Quo Vadis

Tolki tors zastaŭsia toj ža samy, statny, mahutny, jak by stvorany pad pancyr, a nad henym torsam lehijanistaha vidnieła hałava hreckaha boha abo prynamsi vyrafinavanaha patrycyja z aduchoŭlenym i raspryhožym tvaram. Piatroni, kažučy jamu, što nijakaja z aŭhustyjanak i nie patrapić i nie zachoča ad jaho baranicca, havaryŭ jak znaŭca. Pažyrali jaho ciapier vačyma ŭsie, nie vyłučajučy ani Papieji, ani viastałki Rubryi, jakuju cezar žadaŭ mieć na bankiecie.

Marožanaje ŭ horskich sniahoch vino chutka razahravała sercy j hałovy biasiednikaŭ. Z prybiarežnaj huščary vysoŭvalisia štoraz novyja łodki ŭ formie palavych konikaŭ i babak. Błakitnaja šyba stavu vyhladała jak by jaje chto ŭsypaŭ pialustkami kvietak abo jak by jaje absieli matylki. Nad łodkami tut i tam papryviazvany byli na srebnych i sinich niciach ci šnurkoch hałubki dy inšyja ptuški z Afryki j Indyi. Sonca prabiehła ŭžo bolšuju častku niebaschiłu, ale dzień, choć bankiet adbyvaŭsia ŭ pačatku maju, byŭ ciopły, a nat haračy.

Vadzianaja hładź chvalavała ad rytmičnych pad muzyku viesłavych udaraŭ, u pavietry ani lahońkaha podychu vietru, haji stajali nieparušna, by zasłuchanyja j zahledžanyja ŭ toje, što dziejełasia na vadzie. Płytva kružyła ŭsciaž pa sažałcy, niesučy štoraz bolš pjanych i razhamonienych biasiednikaŭ. Jašče nie adbyłosia j pałovy bankietu, a ŭžo hosci nie pilnavali paradku, u jakim zasieli pry stale. Sam cezar pakazaŭ prykład, bo, ustaŭšy, zahadaŭ Viniciju addalicca ad Rubryi, z jakoj jon siadzieŭ, i, zaniaŭšy jahony tryklinijum, pačaŭ joj štoś našeptvać na vucha. Vinić apynuŭsia la Papieji, jakaja zaraz vyciahnuła da jaho ruku, prosiačy, kab zapiaŭ joj adchilenuju nakidku, a kali vykanaŭ heta krychu dryžačymi rukami, zdaryła jaho z-pad svajich doŭhich viek jak by saramiažlivym zirkom i strapianuła svajoj załatoj hałovańkaj, moŭ piarečačy niečamu. Tym časam sonca stanaviłasia štoraz bolšym, čyrvaniejšym i pavoli kaciłasia za viaršaliny hajaŭ; hosci pa bolšaj častcy byli zusim pjanyja.

Parom kružyŭ užo la samych bierahoŭ, na jakich siarod zarasnikaŭ i kvietak vidać byli hramady ludziej, paŭbiranych za faŭnaŭ ci satyraŭ, hrajučych na flejtach, multankach i bubiancoch, a taksama hurtki krasuniaŭ, pradstaŭlajučych nimfy, dryjady i hamadryjady. Sutunieła. Padnialisia vokličy na honar Łuny.

Haji azarylisia tysiačami lampaŭ. Z prybiarežnych lupanaryjaŭ buchnuli kasuli sviatła, na terasach pakazalisia novyja hramady hetaksama paŭnahich žon i doniek pieršaradnych rymskich rodaŭ, prymańvajučyja lubosnymi kivomihami biasiednikaŭ. Płytva prystała ŭrešcie da bierahu. Cezar i aŭhustyjanie razbiehlisia pa hajoch, lupanaryjach, altanach, akrytych huščaroju, utulenych u piačurach, krynicach i vadalivach. Apanavaŭ usich šał; nichto nie viedaŭ, dzie dzieŭsia cezar, chto sienatar, chto rycar, chto tancor abo muzykant. Satyry i faŭny pačali haniać raspieščanych nimfaŭ. Łamacili tyrsami lampy, kab zahasli. Niekatoryja zakutki haju aharnuła ŭžo ciemra. Usiudy kryki, rohat, šept, stohn zziachanych ludskich hrudziej. Rym istavietna padobnych rečaŭ jašče nie bačyŭ.

Vinić nie byŭ tak pjany, jak kaliś na bankiecie cezara, dzie była Lihija, ale i jaho začaravała i ŭpajiła ŭsio, što tut čaŭpłosia, avałodała im žada raskošy.

Vybiehšy ŭ les, imčaŭsia razam z inšymi, cikujučy-lubujučy, katoraja z dryjadaŭ pakažacca jamu pryhažejšaj. Imčalisia pierad im z piesniami j krykam štoraz novyja ichnija statki, hanianyja faŭnami, satyrami, sienatarami, rycarami dy adhałossiem muzyki. Zhledzieŭšy ŭrešcie karahod lubak na čale z adnoju, prybranaju za Dyjanu, skočyŭ da ich, kab bližej pryhledziecca bahini. I nahła serca jamu zamierła ŭ hrudzioch — zdałosia jamu, byccam stajić pierad im z miesiacam na hałavie ŭ areole bahińki Lihija.

Małoduchny akružyli jaho karahodam, a cieraz momant, žadajučy, mabyć, zamanić jaho ŭdahonki za imi, puscilisia naŭcioki, by statak sarnaŭ. Ale jon ani dryhnuŭ z miejsca, stajaŭ, serca ŭ im ihrała, zamior oddych, bo choć paznaŭ, što Dyjana nie była Lihijaj i zblizku nie była nat da jaje padobnaj, mocnaje ŭražannie sparalizavała jamu siły. Naraz aharnuła jaho tuha pa Lihiji tak mahutnaja, jakoj nikoli jašče ŭ žycci nie mieŭ, i kachannie chłynuła jamu novaj chvalaj u serca. Nikoli jamu nie vydavałasia Lihija bolš daražejšaj, niavinnaj i tak kachanaj, jak u henym lesie dzikaje raspusty. Niadaŭna sam žadaŭ pić z henaje čary i zanurycca ŭ raznuzdanasci j biessaromnasci, a ciapier voś napoŭniła jaho brydasć i zahidžannie. Čuje, jak dušu jahonuju cisnie ahida, hrudzi šukajuć pavietra, a vočy — zorak, nie zacienienych huščaroju taho strašnaha haju, i vyrašyŭ uciakać. Ale ledź kranuŭsia z miejsca, zabiahaje darohu niejkaja postać z zachilenaju hałavoju, chapaje dałaniami za plečuki jaho j pačynaje ablivać haračym šeptam jamu tvar: — Lublu ciabie!.. Chadzi!.. Nichto nas nie ŭhledzić, chutčej!

Vinić schamianuŭsia: — Chto ty?

Prytuliłasia da jaho hrudźmi i nalahaje dalej: — Chutčej! Hladzi, nikoha niama, a ja ciabie lublu! Chadzi!

— Chto ž ty? — paŭtaraŭ Vinić.

— Zhadaj!..