Sami Swoi

– Gdzie leziesz? – krzyknął milicjant, a szczerbaty osadnik zaśmiał się szyderczo: – Myśli, że to to samo co kota dosiąść… Ogier grzebał nogą i parskał w oczekiwaniu na następnego śmiałka. Witia szedł ku niemu spięty jak sprężyna. Każdy jego krok śledziły oczy gapiów. Jadźka przysunęła się bliżej ojca. Nie zwracała uwagi na kulejącego w jej stronę niedoszłego kowboja Kokeszkę. Coraz więcej ludzi kłębiło się przy ogrodzeniu „corralu”. Niektórzy zawierali głośno zakłady: przeżyje ten gówniarz czy go ta UNRRA stratuje? Jadźka przycisnęła do piersi klatkę z kotem. Kiedy ogier ruszył galopem prosto na Pawlaka – krzyknęła ostrzegawczo. Witia w ostatniej chwili wskoczył na kant przewróconego stołu i wybiwszy się w górę, spadł na grzbiet rumaka. Walka, która się teraz zaczęła, zrazu bardziej przypominała taniec: ogier staje na tylne nogi, rzuca łbem, wierzga, bierze rozpęd, by nagle zaryć się przednimi kopytami w piach. Witia podskakuje na jego grzbiecie, zsuwa się to na jeden, to na drugi bok, ale trzymając się grzywy nie daje się zrzucić. Ogier przegalopował z jeźdźcem tak blisko ogrodzenia, że kolano Witii omal nie wytrąciło z rąk Jadźki barokowej klatki, w której szamotał się przerażony kot.

– Jezu! – Jadźka schowała twarz w marynarce Kokeszki, którą wciąż ściskała w ręku.

– On go zabije!

– To będzie płacił – rzucił stanowczo Kargul, przekonany, że córka ma na myśli rumaka, a nie jeźdźca. W tej właśnie chwili Witia, wyrzucony niczym z katapulty, gwałtownym wierzgnięciem, wyleciał w powietrze i zwalił się na piach z głuchym łomotem jak zrzucony z wozu worek kartofli. Wśród widzów rozległ się jęk, jakby to była msza żałobna, a nie koński targ.

– Są gdzieś nosze?! – krzyczał przewodniczący komisji. Witia najpierw ukląkł. Przez chwilę przyglądał się ogierowi, który tak zawzięcie bronił swojej wolności. Koń, podrzucając łbem, przyglądał się z boku temu, który chciał go ujarzmić. Każdy walczył o swoje. Witia zerknął w stronę Jadźki. Złowił jej pełne lęku spojrzenie. Wolałby w nim odczytać podziw. Podjął walkę na nowo: kiedy koń robił rundę przy ogrodzeniu – zrównał się z nim i jak na pokazie woltyżerki jednym susem znalazł się na jego grzbiecie. Rozległy się oklaski, jakby to był cyrk, a Witia rutynowanym pogromcą dzikich zwierząt. Teraz już nie dał się zrzucić: ściągnął lejce krótko, ścisnął kolanami spienione boki konia i choć ten wykonał kilka swoich piruetów – nie zdołał się pozbyć jeźdźca. Powoli się uspokajał, jakby zrozumiał, że w każdej walce musi być w końcu wygrany i przegrany.

– Ot, czort, nie parobek – mruknął z uznaniem Kargul. Nie spuszczał oka z konia i jeźdźca. Teraz wyraźnie było widać, kto jest zwycięzcą tego pojedynku. Choć ogier parskał jeszcze i wyrzucał tylne nogi, zasypując oczy gapiów ziemią, było jasne, że czyni to tylko dlatego, by nie zejść z areny z kornie pochyloną głową. Witia zatrzymał się przy Jadźce: teraz już nie miał żadnej wątpliwości, że dziewczyna patrzy na niego inaczej niż na Kokeszkę. Jadźka wcisnęła klatkę z kotem w ręce młynarza, zsunęła ze swoich ramion chustkę i podała Witii. Ten zrozumiał intencje dziewczyny: odbiera chustkę niczym rycerz pierścień dworskiej damy i zasłania nią oczy ogiera. Koń przestał tańczyć, pozwolił, by Witia wyjechał na nim poza ogrodzenie okólnika. Ludzie się rozstępowali, patrząc z podziwem na młodego jeźdźca. Zapatrzona w chłopca Jadźka nie zauważyła, że kot wysunął się z otwartej klatki i szykuje się do ucieczki. W ostatniej chwili Kokeszko rzucił się i zdołał go uchwycić za wystrzępiony ogon. Ci, którzy śmiali się z jego występu na arenie, bili teraz brawo.

– Panu Kokeszce więcej kot pasuje jak koń – stwierdziła Jadźka. Był wieczór, kiedy Witia na ogierku z UNRRY wjechał do Rudnik. Koń, zmęczony walką i drogą, spokorniał i szedł już spokojnie. Z okien mijanych domów mieszkańcy wsi z zazdrością patrzyli na Kargulowy nabytek. Dziwili się tylko, że jedzie na nim nie sam gospodarz, tylko jego wróg. Za koniem kroczył Kargul w swoim obwisłym kapeluszu, Jadźka z klatką, w której szamotał się kot, i Kokeszko, nie przestając się tłumaczyć, że gdyby się przypadkiem nie potknął, to by ogiera ujarzmił… Witia z wysokości końskiego grzbietu widział z daleka, jak matka trzepie o żelazną bramę worki, podziurawione przez myszy niczym sztandar kulami. Usłyszała Marynia klaskanie kopyt po asfalcie i oczom własnym nie chciała wierzyć.

– Kaźmierz – przywołała męża.

– Witia wierzchem jedzie!

– Nie może być – Pawlak zostawił wiadro przy studni i ruszył ku bramie.

– Na kocie? Już od południa zaczęli się martwić o losy syna; wieczór nadchodził, a jego nie było widać. Ale za to jak się pojawił to łatwo go było z daleka zauważyć: koń był zgrabny, wysoki, a Witia się na nim trzymał, jakby urodził się na kawalerzystę. Kiedy Witia przy bramie Kargulów ściągnął lejce, ogier znów zaczął tańczyć, wyginając szyję. Pawlak nie ukrywał swego zachwytu.