Песьні-жальбы

Як ліхія думкі-мысьлі,
Над зямлёю хмары зьвісьлі.
Ой вы, хмары, што вы сталі?
Што вы неба нам заслалі?
Скрылі сонца, чарадою
Таўчацеся над зямлёю?
Чаму ўлетку над палямі
Не ліліся вы сьлязамі?
Чаму збожжа не мачылі,
Калі ветры так сушылі
I гарэлі нашы нівы, —
Тады, хмары, дзе былі вы?
Мы на неба пазіралі,
Вокам, хмары, вас шукалі,
Сохла праца наша ў полі, —
Як мы, хмары, вы бяз волі!

Нягода

Мы чакалі нецярпліва
Лета, цёплых, ясных дзён,
Каб ня гнулась наша ніва,
Не глушыў яе драсён.

Хмурна ж наша, хмурна лета,

Сьцелюць хмары валакно,
Сонцам поле не сагрэта,
Дробны дождж сячэ ў акно.

Затоплена сенажатка —

Верх травы адно відаць,
Збожжа ў полі гіне, братка,
Няма сілы працаваць.

Вось Ільля ўжо недалёка,

Жаць пара, пара касіць.
Дарма ў неба глядзіць вока —
Хмар густых ім не прабіць.

Перакідаем, брат, лета

I сяк-так перажывём.
Час наш будзе — вер у гэта —
Зь верхам працу мы зьбяром.

Братом згнаннікам

Гэй вы, смутныя,
Гэй вы, бедныя,
Мае мілыя
Сябры-згнаньнікі!

Ці вы сіраты

У сям’і людской,
Што глядзяць на вас
Вокам ворагаў?

Ці разбоем вы

Даставалі хлеб,
Што караюць вас
Горш за злодзеяў?

Або ў вас няма

Сілы, розуму,
Што прытулкі вам
Пазачынены?

Ці то сэрца ў вас

Цьвярдзей каменя,
Што ад вас браты
Адракаюцца?

Не! Душа у вас,

Сэрца — добрыя,
Думкі чыстыя,
Мысьлі ясныя!

Толькі вам няма

Долі-радасьці.
Сіла цёмная
Вас прыціснула.

Гэй, выгнаньнікі,

Сябры любыя,
Да канца, браты,
Будзьма цьвёрдымі!

Сябрам

Ой, сябры мае вы, мілы,
Дзе цяпер вы, дарагія?
Ці схавалі свае сілы?
Ці ёсьць думкі маладыя?

Тыя думкі, тыя мысьлі,

Што душу нам хвалявалі,
З-за каторых хмары зьвісьлі,
За што зь нівы нас сарвалі?

Нас з народнай ціхай нівы

Разагналі па ўсім сьвеце…
Ці здаровы вы, ці жывы?
Дзе вы, мілыя? Гукнеце!

Ці зьбяромся зноў калі мы

Ў нашым бедным родным краі,
Як бы птушкі пасьля зімы?
Дзе вы, хлопцы? Я гукаю!

Не, няпраўда! Быць ня можа,

Каб ня грэла цёпла сонца.
Наша праўда нам паможа —
Блісьне нам сьвятло ў ваконца!

Не бядуй

Не бядуй, што сонца нізка,
Што прыходзіць нудны дзень,
Не бядуй, што восень блізка
I на дол кладзецца цень.

Не бядуй, што сьнег халодны

Скрые землю ад вачэй:
Не загіне край твой родны
У тэй цемені начэй!

Будзе час, і сьнег растане,

Прыйдзе зноў да нас вясна,
Ветла зь неба сонца гляне,
Ачуняе старана.

Не бядуй, што цяжка стала

Жыць у вечнай цемнаце,
Што нас доля вечна гнала,
Што жывём у беднаце.

Не бядуй, што зьвісьлі хмары,

Што нам сонца не відаць,
Не бядуй, што ўноч пажары
Сталі неба заліваць, —

Дымам пойдзе ўсё ліхое,

Ўсё, што душыць нас і гне.
Вер, брат, — жыцьце залатое
Будзе ў нашай старане.

*** Толькі стогне зямля…