ ПОХОДЕ
ГЛАВА III
Великий князь московский может в течение долгого времени содержать огромное войско, так как он не платит жалованья своим солдатам, а дает им в аренду землю за небольшую плату и этим благодеянием оплачивает усердие солдат. Набранные же солдаты являются поодиночке к великому князю и вручают ему по одной монете, которую на своем языке называют денгой (по стоимости она равна польскому грошу); вернувшись с войны, они берут эту монету обратно, монеты же убитых государь обычно удерживает и таким образом узнает число убитых.