Patroj kaj filoj

— Kredeble en la urbon. En drinkejon, — aldonis li malestime kaj iom sin klinis al la koĉero, kvazaŭ esperante de li konfirmon. Sed la koĉero faris neniun signon: li estis homo de la malnovaj moroj, ne aprobanta la modernajn ideojn.

— Mi havas grandajn klopodojn kun la kamparanoj en la nuna jaro, — daŭrigis Nikolao Petroviĉ, sin turnante al la filo. — Ili ne pagas al mi la luopagon.

— Ĉu vi estas kontenta pri viaj dungataj laboristoj?

— Jes, — murmuretis Nikolao Petroviĉ tra la dentoj, — sed oni delogas ilin, jen la malbono. Krom tio, ili ne laboras kun vera diligenteco. Ili difektas la ilojn. Cetere ili plugis ne malbone. Kun la tempo ĉio akordiĝos. Ĉu la terkulturado nun interesas vin?

— Ombro mankas ĉe vi; bedaŭrinda afero, — rimarkis Arkadio, ne respondante la lastan demandon.

— Ĉe la norda flanko mi faris grandan markezon super la balkono, — diris Nikolao Petroviĉ, — oni povas nun tagmanĝi en libera aero.

— Ĝi iom tro similas somerloĝejon … cetere, ĉio ĉi ne estas grava. Sed kian aeron oni spiras ĉi tie! Kia bonodoro! Vere ŝajnas al mi, ke nenie en la mondo oni spiras tiel bonodoran aeron, kiel en nia regiono! Kaj la ĉielo …

Arkadio subite haltis, ĵetis oblikvan rigardon posten kaj eksilentis.

— Certe, — rimarkis Nikolao Petroviĉ, — vi naskiĝis ĉi tie, ĉio devas ŝajni al vi tie ĉi io eksterordinara[8]…

— Ne, patro, tio estas indiferenta, kie oni naskiĝis.

— Tamen …

— Ne, tio estas tute indiferenta.

Nikolao Petroviĉ nerimarkate ekrigardis la filon. La kaleŝo veturis ne malpli ol duonon de versto, antaŭ ol la interparolo rekomenciĝis.

— Mi ne memoras, ĉu mi skribis al vi, ke via maljuna vartistino Jegórovna mortis.

— Vere? Kompatinda maljunulino! Kaj Prokofiĉ, ĉu li vivas ankoraŭ!

— Li vivas kaj tute ne ŝanĝiĝis. Ĉiam la sama murmurulo. Entute, vi ne trovos grandajn ŝanĝojn en Marino.

— Ĉu vi havas la saman intendanton?

— Tio estas eble la sola ŝanĝo, kiun mi faris. Mi decidis, ne havi plu en mia servo liberigitajn servutulojn, antaŭajn hejmservistojn, aŭ almenaŭ ne konfidi al ili oficojn, kie estas respondeco. (Arkadio montris Petron per la okuloj.) Il est libre en effet[9], — rimarkis Nikolao Petroviĉ duonvoĉe, — sed li ja estas lakeo. Mia nuna intendanto estas burĝo, li ŝajnas brava homo. Li ricevas salajron de ducent kvindek rubloj jare. Cetere, — aldonis Nikolao Petroviĉ, frotante la frunton kaj brovojn per la mano, kion li faris ĉiam, kiam li estis konfuzita, — mi ĵus diris al vi, ke vi ne trovos grandajn ŝanĝojn en Marino … Tio estas ne tute ĝusta. Mi devas antaŭsciigi vin, kvankam …

Li haltis por unu momento kaj daŭrigis france.

— Severa moralisto trovos mian sincerecon nekonvena, sed unue tion oni ne povas kaŝi, kaj due, kiel vi scias, mi ĉiam havis miajn proprajn principojn pri la rilatoj inter patro kaj filo. Cetere, vi certe havos la rajton kondamni min … En mia aĝo … Unuvorte ĉi tiu … ĉi tiu knabino, pri kiu vi kredeble jam aŭdis …

— Féniĉka[10]? — senĝene demandis Arkadio.

Nikolao Petroviĉ ruĝiĝis.

— Ne diru ŝian nomon laŭte, mi petas vin … jes … ŝi loĝas nun ĉe mi. Mi lokis ŝin en la domo … tie estis du malgrandaj ĉambroj. Cetere, ĉion ĉi oni povas ŝanĝi …

— Kial, kara patro, mi petas vin …

— Via amiko gastos ĉe ni … ĝene estos …

— Pro Bazarov vi ne bezonas maltrankviliĝi. Li estas super tio.

— Pro vi, fine, — diris Nikolao Petroviĉ. — Bedaŭrinde la flankdomo ne estas en bona stato.

— Mi petas vin, patro, — interrompis Arkadio — vi kvazaŭ konfesas kulpon, hontu.

— Certe mi devus honti, — respondis Nikolao Petroviĉ, pli kaj pli ruĝiĝante.

— Lasu, patro, mi petas vin! — Arkadio amike ekridetis. «Pri kio li senkulpigas sin!» pensis la juna homo, kaj sento de indulgo kaj amo al la bona kaj malforta patro, miksita kun sento de sekreta supereco, plenigis lian animon. — Lasu, mi petas vin, — ripetis li, nevole ĝuante la konscion pri la propraj progresemo kaj sendependeco.

Nikolao Petroviĉ ekrigardis lin el sub la fingroj de l’ mano, per kiu li frotis sian frunton, kaj io pikis lian koron … Sed li tuj akuzis sin mem.

— Jen komenciĝas jam niaj kampoj, — ekparolis li post longa silento.

— Kaj rekte antaŭ ni estas nia arbaro, ŝajnas al mi? — demandis Arkadio.

— Jes, nia. Sed mi ĝin vendis. En la nuna jaro oni hakos ĝin.

— Kial vi vendis ĝin?

— Mi bezonis monon; krom tio ĉi tiu tero apartenos baldaŭ al la kamparanoj.

— Kiuj ne pagas al vi la luopagon.

— Tio estas ilia afero: cetere venos ja iam tempo, kiam ili pagos.

— Bela arbaro, domaĝe estas, — rimarkis Arkadio, kaj komencis ĉirkaŭrigardi.