Salarys

— Varjatam! O Božuchna! — Jon pasprabavaŭ zasmiajacca. — Moj ty čałavieča, ale ž ty ničoha, zusim ničoha… bo varjactva było b vyratavanniem. Kali b jon choć na imhniennie pavieryŭ, što zjechaŭ z hłuzdu, jon nie zrabiŭ by hetaha, jon byŭ by žyvy…

— Značyć, ty schłusiŭ, kali napisaŭ u akcie pra niervovuju ŭzbudžanasć?

— Viadoma!

— Čamu ty nie napišaš praŭdu?

— Čamu? — pierapytaŭ jon.

Zapanavała maŭčannie. Ja znoŭ zajšoŭ u tupik, ja znoŭ ničoha nie razumieŭ, a praz chvilinu mnie zdałosia, što ja zdoleju pierakanać jaho i my sumiesna pasprabujem adhadać zahadku. Čamu, čamu jon nie choča havaryć?!

— Dzie robaty? — azvaŭsia ja.

— Na składach. My zamknuli ŭsich, za vyklučenniem tych, jakija absłuhoŭvajuć kasmadrom.

— Navošta?

Ion nie adkazaŭ.

— Ty nie skažaš?

— Ja nie mahu.

Tut było štości takoje, čaho ja nijak nie razumieŭ. A mo padniacca da Sartoryusa? Raptam ja ŭspomniŭ zapisku, i jana padałasia mnie na hety momant sama važnaj spravaj.

— Jak ty ŭiaŭlaješ našu dalejšuju pracu ŭ takich abstavinach? — spytaŭsia ja.

Snaŭt pahardliva pacisnuŭ plačyma:

— Jakoje heta maje značennie?

— Ach, tak? Što ž ty budzieš rabić?

Snaŭt maŭčaŭ. Niedzie ŭ dalokaj cišyni zašlopali bosyja nohi. Pasiarod nikielu i płastyku, vysokich šafaŭ z elektronnaj aparaturaj, škła, dakładnych pryboraŭ hetaje šlopannie hučała jak niaŭdały žart niejkaha pustadomka. Kroki nabližalisia. Ja ŭstaŭ i napružana sačyŭ za Snaŭtam. Jon usłuchoŭvaŭsia, prymružyŭšy vočy, ale nie padavaŭ prykmiet strachu. Vychodzić, jon bajaŭsia nie jaje?

— Adkul jana zjaviłasia? — spytaŭsia ja. I na jaho maŭčannie dadaŭ: — Ty nie chočaš skazać?

— Ja nie viedaju.

— Dobra.

Kroki addalilisia i scichli.

— Ty nie vieryš mnie? — pramoviŭ Snaŭt. — Daju tabie słova, što nie viedaju.

Ja moŭčki adčyniŭ šafu sa skafandrami i pačaŭ rassoŭvać ciažkija pustyja abałonki. Jak ja i mierkavaŭ, uhłybini, na krukach, visieli hazavyja pistalety dla palotu ŭ prastory biez hravitacyi. Viadoma, heta nie zbroja, ale hazavy pistalet lepš, čym ničoha. Ja pravieryŭ zarad i paviesiŭ pistalet u futarale cieraz plačo. Snaŭt uvažliva naziraŭ za mnoj. Kali ja padbiraŭ daŭžyniu ramieńčyka, jon zjedliva ŭsmichnuŭsia, pakazaŭšy žoŭtyja zuby.

— Udałaha palavannia! — pramoviŭ jon.

— Dziakuj tabie za ŭsio, — skazaŭ ja i nakiravaŭsia da dzviarej.

Ion uskočyŭ z kresła:

— Kielvin!

Ja zirnuŭ na jaho. Jon užo nie ŭsmichaŭsia. Badaj što nikoli ja nie bačyŭ takoha spakutavanaha tvaru.

— Kielvin, heta nie… JA… ja… sapraŭdy nie mahu, — marmytaŭ Snaŭt.

Ja čakaŭ, ci skaža jon što-niebudź jašče, ale jon tolki mylaŭ hubami, nibyta chacieŭ z ich niešta vycisnuć.

Ja paviarnuŭsia i moŭčki vyjšaŭ.

SARTORYUS

Kalidor byŭ pusty. Napačatku jon vioŭ prama, a pasla zbočvaŭ uprava. Ja nikoli nie byŭ na Stancyi, ale pad čas padrychtoŭki pravioŭ šesć tydniaŭ u jaje dakładnaj kopii, jakaja znachodzicca ŭ Instytucie, na Ziamli. Ja viedaŭ, kudy viadzie aluminijevy trap. U biblijatecy było ciomna. Vobmackam znajšoŭ vyklučalnik. Kali adšukaŭ u kartatecy dadatak da pieršaha toma „Salarystyčnaha štohodnika” i nacisnuŭ na kłavišu, u adkaz zapaliŭsia čyrvony ahieńčyk. Ja pravieryŭ u rehistratary — knižka była ŭ Hibaryjana, jak i druhaja — „Mały Apokryf”. Ja patušyŭ sviatło i spusciŭsia nazad. Ja bajaŭsia isci da Hibaryjana, choć i čuŭ, što jana vyjšła. Ale ž jana mahła tudy viarnucca. Ja pastajaŭ la dzviarej, pasla, scisnuŭšy zuby, prymusiŭ siabie ŭvajsci.

Asvietleny pakoj byŭ pusty. Ja pačaŭ pierabirać knižki, jakija lažali na padłozie la iluminatara; pasla padyšoŭ da šafy i začyniŭ jaje. Ja nie moh bačyć pustoje miesca miž kambiniezonami. La iluminatara dadatku nie było. Ja mietadyčna pierakładvaŭ tom za tomam i narešcie, kali dajšoŭ da apošniaha stosa knih, jakija lažali miž łožkam i šafaj, znajšoŭ toje, što šukaŭ.

Ja spadziavaŭsia, što znajdu ŭ knizie niejki sled, i sapraŭdy, u zmiescie lažała zakładka; čyrvonym ałoŭkam było padkreslena prozvišča, jakoje mnie ničoha nie havaryła, — Andre Biertan. Hetaje prozvišča sustrakałasia na dzviuch staronkach. Zirnuŭšy na pieršuju, ja daviedaŭsia, što Biertan byŭ zapasny piłot na karabli Šanahana. Nastupnaja zhadka pra jaho była bolš jak praz sto staronak. Adrazu pasla vysadki ekspiedycyja zachoŭvała nadzvyčajnuju asciarožnasć, ale kali praz šasnaccać dzion vysvietliłasia, što płazmatyčny Akijan nie tolki nie vyjaŭlaje nijakich adznak ahresiŭnasci, ale navat adstupaje pierad kožnym pradmietam, što nabližajecca da jaho pavierchni, i jak moža pazbiahaje niepasrednaha kantaktu z aparaturaj i ludźmi, Šanahan i jaho namiesnik Cimolis admianili častku asablivych mier, jakija dyktavalisia asciarohaj, bo hetyja miery nadzvyčaj abciažarvali i tarmazili vykanannie zadannia.