Русалкі клічуць

Ліст, прымацаваны да тэчкі № 1/17

Добры дзень, Сяргей Уладзіміравіч!

У гэтай тэчцы сабранае ўсё, што тычыцца «знойдзенага дывана Алены Кіш»: флэшка з аўдыёзапісам Марыі Сямёнаўны, якая ведала Алену, і з тэлефоннымі размовамі Алеся Загорскага, які загінуў падчас росшукаў; копія яго асабістагадзённіка (найцікавейшыя фрагменты абведзеныя маркерам) і чарнавік старога артыкула пра Алену.

Навошта я дасылаю тэчку, калі Вам патрэбны дыван? Калі ласка, дачытайце да канца, я ўсё патлумачу. Прабачце за такі танны кручок, але я мушу карыстацца ўсім, што ў мяне ёсць. І спадзяюся, Вы не палічыце нахабствам тое, што я стаўлю Вам умовы.

Дыван зараз належыць мне, і Вы гэта ведаеце. Напэўна, яшчэ не ведаеце, што гэта трэці з сюжэтаў Алены Кіш: ёсць «Дзева на водах», «Ліст да каханага», а гэты – «У райскім садзе». Наіўная спроба намаляваць месца, дзе ніколі не быў, атаму засяліць яго жывёламі, якія ніколі не бачыў. І наіўная патрэба мець хоць такі рай у хаце.

Але да справы. Я прапаную Вам не дыван, але гісторыю. Кнігу. Пра тое, як яго стварылі, як хавалі і як знайшлі.

І, увогуле, пра маляванкі, якія яшчэ гадоў семдзесят таму віселі па хатах, а цяпер зніклі і ніколі не вернуцца.

Мабыць, я смешная ў гэтым звароце. Гэта быццам бы надзея на кагосьці моцнага, магутнага, які прыйдзе і адмые нашу мінуўшчыну, уратуе спадчыну, пераканае нас, штояна вартая пашаны і таго, каб ёй ганарыцца. Бо Вы ж шукалі дыван не толькі таму, што падобны мела Ваша бабуля, так? Кнігу, матэрыял да якой змяшчаецца ў гэтай тэчцы, напішам я і мая сяброўка Наста. Мы ўсё размеркавалі: я напішу пра апошнія месяцы жыцця Алены Кіш, калі яна малявала гэты дыван. А Наста – пра падзеі сучаснасці: мне пра іх пісаць пакуль складана, бо я ледзь не загінула сама. Алесь казаў, што Вы цікавіцеся легендамі. Таму гэта будзе гісторыя яшчэ і пра русалак. І не пра няшчасны выпадак (афіцыйная версія), а пра шчаслівую (для мяне) верагоднасць. Міліцыя зрабіла выснову, што Алеся зацягнула ў вір. Мясцовыя пацвердзілі, што вір там быў яшчэ да вайны, а я дзівам натрапіла на адзіную ў возеры водмель. Бачыце, наш сюжэт мае цалкам кніжную канцоўку. Да таго ж Алесь у сваім апошнім дзённікавым запісе прадказваў, што павінна з’явіцца смерць. І яна была. А мне, як добрай гаспадыні, шкада, каб што-небудзь прападала дарма.

Таму мабільны Алеся (так, я там знайшла Ваш адрас) з аўдыёзапісамі тэлефонных размоў і арыгінал дзённіка пакіну сабе. Гэта ўсё, што мы незаўважна здолелі выцягнуць з яго машыны да таго, як прыехала міліцыя.

Мы напішам гісторыю, Вы прачытаеце. І будзем Вам удзячныя, калі палічыце магчымым дапамагчы з друкам. А пасля мы ўзновім з Вамі размову пра дыван. Напрыклад, можна перадаць яго ў Вашу калекцыю, але з тым, каб яго некалькі разоў на год выстаўлялі ў музеях.

Я ўпэўненая, што Вы атрымаеце неблагі дадатак да маляванкі. Бо, як мне казалі, менавіта цікавая гісторыя, «смачны правенанс», і робіць рэч даражэйшай.

З павагай,

Ліза.