Пастка

— Галодны, мабыць. Садзіся за стол... Божа, я так хвалявалася. Пайшоў, і няма.

Яна паставіла на стол абед, прысела поруч і ўсё лаўчылася, каб прытуліцца ці хоць крануцца рукою да пляча або да рукі.

— Можа адпачнеш? — спытала яна.— Ты такі змораны. Божа, як мне шкада цябе, каб ты толькі ведаў, і як я баюся за цябе!

Я зняў боты, не распранаючыся лёг на коўдру і толькі цяпер адчуў, што сапраўды змарыўся. Троху счакаўшы, увайшла Марына, села на ложак, паклала галаву мне на грудзі.

— Ты хоць крыху кахаеш мяне? — самотна спытала яна.— Не, не, не гавары... Я ўсё разумею, міленькі мой. Каб ты толькі ведаў, як мне цяжка. Забяры мяне адсюль. Забярэш, добра? Я, як сабака, буду верная табе...

Яна пачала цалаваць мяне, як апантаная, і раптам заплакала, як учора ноччу, без усякай прычыны. Я спрабаваў супакоіць яе, але яна плакала яшчэ горай.

— Чаго ты?! — не сцярпеў я.— Вочы на мокрым месцы, ці што?

Марына адразу ж перастала плакаць, выцерла вочы.

— Не злуйся, міленькі мой, не буду.

Мне стала шкада яе. Я абняў, нічога, апрача жаласці, не адчуваючы.

— Я таксама кахаю цябе,— схлусіў я.

— Праўда? Праўда? — Яна зноў пачала цалаваць мяне.— Хочаш, я табе нешта скажу. Баюся толькі, што ты абразішся... Пакляніся, што не перастанеш кахаць мяне.

— Клянуся,— усміхнуўся я з яе наіўнасці.

— Дык вось, я была замужам,— яна паглядзела, якое гэта ўражанне зрабіла на мяне.

— Ну і што?

— Я была замужам адно лета. Потым ён кінуў мяне. Перад вайной увосень быў вярнуўся, а там зноў за сваё. Я яго не кахала, ты не падумай чаго. Я яго ўвесь час баялася. Бывала, кладуся спаць і ўсё думаю, што ён мяне задушыць.

— Ну і дурная...

— Ты яго не ведаеш... Знаеш,— Марына паклала абедзве рукі на маё плячо,— ён сёння зноў да мяне прыходзіў. Хвілін за дзесяць да цябе пайшоў...

Мяне як токам жыганула думка: гэта той, што падобны на Мухіна. Я аж сеў. Прыгадаліся Андрэевы словы наконт нямецкага агента. Усё гэта разам неяк нечакана проста, як разрозненыя колцы, злучылася ў адзін ланцуг: Мухін і ёсць той агент.

— Ну вось, ты і пакрыўдзіўся,— сказала Марына.

Я пастараўся зрабіць бесклапотны выгляд.

— Зусім не. Я, мабыць, сустрэўся з ім і не ведаў, што гэта твой муж. Ён жа стары вельмі.

— Што ты!.. Яму дваццаць дзевяць усяго. Гэта ён у лагеры пасівеў.

Цяпер я не сумняваўся, што Мухін і Марынін муж — адно і тое ж.

— Дык ён у горадзе? — спытаў я.

— А дзе ж яшчэ. Паявіцца і зноў знікне. А навошта ён мне такі. Гуляка, бабнік.

— Дык дзе ён працуе?

— А на чыгунцы, машыністам...

«Значыць, не Мухін»,— падумаў я і нібы абрадаваўся, але ўсё яшчэ прадаўжаў распытваць Марыну.

Яна расказвала ахвотна, але, бадай, мала што ведала пра яго. За вясну і лета ён прыходзіў усяго трэці раз, і то на хвілінку. Увесь час жыве на станцыі, а можа ў другой жанчыны. Марына гаварыла пра гэта абыякава.

Яе расказ пераканаў мяне, што муж Марынін не мае ніякага дачынення да Мухіна. Але нешта ўжо не давала спакою. А што, калі ўсё ж такі гэта быў Мухін? Мусіць, тое, што ён адбіў у мяне Надзю, прымушала бачыць у ім ворага.

Назаўтра мы сустрэліся з Андрэем. Я расказаў яму пра сваё падазрэнне. Той выслухаў мяне, ні разу не перабіўшы. Потым доўга хадзіў па хаце, паклікаў Ніну.

— Што табе вядома пра Марынінага мужа? — спытаў ён.

— Які ён муж! — чамусьці з пагардай адказала Ніна.— Разы два прывалокся.

— Чакай, чакай, я прасіў высветліць на вузле...

— Дык я і хадзіла. А ён усё ў паездках.

— Ну, вось што,— падумаўшы, сказаў Андрэй,— хоць і сумніцельна, а праверыць трэба. Праз дні два я паведамлю ў атрад. Табе падшукаем новую кватэру, бо, па шчырасці, Марына гэтая мне ніколі не падабалася. А цяпер — за справу.

Я пачаў слухаць Андрэя, увесь час думаючы пра адно і тое ж: пра Мухіна і мужа Марыны. I чым больш думаў, тым выразней бачыў каржакаватую постаць Мухіна, які прайшоў перада мной па дарозе.

Вярнуўшыся дадому, я паклікаў Марыну, стараючыся выглядаць заклапочаным, сказаў, што не буду начаваць дома. Як толькі зайшло сонца, я непрыкметна сігануў у раўчук, выйшаў па ім аж за горад, у поле.

Дваццаць з гакам кіламетраў я прайшоў гадзіны за тры і пасля поўначы быў ужо ў атрадзе.

Калі я расказаў Вілюгу пра сваё падазрэнне, той паглядзеў на мяне, як на вар’ята. I я раптам адчуў, што зрабіў найвялікшае глупства. Я не меў права пакідаць горад. Але цяпер адступаць было позна.

— Ты не пазірай так на мяне. Я перакананы, што Мухін шпіён.

Вілюга пацёр скроні.

— А ты ведаеш, што на яго рахунку тры эшалоны?

— А хто правяраў? Мухін табе што хочаш скажа.

— А ты разумееш, што ў групе заўважылі б адсутнасць Мухіна?

— А ты ўпэўнены, што ён увесь час быў пры групе? — павысіў я голас.

Здаецца, гэта крыху падзейнічала. Вілюга закурыў, задумаўся.

— Гэта можна праверыць,— сказаў ён.— Зараз мы паклічам яго.

— Не трэба,— запярэчыў я.— Пакліч лепей Надзю...

— I то праўда,— пагадзіўся Вілюга.

Надзя прыйшла хвілін праз дваццаць. Я схаваўся ў другім пакоі, але добра чуў усю размову.

— Ну, бачыш,— сказаў Вілюга.— Дарэмна ты гэта.

6.

Аперацыя была прызначана на суботу. У сераду я хадзіў у атрад. А ў чацвер мы канчаткова дамовіліся пра аперацыю, і я вярнуўся дадому.