Отчаяние (на каз.яз.)

— Олай болса, сені рісі де заа бармайды екен. — Бар жырау жас тйешіге тксие арады. — Бізді азір екі-а жауымыз бар. Бірі — сырты жау. Екіншісі, жртты басын остыртпай, блшектеп билегелі жрген би, слтандар. Ел аморы болам деген адам бны білсе керек. айраты тасып бара жатса, халыты адал лдарыны анына орта боланша, олыа ару алып, жауа неге шаппайсы?

— Кезегі келгенде жауа да шабамыз. Ал Ораз лды мен лтіргенімді айдан білдііз?

— Кзі айтып тр.

— Ендеше ешкімге тіс жарушы болмаыз.

— Неге?

білманср Бар жыраудан кзін алмай тесіле арады.

— Тбі ш жзді ханы мен боламын, Бар аа. Ал сіз аза халыны ел боланын тілейсіз ой…

Бар жырау жрмекші боп ыайлана берді.

— Бгіннен бастап мен енді білманср емеспін! — деді жас тйеші.

Бар жырау оан тадана кз тастады.

— Кімсі сонда?

— Абылаймын!..

— Абылай?.. анішер Абылай сені ата еді ой! аза елі бл аттан оратын…

— Менен де орысын!

Тркістанды жау олына беру — намысор Елшібекке аза Ордасыны шаыраы кйреп, жерге лаандай крінген. Бармаын шайнай-шайнай бл ауыртпалыа да кнуге мжбр болды. Кзінде жасы, жрегінде ашуы, сонау е аыры срапыл дауылды ара тнде амалы жо, шаарды тастап, е сенімді деген бір топ жігітімен азаты кне астанасыны бірі Саурана беттеді. Жауынан Тркістанда ала алмаан кегін Сауранда алма. Бл аланы кеудесінен жаны шыанша орама…

Елшібекке ермеген жртты біразы Сауранды айналып тіп, Ташкентке арай шбырды. Біразы Тркістаннан замай, Сырдарияны жаасындаы алы амыс- а барып тыылды.

Ертеіне боран да тыйылды, бос алан шаара кн шыа Шно-Дабо скері де кірді.

Тркістанда Сыбан Раптан онтайшы кеесін шаырды. зіні басты баадЇрлері мен нояндарыны аылы бойынша, блар енді Сырдария мен Амударияны жаалай отырып, Жайы, Еділ зендеріне дейін тіп, сонау Айдархан (Астрахань) тбіндегі алма аймаымен штаспа болды. Бл жолды Ренат та малдаан. Ара жерінде Бетпадала, арам арылы жруді ауіпті екенін еске алып, ол жаа келесі жазда Ертіс бойындаы Тлеуіт (а ырыз), Телес, Мндас, Енисей ырызы, ман Челкан сынды Ойрат тымдас Батыс Сібірде тратын са руларды оса отырып аза жеріне Есіл, Тобыл зендері жаынан тиюді ойлады. Сйтіп, сонау ытай шекарасынан солтстіктегі Тобыл, Есіл зендеріне дейін, кнбатыста Еділді бергі жаасынан, кншыыста Ертісті ары бетіне дейін жайлаан аза елін біржолата зіне баындырып, Сыбан Раптан атасы Батурды олынан келмеген лы Жоар хандыын рма болды. Бл бл ма, аза жері таиясына тар келгендей, ол Россия патшалыына жататын Тмен, азіргі Красноярск, Кузнецк алаларын да Бірінші Петр патша з еркімен берсе — олынан, бермесе — жолынан соысып тартып аламыз десті.

Он бес кез анаконда деген пжылан зінен бес есе жуан баны жтады екен. Осыншама жерді басып алан аза елінен халы ш есе аз Сыбан Раптан, зінен жз есе халы кп ытаймен соысамын деп жрген Сыбан Раптан, расында да осы анаконда пжыланы трізді еді. аза елін дл осы быт-шыт болып жрген кезінде жтып жіберуі де ажап емес-ті. Біра бл «гізді» ай жаынан жту керек? Анаконданы стауа шыан адамдар гізді арсы жібермейді, жанынан ашырады. ашып бара жатан баны анаконда арт жаынан жтады, баны алпамсадай бкіл денесін ылытып жібергенмен тамаынан шаыратай ос мйізі тпейді. Баны денесін не сып тастай алмай, не жтып жібере алмай, аалып жатан омаай анаконданы айдаар стаушылар, аузынан шыып тран ос мйізден сйреп кеп, темір тора бір-а кіргізеді. Сыбан Раптан да осынау аза жері деген алып «гізді» ай жаынан жтанын аармай алды. Алып даланы ос мйізі тріздес сонау Россиямен шектес Еділ мен Жайыа жеткенінде, оны рі арай жта алмай алатынын еске алан жо. йткені, осы ос мйізге жетуін дейі ктіп отыран Россия атты алып кш жатан-ды. Егер Сыбан Раптан осынау алы осынын Жайыа арай емес, ргенішке бранында, кім біледі оны анды семсер — кшпелі хандыы з ашаратыына зі тншыпас па еді, айтер еді…