Читаем Описание Московии полностью

Все дворяне, бояре и чиновники находятся в строгой зависимости от князя: если он хочет, чтобы кто-нибудь был у него при дворе или шел на войну, или прикажет отправляться куда-нибудь с посольством, то они вынуждены делать это за свой счет. Когда же великий князь повелевает какому-либо знатному мужу отправляться на войну, он посылает ему свой указ. Как бы ни застал его посыльный великого князя: за завтраком, обедом или спящим, он, получив предписание отправляться на войну, тотчас же встает из-за стола или с постели и на глазах у посыльного садится в полном вооружении на коня, показывая, что готов выполнить распоряжение государя. Все, кому позволяет имущественное положение, воюют за свой счет.

В отдельных провинциях великий князь велит переписывать сыновей небогатых дворян, чтобы узнать их количество и сколько кто имеет коней и слуг; он назначает им небольшое ежегодное жалованье и велит отправляться на войну.

Все дворяне, несущие военную службу за собственный счет, редко имеют покой, так как князь ведет частые войны с литовцами, ливонцами, шведами или с перекопскими татарами, турками и другими соседними народами. В крепостях же татар, соседних со степными, которые называются крымскими, перекопскими и ногайскими, ежегодно бывает размещено до двадцати тысяч человек и более. Наконец, все, как состоящие на жалованье, так и ожидающие государевой милости, вынуждены идти на войну за собственный счет.

Содержание у московитов, идущих на войну, не похоже на наше: каждый дворянин имеет шесть лошадей и столько же слуг; на одну из этих лошадей навьючивают мешки с пшеном или измельченной полбой, с несколькими кусками свиного мяса, мешочек с солью (кто побогаче, смешивает обычно соль с перцем), к той же лошади привязывают мешки с горохом; кроме того, каждый берет с собой тазы, медные горшки, ларчики, притороченные к седлу; когда надо, они разводят circumligat, praeterea unusquisque secum fert lebetes, ollas cupreas sive aereas, cistellasque ephippio alligatas, cumque necesse est ignem accendunt ollamque magnam aqua replent, in quam milii tantum unum coclear, vel pultium imponunt, saleque conditum coquunt. Aliquando autem cum lautius aliquis eorum epulari vult, tum frustulum parvum carnis suillae injicit, hocque cibo dominus interdum cum sex servis contentus vivit, quod si dominus famelicus nimium fuerit, totum consumit, servi autem aliquando ad totum biduum triduumve jejunant. Farinam etiam de avena subtiliter commolitam habere solent, cujus aliquot coclearia pransuri in cistellam imponunt, modicoque aquae distillatam comedunt. Cum autem habent allium aut cepas, tum facile caeteris leguminibus carere possunt. Duces vero exercitus et caeteri militiae praefecti lautius aepulantur, tenujorisque fortunae nobiles ad prandium invitare solent.

Moscovitae tormentis bellicis, et bombardis peditatuque nunquam olim ante annos 40 utebantur nunc autem frequentissime et peritissime bombardis et tormentis utuntur, a profugis quibusdam Italis, Germanis, Lithuanisque instructi, arcesque egregie (dictu mirum) propugnant. Campestri vero certamine cum Polonis et Lithuanis raro confligunt, semper enim ab eis funduntur, solaque agilitate et industria externi Moscovitas vincere solent, nam omnes fere dimicare armisque artificialiter decertare imperiti sunt, exceptis quibusdam magnatibus, iisque perpaucis. Cavendum autem est cum Mosco congredienti, ut armis scite utatur, ne in manus ejus incidat, brachiis enim, lacertis, et toto corpore robustissimi sunt, sed arte dimicandi plurimum vincuntur. Tam autem robusti sunt, ut cum ursis indomitis et efferis absque ullo genere armorum, solis viribus confisi saepius congredi audeant, ursumque per aures arreptum tamdiu fatigant, donec prorsus debilitatum prosternant.

Haec praecipua arma sunt quibus Moscovitae in bello utuntur, pharetra sagittis referta, arcus, securis, framea, caestus, cultelli oblongi, quibus frequenter pro pugionibus utuntur. Multi quoque lanceis praecipue pedites, equites autem aliqui hastilibus brevioribus utuntur, ab Ungaricis et Polonicis dissimilibus. Armantur autem loricis oblongis, aliquando duplicibus, armillis, toracibus, galeisque. Equos parvos castratos soleis carentes habent, frena levissima, ephippiis quoque in eum usum accommodatis utuntur, ut se in omnes partes absque impedimento vertere, arcumque intendere facile possint. Pedibus curte attractis equis insidere solent, adeo ut nullum hastae, lanceaeve impetum sustinere queant. Flagello plerique et communiter, calcaribus vero paucissimi utuntur. Communiter vestibus oblongis ad talos usque protractis, bombice lanave suffertis utuntur.

Перейти на страницу:

Похожие книги